Geçmişte Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Türkiye`yi sıkça mahkum ettiği köy boşaltma, evlerin yakılması gibi terörle mücadele sırasında yaşanan mağduriyetlerin, mahkemelere gitmeden oluşturulacak komisyonlarca çözümlenmesi amacıyla hazırlanan yasa tasarısı TBMM Plan ve Bütçe Komsiyonu`nda kabul edildi.

Terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle maddi zarara uğrayan kişilerin, bu zararlarının karşılanmasına ilişkin esas ve usulleri belirlemek amacıyla hazırlanan tasarı, Terörle Mücadele Yasasının (TMY) 1, 3 ve 4`ncü maddeleri kapsamına giren eylemler ve terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar gören gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin maddi zararlarının sulhen karşılanması hakkındaki esas ve usullere ilişkin hükümleri kapsıyor.

Tasarıyla ``Devletçe arazi veya konut tahsisi suretiyle yahut başka bir şekilde karşılanmış bulunan zararlar ile mahkeme kararı gereğince karşılanmış bulunan zararların yanı sıra AİHM`nin AİHS uyarınca dostane çözüm yoluyla uzlaşılan tazminatın ödenmesiyle karşılanan zararlar kapsam dışında tutuldu. Ayrıca ``yardım ve yataklık`` suçundan hüküm giyenler ile kendi kasıt, kusur veya ihmalleri sonucunda oluşan zararların dışında, ``Terör dışındaki ekonomik ve sosyal sebeplerle uğranılan zararlar ile kendi istekleriyle bulundukları yerleri terk edenlerin bu sebeple uğradıkları zararlar`` da ödenecek tazminatlar dışında tutuldu.

TESPİT KOMİSYONUNDA SİVİL KALMADI

Tasarı valinin görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında Zarar Tespit Komisyonlarının oluşturulmasını öngörüyor. Zarar tespit komisyonları illerde yasa kapsamında yapılacak başvurular üzerine on gün içinde kurulacak. Komisyonda Maliye, Bayındırlık ve İskan, Tarım ve Köyişleri, Sağlık ile Sanayi ve Ticaret konularında uzman birer kamu görevlisi ile ilgisine göre vali tarafından belirlenecek kamu kurumu niteliğindeki keslek kuruluşunun yönetim kurulunca görevlendririlen bir temsilciden oluşacak. Komisyon salt çoğunlukla toplanacak ve kararlar üye tam sayısının salt çoğunluğuyla alınacak. Bu komisyonlar, İçişleri Bakanlığının 2 ay içinde çıkaracağı yönetmeliğe dayanarak çalışma yürütecek. Zarar gören kişi veya yasal mirasçıları ya da yetkili temsilcilerinin, yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 60 gün içerisinde, her halde olayın meydana gelmesinden itibaren bir yıl içerisinde ilgili valiliğe veya kaymakamlığa başvuracaklar. Komisyonlar başvuru tarihinden itibaren 6 ay içerisinde başvuruyla ilgili çalışmasını tamamlamak zorunda olacak.

GÜNLÜK 19 MİLYONA BİLİRKİŞİ ÇALIŞTIRACAK

Bu komisyonlar ilgili kamu kurum, kurul ve kuruluşlarından her türlü bilgi ve yardımı isteyebileceği gibi, kamu kurum, kurul ve kuruluşlarında çalışanları günlüğü 19.3 milyon liraya bilirkişi olarak da görevlendirebilecek. Yasada, ``Hayvanlara, ağaçlara, ürünlere ve diğer taşınır ve taşınmazlara verilen her türlü zararlar/ Yaralanma, sakatlanma ve ölüm hallerinde uğranılan zararlar ile tedavi ve cenaze giderleri/ kişilerin malvarlıklarına terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle ulaşamamalarından kaynaklanan maddi zararların`` karşılanmasını öngörüyor.

AİHM`NİN GÜLECEĞİ TAZMİNATLAR

Taşınmaza ilişkin zararların Kamulaştırma Yasası`na göre belirleneceği belirtilen tasarıda, AİHM ile asla kıyaslanamayacak şekilde, memur aylık katsayısı ile orantılı biçimde tazminat miktarları belirlendi. Buna göre yaralanma, sakatlanma ve ölüm hallerinde ödenecek ve komik sayılabilecek tazminat miktarı şöyle:

``-Yaralananlara 1 milyar 621 milyon 620 bin lirayı geçmemek üzere yaralanma derecesine göre,

-Çalışma gücü kaybı yetkili sağlık kurullarınca 3.derece olarak saptananlara 1 milyar 81 milyondan, 6 milyar 486 milyona kadar,

-Çalışma gücü kaybı yetkili sağlık kurullarınca 2.derece olarak saptananlara 6 milyar 756 milyon liradan 12 milyar 972 milyona kadar,

-Çalışma gücü kaybı yetkili sağlık kurullarınca 1.derece olarak saptananlara 13 milyar 243 milyondan 19 milyar 459 milyon liraya kadar,

-Ölenlerin yasal mirasçılarına ise 13 milyar 513 milyon lira nakdi ödeme yapılacak.``

Tasarıya eklenen bir geçici madde ile Yasa yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde ilgili valilik ve kaymakamlıklara başvurmaları halinde 19 Temmuz 1987 tarihi ile yasanın yürürlüğe girdiği tarih arasında işlenen TMY`nin 1, 3 ve 4`üncü maddeleri kapsamına giren eylemler veya anılan tarihler arasında terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin maddi zararları hakkında da bu yasa hükümleri uygulanacak. Sözkonusu maddeye göre yapılan başvurular, başvuru tarihinden itibaren iki yıl içinde sonuçlandırılacak.