Teklif paketini anında reddetti!

Tahran, Batı tarafından kucaklanması ve birçok alanda ambargoların kaldırılması karşılığında ‘uranyum zenginleştirmenin şartsız durdurulmasını’ isteyen altı ülkenin teklif paketini anında reddetti


ABD, AB ve BM’nin aylardır üzerinde çalıştığı ve İran’ı nükleer programını barışçı amaçlar için kullanması yönünde teşvik eden öneriler paketi Tahran yönetimi tarafından önceki gün anında reddedildi.

İngiltere, Almanya, Çin, Fransa, ABD, Rusya Dışişleri bakanlarının ve Avrupa Birliği (AB) Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana’nın imzasını taşıyan öneriler paketi ve mektup önceki gün İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Muttaki’ye verildi.
İran’ın nükleer programını sınırlandırması karşılığında birçok alanda ambargoların kaldırılmasını öngören paket İran tarafından reddedildi ve önerilen uranyum zenginleştirme işleminin durdurulması “kırmızı çizgi” diye tanımlandı.

Mektupta önce övgü var
Muttaki’ye verilen mektubun girişinde İran’ın dünyanın en eski medeniyetlerinden olduğu vurgulanarak, İran halkının kültür ve tarihleriyle gurur duymalarının doğal olduğu belirtiliyor. BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri ve AB’nin ortak öneri paketinde İran’ın uranyum zenginleştirmeyi uluslararası otoriteler tarafından doğrulanabilir şekilde askıya alması isteniyor.

Bunun karşılığında İran’a sunulan önerilere göre, ülkeye nükleer silahların yayılması anlaşmasına imza koymasa bile İran’a “barışçı amaçlarla nükleer enerji üreten” ülke muamelesi yapılacak. İran’a barışçı amaçlarla nükleer enerji üretmesi için teknoloji yardımı, Ar-Ge (araştırma ve geliştirme) teşviki, yakıt alım garantisi ve nükleer yakıt artıklarının tehlikesiz bir biçimde yok edilmesinde yardım edilecek.

Politik olarak da bu gruba dahil olan tüm ülkeler İran’la diyaloğa girmeleri konusunda teşvik edilecek. Bu öneri özellikle ABD’nin İran’la siyasi ilişki kurabileceğinin işareti olması açısından önem taşıyor. İran’la Afganistan konusunda daha fazla işbirliğine gitmek, İran’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne kabulüne yardım etmek, ticari ilişkileri ve yatırımları normalleştirmek, ihracat kısıtlamalarını kaldırmak da teşvik paketinde yer alıyor.

İşbirliği önerileri
İran’a sunulan öneriler arasında ayrıca uzun süredir devam eden ve İran Havayolları’na yedek parça satmayı önleyen ambargonun kalkması, İranlıların mühendislik, çevre ve tarım konularında eğitimlerinin desteklenmesi ve İran ortaoğreniminin kırsal alanda yapılacak yatırımlarla güçlendirilmesi de bulunuyor.
İran Adalet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Gulam Hüseyin İlham, uranyum zenginleştirmenin askıya alınması konusunun gündemde olmadığını söyleyerek teşvik paketini incelemeyeceklerini ifade etti.

İran Parlamentosu’nun önde gelen isimlerinden Aladdin Borucerdi, yaptığı açıklamada, paketin gözden geçirileceğini, ancak uranyum zenginleştirmeyi durdurmanın “kırmızı çizgileri” olduğunu duyurdu.

ABD: Türkiye kurallara uysun
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bir yetkilisi, İran konusunda Türkiye’den beklentinin, BM Güvenlik Konseyi kararlarıyla öngörülen yaptırım politikalarını tam olarak uygulaması olacağını söyledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın isminin açıklanmasını istemeyen bir yetkilisi, Washington’daki küçük bir grup medya kuruluşunun temsilcilerine, telekonferans aracılığıyla, İran’a sunulan son teşvik paketiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Amerikalı yetkili, İran’dan gelen ilk olumsuz tepkinin ardından, ABD Başkanı George W. Bush’un hayal kırıklığına uğradığına ilişkin yaptığı açıklamaya işaret etti.
Türkiye’nin İran’la diyalog politikası izlemesi konusundaki görüşü sorulan yetkili, “Ortada jeopolitik, komşuluk gerçekleri var. Ancak Türkiye aynı zamanda uluslararası toplumun çok kuvvetli bir aktörü. NATO üyesi ve BM’de aktif. Biz Türkiye’nin, BM Güvenlik Konseyi kararlarında yansıtıldığı şekliyle, uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesini bekleriz. Türkiye’nin, nükleer silahlara sahip bir İran olasılığına karşı bizimle aynı kaygıları paylaşmasını bekleriz” dedi