Seçim öncesi yayın kuruluşlarının uyması gereken kurallar belirlendi

Yüksek Seçim Kurulu’nun, (YSK) 28 Mart 2004 Pazar günü yapılacak yerel seçimlerle ilgili olarak radyo ve televizyonların uyması gereken ilke ve esaslara ilişkin kararı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
İlke ve esaslara uymayan yayın kuruluşları ilgili yasaya uygun olarak kapatılabilecek. YSK’nın kararına göre radyo ve televizyonların uyması gereken kurallar şöyle:

"- Tarafsızlık, gerçeklik, doğruluk ilkelerine uygun davranmakla yükümlü radyo ve televizyon kuruluşları tek yönlü taraf tutan, yalnızca tek bir siyasi partinin propagandasına yönelik yayın yapamayacaklar. Bu kuruluşlar yayınlarda kamunun siyasal beklentilerini dikkate alarak siyasi partiler arasında fırsat eşitliğini sağlamak zorunda olacaklar.
- Siyasi parti propagandalarına yönelik radyo ve televizyon yayınları, Türkçe dışında başka dilde yapılamayacak.
- Radyo ve televizyon kuruluşları, ırk, cinsiyet, sosyal sınıfı veya dini inançları esas alarak yayın yapamayacaklar.
- Radyo ve televizyon yayınlarında siyasi parti ve adaylarının reklamlarına yer verilemeyecek.
- Her türlü kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler; tarafsızlık, gerçeklik, doğruluk ilkelerine uyulmak koşuluyla, oy verme gününden önceki 24 saat dışında radyo ve televizyonlarda yayınlanabilecek. Kamuoyu araştırmaları ve anketler, yayınlanmadan önce, araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığı, denek sayısı ve araştırmanın kim tarafından finanse edildiğinin de açıklanması zorunlu olacak.
- Ulusal özel radyo ve televizyon kanallarının yayınları ile ilgili olarak düzenlenecek raporlar, yayımı izleyen 5 gün içinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nca değerlendirilip YSK’ya sunulacak.
- YSK’ca 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümlerine İlişkin Kanun’un 149/A maddesi uyarınca verilecek kararlar, RTÜK’e tebliğ edildiği gün ve saati takip eden 24 saat içerisinde uygulanacak".

Yasaklara uymayan yayın kuruluşlarına kapama cezası

YSK’nın kararında geçen 298 sayılı kanunun 149/A maddesi, seçim döneminde yayın ilkelerinin ihlal edilmesi halinde ülke genelinde yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını YSK, yerel yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını ise yayının yapıldığı yerdeki ilçe seçim kurulu uyaracak veya aynı yayın kuşağında açık bir şekilde özür dilenmesini karara bağlıyor. Bu talebe uyulmaması veya aykırılığın tekrarı halinde ise YSK veya yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurulu ihlale konu programın yayınını 1-12 kez arasında durdurabilecek. Aykırılığın tekrarı halinde bu sefer YSK, ülke genelinde yayın yapan özel radyo ve televizyonların yayınlarını 5-15 gün arasında, yerel yayın yapanlarıın yayınlarını ise ilçe seçim kurulları 3-7 gün arasında durdurabilecek.

Daha önce de adayların uyması gereken kurallar belirlenmişti

YSK daha önce de siyasi partilerin ve ve adayların uyması gereken kuralları belirlemişti. Bu kararlar ise şöyleydi: "Mabetlerde, kamu binalarında seçim çalışması yapılamayacak. Partilerin ve adayların kendilerini tanıtıcı nitelikte broşür ve el ilanları dışında herhangi bir hediye ve eşantiyon dağıtılamayacak. El ilanı dağıtacak kişiler devlet memuru ve çocuk yaşta olamayacak. Propaganda için kullanılan el ilanları ve diğer basılı malzemeler üzerinde, Türk Bayrağı veya dini ibareler bulundurulamayacak, Türkçe’den başka dil ve yazı kullanılmayacak. Bankalar Kanunu’na tabi teşekküller, siyasi bir partinin lehinde veya aleyhinde yayın yapamayacak. Cep telefonları ile belli bir merkezden yönlendirilmek suretiyle seçim propagandası yapılamayacak. Yapıldığı takdirde ilgili imtiyaz şirketleri sorumlu olacak. Ayrıca, Başbakan ve bakanlarla, milletvekilleri, yurt içinde yapacakları seçim propagandası ile ilgili gezileri makam otomobilleri ve resmi hizmete tahsis edilen vasıtalarla yapamayacak. Başbakan, bakanlar, milletvekilleri ve adayların seçim propagandası ile ilgili olarak yapacakları gezilere hiçbir memur katılamayacak".