Türkiye Cumhuriyet`nin kuruluşunu dünyaya ilan eden Lozan Antlaşması`nın görüşmeleri sırasında itilaf devletlerinin tüm baskılarına rağmen Türk heyetine kabul ettiremediği Türk resmi kurumlarında yabancı danışman görevlendirilmesi uygulamasını Türkiye, son yıllarda kendi rızasıyla yaygınlaştırıyor. Bu yöndeki son adım, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı`na Polonyalı danışman alınmasıyla atıldı.

Daha önce çeşitli bakanlıklar ve devlet kurumlarında görev verilen yabancı uzmanlardan bir yenisi daha Tarım Bakanlığı`nda göreve başlıyor. Bakanlık, Polonya`nın AB baş müzakerecisi Jerzy Plewa`yı danışman olarak görevlendirdiğini açıkladı. Açıklamada, Polonya`nın eski Tarım Bakan Yardımcısı olan Jerzy Plewa`nın, söz konusu alana ilişkin deneyimlerine işaret edildi. Açıklamaya göre Bakanlık tarafından Plewa`nın danışmanlığı için Dünya bankası`na başvuruldu. Dünya Bankası`nın danışmanlığı için bir ay süreyle finansman sağlayacağı Plewa`nın aralık ayında görevine resmen başlayacağı kaydedildi.

LOZAN MÜCADELESİ VE İNÖNÜ`NÜN ANISI

Tarım Bakanlığı`na bir yabancı uzmanın danışman olarak alınması, Türkiye Cumhuriyeti`nin kuruluşunun tüm dünyaya ilanı olan Lozan Barış Antlaşması`nın görüşmelerine katılan İsmet İnönü`nün 1962 yılında yaptığı tarihi açıklamayı anımsattı.

İnönü, o dönemde yaşanan Kıbrıs krizi sırasında şöyle konuşmuştu:

``Daha bağımsız ve kişilik sahibi dış politika izlenmesini istiyorsunuz. Herkes aynı şeyden söz ediyor. Nasıl yapacağım ben bunu? Karar vereceğim ve işi teknisyenlere havale edeceğim. Onlar ayrıntılı çalışmalar yapacaklar ve öneriler hazırlayacaklar. Yapabilirler mi bunu? Hepsinin çevresinde uzman denen yabancılar oldu. İğfal etmeye çalışıyorlar. Bir görev veriyorum, sonucu bana gelmeden, sefirden öğreniyorum. Bağımsızlık savaşından sonra Lozan`da barış antlaşmasında esas mücadele bu uzmanlar konusunda oldu. Yoksa sınırlar zaten fiili durum idi. Tazminat işini iki devlet aramızda çözerdik. Bütün mücadele idaremize tasallut yüzünden çıktı.``

``DÜNYALARI VAADEDERLER, İMZADAN SONRA SÖKEBİLİRSEN SÖK``

``Bir tek uzman vermek için büyük ödünlerde bulunmaya hazırdılar. Dayattık. Biz onların neden ısrar ettiklerini biliyorduk. Onlar, bizim neden inatla reddettiğimizi biliyorlardı. Böyledir bu işler. Peygamber edasıyla size dünyaları vaadederler. İmzayı attınız mı ertesi gün gelmişlerdir. Personeli gelmiştir, teçhizatı gelmiştir, üsleri gelmiştir. Ondan sonra sökebilirsen sök. Gitmezler. Ancak bu sorunun üzerine vakit geçirmeden eğilmek gerek. Yoksa ne bağımsız dış politika, ne bağımsız iç politika güdemezsiniz. Havanda su döversiniz. Fakat sanmayınız ki bu kolay bir iştir. Denediğinizde başınıza neler geleceğini kestiremem.``

LORD CURZON`UN SÖZLERİ

Lozan görüşmeleri sırasında İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon`ın İsmet İnönü`ye söylediği sözler de konunun daha iyi anlaşılması bakımından önemli ipuçları barındırıyor. Lord Curzon, isteklerini kabul ettiremediği Türk heyetine, ``Tekliflerimizi reddediyorsunuz, hepsini cebimize koyuyoruz, yarın öbür gün bizden borç isteyeceksiniz o zaman bu siyasi koşulları cebimizden çıkarıp, size kabul ettireceğiz`` demişti. İsmet Paşa`nın yanıtı ise ``Gelip önünüzde diz çökersem o zaman çıkarırsınız`` olmuştu.