Türkiye düşük ve orta gelir grubundaki 114 ülke arasında borç büyüklüğü açısından 2003 yılı sonundaki 146 milyar dolarlık dış borcuyla beşinci sırada geldi. Borç büyüklüğü açısından ilk sırada 235.4 milyar dolarla Brezilya geliyor.

1990’lı yıllara yaşadıkları ekonomik krizlerle damgasını vuran Türkiye, Brezilya, Arjantin, Rusya, Meksika Endonezya, Malezya gibi ülkeler borç dağları biriktirirlerken, Türkiye’de borç miktarı açısından düşük ve orta gelirli ülkeler grubunda beşinci sırada, dış borcun milli gelire oranı açısından ise borç büyüklüğü açısından ilk 15 içerisinde dördüncü sırada yer aldı.

Dünya Bankası’nın verilerine göre düşük ve orta gelir grubundaki 114 ülkenin 2003 yılı sonundaki toplam dış borçları 2 trilyon 554 milyon dolar düzeyinde bulunuyor. Bu grupta en yüksek dış borca 235.4 milyar dolarla Brezilya sahip bulunuyor. İkinci sırada ise 193 milyar dolarla Çin geliyor. Çin’i 175.2 milyar dolarla Rusya, 166.2 milyar dolarla da Arjantin izliyor. Türkiye ise 2003 sonundaki 145.6 milyar dolarlık dış borcuyla beşinci en yüksek borçlu ülke konumunu sürdürüyor. Meksika 140 milyar, Endonezya 134 milyar, Hindistan, 113.5 milyar dolarla Türkiye’yi izliyor. Polonda 95.2 milyar dolarla dokuzuncu, Filipinler ise 62.6 milyar dolarla onuncu sırada yer alıyor. Borcu en fazla ilk 14 ülke arasında 51.7 milyar dolarla Tayland, 49 milyar dolarla Malezya, 45.8 milyar dolarla Macaristan, 43.2 milyar dolarla Şili, ve 36 milyar dolarla Pakistan geliyor.


Türkiye’nin dış borç stoku 1990 yılında 49.4 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu. Türkiye 1990 yılından bu yana Çin ve Malezya’dan sonra dış borç stoku en hızlı büyüyen ülke oldu. Türkiye çok sayıda finansal kriz yaşadığı 1990’dan 2003 yılına kadar olan dönemde dış borcunu 96.2 milyar dolar büyüttü.

BORÇLULUK ORANI

Dış borç stokunun ülkenin gayri safi milli gelirine oranını gösteren borçluluk oranı açısından ise Türkiye yüzde 60.1’le dördüncü oldu. Bu alanda ilk sırada milli gelirinin yüzde 167.1’ine ulaşan borcuyla Arjantin geldi. Arjantin’i yüzde 80.2’yle Filipinler, yüzde 61.4’le de Nijerya izledi. Beşinci sıradaki Türkiye’den sonra en yüksek borçluluk oranına ise yüzde 60’la Şili sahip bulunuyor. Şili’yi yüzde 56.3’le Endonezya, yüzde 55.3’le Macaristan, yüzde 47.3’le Malezya izledi. Borç büyüklüğü açısından ilk sırada yer alan Brezilya ise borçluluk oranında 10’unculuğa kadar iniyor. Borç stoku en büyük üçüncü ülke olan Rusya yüzde 40.8’e kadar gerileyen borçluluk oranıyla 12’nci sırada yer aldı. 1.4 trilyon dolarlık bir milli geliri bulunan Çin ise yüzde 13.9 olan dış borcunun milli gelirine oranıyla ilk 15 ülke içerisinde en sonda yer aldı.

Uluslararası karşılaştırmalarda GSYİH’sinin yüzde 50’sinden fazla dış borca sahip ülkeler çok borçlu olarak değerlendiriliyor.

IMF VE DÜNYA BANKASI’NA BORÇLAR

2003 sonu itibariyle IMF’yle en fazla borcu bulunan ülke 28.3 milyar dolarla Brezilya oldu. Türkiye ise 25.1 milyar dolarlık borçla Brezilya’yı izledi. IMF"ye borçlu ülkeler sıralamasında 15.5 milyar dolarla Arjantin üçüncü, 10.3 milyar dolarla da Endonezya dördüncü oldu.


Dünya Bankası’na olan borçlarda ise ilk sırada 26.7 milyar dolarla Hindistan yer aldı. Hindistan’ı 21 milyar dolarla Çin, 10.7 milyar dolarla Meksika ve Endonezya, 8.6 milyar dolarla Brezilya izledi. Türkiye ise Arjantin, Pakistan, Rusya’dan sonra Dünya Bankasına borçlu 10’uncu ülke oldu.

Türkiye’nin 2004 sonundaki dış borç stokunun 33.8 milyar dolarlık kısmı özel sektöre ait orta ve uzun vadeli dış borçlardan kaynaklanıyor. Türkiye özel sektör dış borçları açısından da bu büyüklükle söz konusu 114 ülke arasında 6’ncı oldu.

Ülke        Borç         Borç/GSYİH
Brezilya   235.431     46.6
Çin         193.567      13.7
Rusya     175.257      40.8
Arjantin   166.207      130.6
Türkiye    145.662      60.7
Meksika    140.004     21.9
Endonezya 134.389    56.3
Hindistan   113.467    19.7
Polonya     95.219      45.4
Filipinler     62.663      80.2