Türk halkı vergi vermeyi sevmiyor

Maliye Bakanlığı denetim birimlerinin yaptığı vergi incelemeleri, geçen yıl mükelleflerin vergilendirilmesi gereken her 100 liralık gelirin 46 lirasını gizlendiğini ortaya koydu.

Gizlenen gelir, kriz yılı olan 2001 hariç son 5 yılın en yüksek noktasına ulaştı. Gizlenen matrah, gelir vergisinde yüzde 73’e kurumlar vergisinde yüzde 60’a ulaştı.

Gizlenen matrahın oranı esas alınarak yapılan hesaplamalar 90 katrilyon liralık vergi tahsilatı yapılan geçen yıl yaklaşık 76 katrilyon liralık verginin kaçırılmış olabileceği sonucunu doğuruyor. Ancak Maliye Bakanlığı yetkilileri bu sonuca, incelemelerin zaten kaçak kuşkusu olan mükellefler üzerinde yapılmış olmasını gerekçe göstererek tüm vergi mükelleflerine teşmil edilmeyeceğini belirterek karşı çıkıyor.


Maliye Bakanlığı bünyesindeki Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı, Gelirler Kontrolörleri Başkanlığı, Vergi Denetmenleri ve Vergi Dairesi Müdürleri, geçen yıl toplam 153 bin 881 inceleme yaptılar. Mükellefler tarafından beyan edilen 22.1 katrilyon liralık matrah üzerinde inceleme yapan denetim birimleri, söz konusu mükelleflerin vergi matrahlarını 18.7 katrilyon lira eksik beyan ettiklerini belirlediler. Denetim birimleri 2003 yılında ise 25.5 katrilyon liralık matrahı inceleyip 18.8 katrilyon lira matrah farkı ortaya çıkarmışlardı.

2003 yılında her 100 liralık matrahın 42 lirası gizlenirken, geçen yıl her 100 liralık matrahın 46 lirası gizlendi. Gizlenen matrah 2001 yılında her 100 lira için 65 lirayı bulmuştu. Kriz yılı olan 2001 dışarıda bırakılırsa 2004 yılı, son 5 yılın en yüksek vergi kaçağının söz konusu olduğu yıl oldu.

DAMGA VERGİSİ’NDE BEYANIN 13 KATI MATRAH FARKI

Vergi türlerine göre bulunan matrah farkları incelendiğinde, miktar olarak düşük olmakla birlikte oran olarak en fazla kaçağın damga vergisinde gerçekleştiği görülüyor. Her 100 liralık damga vergisi matrahının 93 lirasının gizlenmesi nedeniyle saptanan fark beyan edilen matrah tutarının 13 katına yaklaştı. Gelir vergisinde tespit edilen kaçak tutarı, beyan edilen matrahın 2.7 katına ulaştı. Buna göre gelir vergisine tabi tutulması gereken her 100 liranın 72 lirası gizlendi. Kurumlar vergisinde ise matrah farkı, beyan edilen matrahın 1.5 katına yaklaştı. Her 100 liralık kurum kazancının 59 lirasının gizlendiği saptandı.

EN BÜYÜK KAÇAK GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ’NDE

Miktar olarak bakıldığında ise en fazla kaçak gelir vergisi beyanında saptandı. İncelenen 39 bin 666 gelir vergisi mükellefinin beyan ettiği 2.4 katrilyon liralık matraha karşılık 6.5 katrilyon liralık matrahı da gizlediği anlaşıldı. İkinci sırada en yüksek vergi kaçağı kurumlar vergisi beyanında gerçekleşti. İncelenen 15 bin 796 kurumlar vergisi mükellefinin beyan ettiği 3 katrilyon liralık matraha karşılık 4.3 katrilyon liralık matrahı gizlediği belirlendi.

77 KATRİLYONLUK VERGİ KAYIP

Vergi incelemelerinde saptanan her 100 lira için 46 liralık matrah farkının, incelenmeyen vergi mükellefleri için de geçerli olduğu varsayılırsa, 90 katrilyon lira vergi toplanabilen 2004 yılında gizlenen matrahlar nedeniyle alınamayan vergi tutarının 76.6 katrilyon liralık bir büyüklüğe erişmiş olabileceği hesaplanıyor. Ancak, 6 milyondan fazla vergi mükellefi bulunan Türkiye’de incelenen 153 bin mükellef toplam mükelleflerin yüzde 2.5’ini oluşturuyor.