TBMM'de tekme-tokat kavga!

Özel Yetkili Mahkemeleri kaldırarak yerine “terör mahkemeleri” olarak görev yapacak ağır ceza mahkemelerini getiren düzenlemenin görüşmeleri dün gece TBMM’yi savaş alanına çevirdi. Getirilen yenilikler Ergenekon, Balyoz, KCK, Şike davaları için de geçerli olacak.

ÖZEL Yetkili Mahkemeleri (ÖYM) kaldırarak yerine “terör mahkemeleri” olarak görev yapacak ağır ceza mahkemelerini getiren düzenlemenin görüşmeleri dün gece TBMM’yi savaş alanına çevirdi. Bu değişiklik Ergenekon, Balyoz, KCK ve Şike gibi kamuoyunun yakından izlediği davaları yakından ilgilendiriyor. Düzenlemeyle bu davalar eski mahkemelerinde görülmeye devam edecek ancak sanık lehine düzenlemeler başta olmak üzere getirilen yenilikler bu davalar için de geçerli olacak. Ellerindeki dosyaları bitirince bu mahkemeler kapatılacak. Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, “Büyük bir iyileşme” dediği düzenlemeye ilişkin bilgi verirken, “CMK’nın 250, 251 ve 252’nci maddeleri de oradaki usule dair imtiyazlar da kalkıyor. Yeni soruşturmalar yeni usule göre yapılacak. Usule ilişkin kaldırdığımız hükümler devam eden mahkemeler için de geçerli olacak. Yürüyen davalarda sanık lehine hükümler uygulanacak. Daha önce dosyadan sanıklar belge alamıyordu, şimdi alıp, bakabilecek, yani genel hükümlere tabi olacak” dedi. 

Yumruklar konuştu

Ak Parti’nin ÖYM’leri kaldırmak üzere önerge verdiği 3’üncü yargı paketinin 74’üncü maddesinin görüşmelerinde önce sözcük tartışması yaşandı. Tartışmalar nedeniyle sık sık ara verilen oturumda iktidar ile muhalefet arasındaki söz düellosu, geceyarısı önergenin okunmaya başlanmasıyla birlikte yumruk yumruğa kavgaya dönüştü.

Yeni görev alanı

Düzenlemeyle, yeni mahkemelerin görev alanı, “Örgütlü uyuşturucu suçları, bu suçtan kaynaklanan malvarlığını aklama suçu, haksız ekonomik çıkar sağlamak için cebir ve tehdit uygulanarak işlenen örgütlü suçlar, darbe, terör, silahlı örgüt, casusluk ve devlet sırlarını açıklama suçları” olarak çizilirken, getirilen diğer yenilikler şöyle oldu:
Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak, Anayasal düzen ve bu düzene karşı işlenen suçlar, TBMM’nin görevlerini kısmen veya tamamen askıya almak, hükümeti ortadan kaldırmak, hükümete karşı silahlı isyan, silahlı örgüt kurmak ve yönetmek, örgüte silah sağlamak, devlete karşı suç işlemek için çete kurmak suçları görev sırasında ya da görev nedeniyle işlenmiş de olsa doğrudan soruşturulacaklar. Ancak getirilen bir istisnayla bu suçlarla ilgili de olsa MİT mensupları ile başbakan tarafından özel bir görevi yerine getirmek üzere görevlendirilenlerin soruşturmaları başbakanın iznine bağlandı. Doğrudan soruşturma konusu olanlar dışındaki suçlarda genel hükümler uygulanarak izin mekanizmaları devreye girecek. Halen devam eden davalarda sanığın taşıdığı kamu görevi sıfatı dolayısıyla hakkında soruşturma yapılabilmesi için izin veya karar alınması gerektiğini ileri sürerek durma veya düşme kararı verilemeyecek.

Özgürlük yargıçları

Mevcut sistemde arama, el koyma, yakalama, gözaltına alma, tutuklama ve iletişimin tespiti gibi koruma tedbirlerine ilişkin kararların özel yetkili ağır ceza mahkemesi üyesinden alınması uygulamasından vazgeçiliyor. Yeni sistemde sadece bu işlere bakmak üzere özgürlük yargıçları görevlendirilecek. Bundan böyle bu tür kararlar bu yargıçlar tarafından verilecek, itirazlar da yine bu amaçla görevlendirilen diğer yargıçlar tarafından karara bağlanacak.

7 günlük gözaltı kalktı

Toplu suçlardaki 7 güne kadar uzatabildikleri gözaltı uygulaması kaldırılarak, 48 saat ile sınırlandırıldı. Terör, darbe ve örgütlü suçlardaki tutuklama süreleri ise 2 kat olarak uygulanacak. Çocuklar bu mahkemelerde yargılanamayacak. 31 Aralık 2011’e kadar mahkemeler, yetkili mülki idare amirlikleri diğer makamlarca verilmiş toplatma, yasaklama, dağıtım ve satışın engelleme kararları kanunun yayımı tarihinden itibaren 6 ay içinde hükümsüz kalacak.

İyi hale erken tahliye

Yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla koşullu salıverilmelerine 1 yıldan az süre kalan ve açık ceza infaz kurumunda bulunan iyi halli hükümlüler, kalan cezalarını denetimli serbestlik kapsamında tamamlayabilecek. Soruşturmanın amacı tehlikeye düşebilecek ise yakalanan veya gözaltına alınan kişinin durumu hakkında sadece bir yakına bilgi verilebilecek. Gözaltındaki şüphelinin avukatı ile görüşme hakkı hâkim kararı ile sadece 24 saat süreyle kısıtlanabilecek. Bu zaman zarfında ifade alınamayacak.

Düzenleme ne getiriyor

ÖZEL Yetkili Mahkemelerle birlikte şu düzenlemeler de kaldırılıyor:
- Soruşturmanın gerekli kıldığı hallerde suç mahaliyle delillerin bulunduğu yerlere gidilerek soruşturma yapmak.
- Toplu halde işlenen suçlara ilişkin gözaltı süresini 7 güne kadar uzatabilmek.
- Soruşturma ve kovuşturmalarda kolluğun; şüpheli ya da sanığı, tanığı, bilirkişiyi ve mağduru Cumhuriyet Savcısının ya da hakimin emriyle belirtilen gün, saat ve yerde hazır bulundurmaya mecbur olması.
- Bu mahkemelerin yargı çevresi içindeki kurum, kit, il özel idarelerine ve belediyelere ait bina, araç, gereç ve personelden yararlanmak.
- Türk Silahlı Kuvvetleri kıt’a, karargah ve kurumlarından istemde bulunulması halinde istemin, yetkili amirlikçe yerine getirilmesi.
- Bu davalarda esas hakkındaki iddiasını bildirmek için Cumhuriyet savcısına, katılan ya da vekiline; iddialara karşı savunmasını yapmak için sanık ya da müdafiine makul bir süre verilmesi.
- Mahkemenin, duruşmanın düzen ve disiplinini bozan sözlü veya yazılı beyan ve davranışlar hakkında yayım yasağı koymak.
- Şüphelinin kolluk tarafından ifadesi alınırken, ancak bir müdafiin hazır bulunması.
- Avukatın dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek almasının Cumhuriyet savcısının istemi üzerine yargıç kararıyla kısıtlanması.
- Kanun kapsamında yer alan suçlardan dolayı yapılan soruşturmada müdafiin terör örgütü mensuplarının örgütsel amaçlı haberleşmelerine aracılık ettiğine ilişkin bulgu veya belge elde edilmesi halinde, Cumhuriyet savcısının istemi ve yargıç kararıyla, bir görevli görüşmede hazır bulundurulabileceğine ve bu kişilerin avukatına verdiği ya da avukatından aldığı belgelerin yargıç tarafından incelenebilmesi.
- Şüphelinin gözaltı süresince yalnız bir avukatın hukuki yardımından yararlanması.

.