Irak’ta bugün yapılan seçimlerde ulusal meclisin yanı sıra eyalet parlamentoları için de oy kullanıldı. Yerel meclis seçimlerinde tüm gözler Irak’ın statüsü hala belirlenmeyen petrol zengini kenti Kerkük’ün üzerinde oldu.

Iraklı Kürt gruplar, ‘Kürdistan’ın kalbi’ olarak niteledikleri Kerkük’teki seçimleri kazanmak, şehri bir ‘Kürt kenti’ olarak tescil etmek istiyor. Türkmenler, Araplar ve Ankara ise gelişmelerden rahatsız.

Kendilerini Saddam Hüseyin döneminde uygulanan kentin ‘Araplaştırılması’ politikasının kurbanı olarak gören Iraklı Kürtler, rejimin devrilmesinin ardından kentte yeniden hak talep ediyor.

58’inci madde belirleyici

Kerkük’ün statüsünün belirlenmesi için yapılması öngörülenler, Irak Geçici Anayasası’nın 58’inci maddesinde yer alıyor. Bu maddedeki iki paragraf, Araplaştırma politikasının neden olduğu zararların karşılanması ve kentin etnik haritasının çıkarılması açısından kritik öneme sahip.

58’inci maddeye göre, Kerkük’ten sürülenlerin geri dönmesinin sağlanması, dönemeyen ya da dönmek istemeyenlerin de tazmin edilmesi ve nüfus sayımı yapılması gerekiyordu. Madde, Kerkük’ün nihai statüsünü de Irak’ın kalıcı anayasasına bırakıyordu. Ancak ne söz konusu komisyon çalışmalarına başladı, ne de nüfus sayımı yapıldı.

Iraklı Kürt liderler Talabani ve Barzani 58’inci maddenin yerine getirilmediğini savunarak, Kerkük seçimlerinin ertelenmesi için uzun süre girişimlerde bulundu. Ancak Irak geçici hükümeti talebi kabul etmedi.

Kerkük 30 ocak seçimlerine böylesine bir belirsizlikte giriyor. Ne şehrin nüfusu tam olarak belli, ne de hangi etnik grubun ne kadar ağırlığı olduğu. Kerkük ve bağlı ilçelerin nüfusu 1.5-2 milyon arasında tahmin ediliyor. Oy verecek Kerküklülerin sayısı ise 600 bine yaklaşıyor.

Birleşik Arap Cephesi, seçime katılmıyor

Kentte seçim yarışı ise Kürt gruplar ve Türkmenler arasında geçecek. Ancak Türkmenlerin çıkardığı iki listenin Araplardan da oy alması bekleniyor. Kürt gruplar ise daha fazla oy alabilmek için şehre Kürt göçünü özendirmekle suçlanıyor. Hatta, bir iddiaya göre binlerce Iraklı Kürt, Kerkük’te yaşamamalarına karşın seçmen kartlarına kütüklerini ‘Kerkük’ olarak yazdırdı.

Türkiye de Kerkük’te yaşananları yakından izliyor. Ankara her fırsatta, şehrin ‘Kürtleştirilmesi’ne izin vermeyeceğinin altını çiziyor.

Merkezi Kerkük’te bulunan Birleşik Arap Cephesi de, Kürtlere tanınan ek kayıt süresi ve Yüksek Seçim Kurulu’nun tarafsızlığını bozmasını gerekçe göstererk seçimlere katılmama kararı aldı. Seçimlerin yapılması için gerekli koşulların sağlanamadığını belirten Arap yetkililer, seçimlere şaibe karışacağını öne sürdü.

Irak’ın etnik ve dini yapısı

ABD müdahalesinin ardından etnik ve dini çatışmaların şiddet eylemleriyle birlikte gündeme geldiği
Irak’ta, tahminlere göre 24.5 milyonluk bir nüfus var.

Araplar: Irak nüfusunun büyük çoğunluğunu oluşturan Araplar, Sünni ve Şii olarak mezheplere ayrılmış durumda.

Kürtler: Nüfusun ikinci büyük kesimini oluşturan Kürtler, daha çok Sünnilerden oluşuyor. Kürtler, 1991 Körfez Savaşı’nın ardından Irak’ın kuzeyinde fiili olarak oluşan özerkliği genişletme çabası içindeler. Bu amaçla Kürtler, yine kuzeyde kendi bölge parlamentolarını oluşturdular.

Türkmenler: Ülkedeki üçüncü etnik unsuru oluşturan Türkmen nüfusunun, daha önce yapılan nüfus sayımları bugüne uyarlandığında, yaklaşık 3.5 milyon olduğu tahmin ediliyor. Daha çok Kuzey Irak’ta yaşayan Türkmenler, 1981 yılında Irak Devrim Konseyi kararıyla ülkenin güneyine zorla göç ettirilmişti.

Türkmenler, bölgeyi ‘Araplaştırma’ politikasından da etkilendiler. Bu siyaset kapsamında petrol zengini Kerkük ve çevresindeki Türkmenlerin arazileri istimlak edildi, o bölgelere güneyden maddi teşvik ve devlet katkısıyla Araplar yerleştirildi.

Bugün özellikle Kerkük’teki fiziki yapılarını sürdürmeye çalışan Türkmenler, özellikle Kerkük’e Kürt göçüyle gündemde bulunuyor.

Asuriler: Keldani-Asuri kilisesine bağlı azınlık Hristiyanlar