'Türkiye en hassas yerinden vuruldu'

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargıçlarının dün açıkladığı Öcalan kararı, batı basınında geniş yer buldu. Gazeteler dış haber sayfalarını bu konuya ayırırken, ilginç başlıklar attı: "Türkiye’nin üyeliği karmaşık bir hal alabilir", "Çaresiz Ankara", "Türkiye’nin Öcalan Sınavı", "AB’yi oyalamayın", "Yeniden yargılamada sürpriz olmaz" ve "AB, Türkiye’yi en hassas yerinden vurdu"...

İşte haberler...

İngiliz Financial Times’a göre, Türkiye’de hükümetten gelen sinyaller, ihtiyatlı.
’Türkiye, Abdullah Öcalan’ı yeniden yargılamaya hazır olduğuna işaret etti’ diye yazıyor Financial Times. Gazetenin ifadesiyle Strasbourg’daki yargıçlar, hem Türkiye’de yönetim ile Kürt azınlık arasındaki ilişkilere hem de Türkiye’nin Avrupa Birliği ile ilişkilerine geniş çapta etki bırakan bir karara vardı dün.


Financial Times, Türkiye’de Kürtlerin halihazırdaki durumunu nasıl değerlendiriyor?
’Cumhuriyet Türkiyesi bütün vatadaşlarının Türk olduğu ve etnik kimliğin ulusal kimlikten sonra geldiği konusunda ısrarlı’ diyor Financial Times: ’Ve bunu kabul eden çok sayıda Kürt, Türk toplumuna entegre olmuş halde.’ Gazete, "Asıl sorun Güneydoğu’daki ekonomik sıkıntı" derken, ’fakat’ diye devam ediyor; ’Ülkenin Kürtlerin öncülüğünde bölünmesi korkusu halen mevcut; son aylarda Güneydoğu’da artan şiddet olayları Türkiye’nin güçlü ordusu için hat safhada önemli bir kaygı konusu.’ Financial Times, Avrupa Birliği’nin cesaretlendirmesi ile Kürtlere kültürel haklar tanınmaya başlandığına dikkat çekiyor.
Financial Times’a göre Avrupa Birliği diplomatları açısından şu an daha öncelikli olan konu, gazetenin ifadesiyle ’Güneydoğu’daki Kürtlerin derin ekonomik sıkıntılarını Türkiye’de art arda gelen hükümetlerin görmezden gelişi’.

Daily Telegraph: Üyelik karmaşık bir hal alabilir

’Avrupa Mahkemesi Türkiye’ye, Kürt gerilla liderini yeniden yargıla dedi’.
Bu başlık altında Daily Telegraph, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik çabalarının şimdi karmaşık bir hal alabileceğini; çünkü Türkiye’deki milliyetçi kanadın karara öfkeyle tepki verdiğini söylüyor.

The Guardian: Çaresiz Ankara

Guardian’a göre Türkiye, uluslararası baskılara boyun eğip Öcalan’ı yeniden yargılayacağının işaretini verdi. Nedeni mi?
Türkiye’nin Ekim ayındaki pazarlıklarda Avrupa Birliği’nden bir katılım tarihi koparma çabaları sönük geçiyor.
Rüzgarı kendi yönüne çevirmek isteyen Türkiye’nin Avrupa Birliği karşısında Öcalan’ı yeniden yargılamaktan başka pek bir seçeneği olmadığı inancında The Guardian.
Guardian, dün Türkiye hükümetinin AİHM kararının kamuoyunda yarattığı tepkileri yatıştırmak için elinde geleni yaptığını yazıyor.
Gazeteye göre birçok yorumcu, ’Şayet Erdoğan hükümeti güçlü bir irade gösterirse bu badireyi de atlatır’ diyor.
Örnek olarak, İnsan Hakları Mahkemesi’nin talebi üzerine Leyla Zana ve diğer üç eski DEP milletvekilinin yakın zaman önce yeniden yargılandığı hatırlatılıyor.
’Fakat’ diye dikkat çekmiş Guardian, ’Şimdi Türkiye’nin karşısında o zaman varolmayan bir problem var.’ ’Türkiye anayasası uluslararası hukukun üstünlüğünü kabul etse de, 2003 yılından beri yasalarında bilhassa Abdullah Öcalan’ın yeniden yargılanmasına engel olarak konmuş bir düzenleme var.’

New York Times: Kürt milliyetçiliği alevlenebilir

Türkiye’nin Öcalan’ı yeniden yargılamayı reddetmesi halinde bunun AB sürecini olumsuz etkileyebileceğini belirten New York Times, "Türkiye’de birçok kişi, yeni bir yargılamanın, 1990’lı yıllarda bastırılması 30 bin kişinin ölümüne neden olan Kürt milliyetçiliğinin ateşini yeniden alevlendirmesinden kaygılanıyor. Aynı zamanda Türkiye’nin AB’ye katılma çabalarını daha fazla karmaşıklaştırabilecek Türk milliyetçiliğini de alevlendirebilir" yorumunu yaptı.

Le Figaro: Aşırı milliyetçilere fırsat verebilir

Fransız Le Figaro gazetesi de, "37 bin kişinin" ölümüne yol açan "savaş" yılları nedeniyle Öcalan’ın kişiliğinin Türkiye’de "derin bir husumet" yarattığını belirtti. Gazete, Öcalan vakasının "aşırı derece hassas" bir vaka olmaya devam ettiğini ve aşırı milliyetçilere Başbakan Erdoğan’ı zor durumda bırakmak için bir fırsat verebileceğini savundu.

Der Tagesspiegel: Türklerin ’Öcalan sınavı’

Alman basınından Der Tagesspiegel, Türkiye’nin ’Öcalan sınavı’ diyor:
’Türk devleti en büyük düşmanını nasıl yargılayacağını Avrupa’nın talimatına göre ayarlamak zorunda kalsa bile hala Avrupalı olmak istiyor mu?’ Der Tagesspiegel, ’Öcalan sınavını geçse dahi, Avrupa Birliği açısından Türkiye’nin daha halledilmemiş birçok üyelik sorunu olacak, ama’ diyor:
’Ama en azından Türkiye yönetimi böyle hassas bir konuda Avrupa’nın kurallarına boyun eğmeye razı olduğunu göstermiş olacak.’

Berliner Zeitung: Yeniden yargılamada sürpriz olmaz

Fakat gene Alman basınından Berliner Zeitung’a göre, Türkiye’nin AİHM kararına uymasında bir zorluk yok. ’Çünkü’ diyor gazete: ’Yeniden yargılama neticesinde de muhtemelen aynı hükme varılacak’.
Berliner Zeitung, ’tek gereken adil bir mahkeme’ diyor: ’Öcalan’ın açıklamak zorunda olduğu suçları düşünecek olursak, gene en ağır cezaya çarptırılmaması büyük bir sürpriz olur.’

Der Standard: AB’yi oyalamayın

Avusturya gazetesi Der Standard ise ’Türkiye, kendisini eleştiren cepheyi haksız çıkartmak istiyorsa, şimdi harekete geçmeli’ diyor.
Der Standard, ’Vaatlerin ve diplomatik inceliklerin artık bir ehemniyeti kalmadı’ diye yazıyor: ’Türkiye, geciktirme taktikleriyle oyalanmadan, sonuç almalı.’

El Pais: Milliyetçilik yükseliyor

İspanyol basınından El Pais, Türkiye’de ordunun ve milliyetçi grupların, Avrupa Birliği’ne üyelik için Brüksel’e verilen ’ödünlerden’ giderek rahatsızlık duyduklarını yazıyor.
Gazete, son kamuoyu anketlerinde Avrupa Birliği’ne birgün üye olma konusunda Türklerin giderek daha şüpheci bir tavır sergilediğine de dikkat çekmiş.

La Vanguardia: Ankara sert bir darbe aldı

İspanya’nın önde gelen gazetelerinden La Vanguardia, "Ankara dün sert bir darbe aldı" yorumunu yaptı. Avrupa yargısının Türkiye’yi köşeye sıkıştırdığını öne süren gazete, Ankara’nın "milliyetçi bir ayaklanma"yı provoke etmeden AİHM kararını uygulamak için bir yol bulması gerekeceğini yazdı.

Pravda: AB, Türkiye’yi en hassas yerinden vurdu

Birliğe daha yeni üye olmuş bir ülkenin, Slovakya’nın Pravda gazetesine gelince:
’Avrupa Birliği Türkiye’yi bir kez daha en hassas yerinden vurdu’ diyor Pravda: ’Kürt lideri ilk başta idam cezasından kurtaran da Avrupa’nın baskısıydı.’ Pravda, ’birçok Türk için Öcalan’ın idamdan kurtulması bile yenilmesi yutulması zor birşeydi; şimdi yeniden yargılanmasını kabul etmeleri, zor bir sınav’ diyor.
Ama Slovak gazetesine göre Türkiye, Öcalan’ı yeniden yargılamazsa, Avrupa Birliği’yle bütünleşme çabalarına zincir vurmuş olacak.