17 Aralık’tan önceki son üst düzey toplantıda AB yetkilileri Türkiye’ye ’müzakareden önce tarama süreci var’ sinyalini yineledi. Peki süresi ne kadar, ve neden?

Avrupa Birliği’nden son zamanlarda gelen açıklamalar Türkiye’ye 17 Aralık’ta müzakere tarihi verilmesi konusunda bir görüş birliği oluştuğuna işaret ediyor. Şu an dikkatlerin odakladığı soru, ’ne zaman?

Çarşamba günü Avrupa Birliği troykası ile Lahey’de bir araya gelen Türkiye Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün temaslarından, ’önce tarama süreci, sonra müzakere’ mesajı alındı.

Yakın zamana dek pek telaffuz edilmeyen ’tarama süreci’ ne anlama geliyor? Brüksel’de AB gelişmelerini izleyen BBC Türkçe servisinden Murat Nişancıoğlu yanıtlıyor:

Tarama süreci ile kastedilen ne, ve diğer aday ülkelere de uygulanmış mıydı?

Tarama süreci bütün aday ülkelere uygulanan teknik bir süreç; aday ülke mevzuatının Avrupa Birliği mevzuatına uyup uymadığı gözden geçiriliyor; bir anlamda resmi çekiliyor. Bunun için Avrupa Komisyonu’nun birkaç aylık bir süreye ihtiyacı var.

Fakat diğer aday ülkelerle Türkiye arasında bir farkın ortaya çıkabileceği anlaşılıyor.

Diğer adaylarla tarama süreci ile müzakere süreci birlikte başlatılmıştı.

Oysa Türkiye konusunda bu tarama sürecinin müzakere yolunda bir ön süreç olarak ele alınmak istendiği izlenimini alıyoruz. Sürekli bu farkı telaffuz ediyorlar.

Öyleyse önce tarama ve sonra müzakere olmak üzere birbirinden farklı iki ayrı karar mı alınacak Türkiye konusunda?

Türk yetkililerin, ’müzakereler için ikinci bir karar mı gerekecek’ şekilinde kaygıları vardı ama şu ana kadarki bütün görüşmelerden ve ikili açıklamalardan anlaşıldığı kadarıyla tarama süreci ardından müzakerelere de otomatik olarak başlanacak. 


Fakat halen belirsiz olan konu, bunların süresi. Tarama süreci ne zaman başlayıp, ne zaman bitecek, ve bundan sonra müzakerelere ne zaman geçilecek? Bu sorulara yanıt aranıyor.

Madem tarama süreci sonunda ayrı bir karar almak istemiyorlar, öyleyse Avrupa Birliği tarama ve müzakere diye neden iki ayrı süreç olduğuna vurgu yapıyor?

Henüz 17 Aralık’ta yapılacak olan açıklamayı bilmiyoruz. Şayet ’önce tarama süreci sonra müzakere’ yönünde bir karar açıklanırsa, Avrupa Birliği içinde Türkiye hakkında dile getirilen kaygılara yanıt verilmeye çalışıldığını düşünebiliriz.

Türkiye’deki reform sürecinden hala endişe ediliyor.

Komisyonun ilerleme raporunda Türkiye’nin Kopenhag kriterlerini yeterince yerine getirdiği belirtilmiş, ama bir dizi eksiklikten de bahsedilmişti.

Reformların uygulamada nasıl gittiğini görmek gerektiğini sık sık söylüyorlar.

Dolayısıyla 25 ülke içinde Türkiye’ye şüpheyle yaklaşan çevreleri rahatlatmak için, reform sürecinin aksamadan devam edip etmediğinin gözleneceği bir süreç yaratılması olası.

Bu şüphelerin en çok telaffuz edildiği ülke olan Fransa’da hükümetin kaygıları neler? 


Yeni Avrupa Birliği anayasası hükümet liderleri tarafından onaylandı fakat Fransa dahil bir dizi ülkede halkoylamasından da geçmek zorunda.

Fransa’da bu referandumun 2005 yılında yapılacağını biliyoruz fakat kesin bir tarih belirlenmiş değil.

Fransa hükümeti, yeni anayasaya ’evet’ denmesini istiyor. Ama anayasa tartışması Türkiye’nin üyeliği konusuna saplanırsa, halkın referandumdaki tepkisinin olumsuzlaşabileceğini hesaba katmak zorundalar.

Fransa’da AB anayasası referandumunun tarihi 1 Aralık tarihinde biraz daha netleşmiş olacak çünkü muhalefetteki Sosyalistler parti olarak tavırlarını muhtemelen bu tarihte belirliyor.

Şayet olumlu bir tavır takınırlarsa, Fransa hükümetini rahatlatmış olacaklar.

Ana partilerin anayasayı desteklediğinden emin bir hükümet, referandumu 2005’te erken bir tarihte gerçekleştirebilir.

Böyle bir durum ise Türkiye’yle müzakere tarihinin de öne alınması olasılığını ortaya çıkartır.