Türkiye’nin Irak Özel temsilcisi Osman Korutürk, Kerkük’ün Kürdistan bölgesel yönetimi altında bırakılamayacağını belirterek ” Kerkük bir Irak şehri. Brüksel modeli olabilir, başka bir model de olabilir. Buna bütün Iraklıların karar vermesi lazım” dedi.

Korutürk, Türkiye’nin Irak’taki tüm gruplara eşit mesafede olduğunu belirterek, “Türkiye’nin Irak’ın tümüne model olmak gibi bir imkanı var. Çünkü Irak bir demokrasi kurmak istiyor. Biz bu konuda çok tecrübeliyiz. Kürtler Irak’ın yeni yapılanmasının federasyon olmasını istiyor. Bizim üzerinde durduğumuz Irak’ın ileride de bütün olarak kalması” dedi.

NTV Ankara Temsilcisi Murat Akgün’ün sorularını yanıtlayan Korutürk, seçimlerden önce Kerkük dışından birçok insanın Kerkük’e getirildiğini söyledi.

Kent için Brüksel modelinin uygulanabileceğini belirten Korutürk, “Ciddi boyutta bir etnik çatışmanın çıkacağı yer Kerkük’tür. Kerkük bir Irak şehri. Bu kentte Araplar da var. Arapların da ilgisi var. Kerkük’ün Kürdistan bölgesel yönetimi altında olacağı iddia edilen bölgeye yamanmaması lazım. Şehrin aidiyeti Irak’a ait olmalı. Talabani’nin önerdiği Brüksel modeli olabilir, başka bir model de olabilir” şeklinde konuştu.

Ancak buna sosyal bir mutabakat çerçevesinde bütün Iraklıların karar vermesi gerektiğini söyleyen Korutürk, “Kerkük üzerinde hak iddia ederek çatışmaya sokmamak lazım. Bu şekilde Irak’ı bütün tutmak mümkün olmaz. Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin yayılmacılığı doğru olmaz. Böyle bir eğilim görüyoruz. Buna müsaade edilmemesi lazım. Bu Iraklıları karıştırır” dedi.

MUSUL’DA BAŞKONSOLOSLUK

Osman Korutürk, Musul’da Başkonsolosluk açma konusundaki soruya “Talebimiz önemli ve haklı bir atlep. Irak içinde günde 10 bin vatandaşımız var. Bunların yapılacak işlemlerine Bağdat’taki büyükelçilik yetişemiyor. Bu yüzden Musul’a başkonslosluk lazım. Irak’taki yeni hükümetin bunu çözmesi lazım. ” yanıtını verdi.

Büyükelçi Korutürk Irak’taki seçimlerde Türkmenlerin almaları gereken sonucu alamadıklarını belirterek “Uzun zamandır siyasetten uzak bırakıldıkları için siyasete katılım bilinçleri az. Ayrıca Kerkük bölgesindeki seçimde çok usulsüzlük oldu. Katılım da yeterli düzeyde olmadı.” dedi.

BAĞDAT’A UÇAK SEFERİ

Korutürk Bağdat’tan Türkiye’ye uçak seferinin gündemde olduğunu belirterek ” Irak havayolları yapmak istiyor, sıcak bakıyoruz. 1 ay içinde başlar diye düşünüyoruz” dedi.

PKK ile mücadele konusunda görüşmelerin sürdüğünü anlatan Korutürk Irak’taki kamyon şoförleri için 3 TIR parkı yapılacağını söyledi.

=========

Brüksel modeli nedir?

Avrupa’nın en karmaşık yönetim modeli olan Brüksel modeli, güçlü merkez ilkesine dayanan federal bir sistemdir.

Belçika’da, Fransızca konuşan Valonlar ve Flamanca konuşan Flamanlar arasında din ve kültür farkı olmamasına rağmen, dil farkı nedeniyle bölünme tehlikesi gündeme gelince, 1960’larda vatandaşlardan bir anadil tercih etmeleri istendi ve bölgeler buna göre belirlendi.

Ülke, 3 bölge ve 3 topluluğa ayrıldı. Bölgeler, başkent Brüksel, Flaman ve Valon bölgesi, topluluklar ise Flamanca konuşanlar, Fransızca konuşanlar ve Almanca konuşanlar olarak birbirinden ayrıldı.

Belçika’daki her bölgenin kendi parlamentosu ve ortak milli parlamentosu bulunuyor. Ancak Almanların, Flamanlar ve Valonlar gibi federe devlet statüleri bulunmuyor, Valon bölgesinde yaşıyorlar.

Bölge içerisindeki resmi ve özel tüm kuruluşlarda yalnız o bölgedeki resmi dil kullanılıyor.

DIŞ İLİŞKİLER

Merkezi devlet, dışişleri, ulusal savunma, adalet, finans, sosyal güvenlik konularından sorumlu. Federe devletler ise, eğitim, yerel güvenlik, ulaşım ve sağlık gibi alanlarda yetki sahibi.

Bununla birlikte, federe devletlerin dış ilişkilerde de önemli yetkileri bulunuyor. Örneğin, yabancı ülkelerle anlaşma imzalayabiliyorlar, ya da merkezin imzaladığı anlaşmaları reddedebiliyorlar. Merkezin de federe devletlerin federal dış politikayı olumsuz etkileyen kararlarına itiraz etme hakkı var.

AB müktesebatı da, Flaman ve Valon parlamentolarınca onaylandığı için, her iki federe devleti ve Brüksel’i mutlak şekilde bağlıyor.

‘İYİ NİYET ŞART’

Federe devletlerin bu ölçüde geniş hakları varken, nasıl ‘güçlü merkezli federal bir yapı’ oluşturdukları sorusuna Belçikalı siyaset bilimci Prof. J.Van Ginderachter şöyle cevap veriyor: Birincisi, Flamanlar ve Valonlar, kendi bölgelerinde ve kendi yasalarına göre yaşayan ayrı cemaatler olmalarına rağmen, bu sistemin çalışmasını samimi olarak istemeleri. ‘Bu iyi niyet olmasaydı sistem asla yürümezdi’ diyor Ginderachter. İkincisi de, tüm federal bölgelerin Avrupa müktesebatını kabul etmiş olmaları.
--------------------------------------------------------
Gazeteci Semih İdiz’in 10 Kasım 2002 tarihli Akşam gazetesindeki makalesinden derlenmiştir.