27
Mayıs
2024
Pazertesi
BİLİM TEKNOLOJİ

Dünya’ya 3 yeni komşu geliyor

Uluslararası Astronomi Birliği kabul ederse, Plüton’un uydusu Charon, UB313 ve Jüpiter ile Mars arasında bulunan Ceres, Güneş Sistemi’nin yeni gezegenleri olacak. Plüton'un uydusu olan Charon gezegenliğe terfi edebilir.

Çek Cumhuriyeti’nin başkenti Prag’ta toplanan Uluslararası Astronomi Birliği, gezegen tanımını tartışıyor. Toplantının en önemli gündemi, Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin sayısının artırılması. Yeni bir tasarı, 3 göktaşının gezegen sayılmasını öneriyor. Tartışmaların merkezinde en küçük gezegen Plüton’un gezegen statüsünü ne kadar hak ettiği yatıyor. Bilim insanları, Plüton’un gezegen statüsünü sürdürmesi halinde, onun gibi 3 göktaşı daha gezegen ünvanı alacak. Oylama 24 Ağustos’ta yapılacak.

Tasarıyı sunan Richard Binzel, gazetecilere “75 yıl aradan sonra Güneş Sistemi’ne yeni gezegenler ekleyeceğiz” diye konuştu. Bir göktaşının gezegen ünvanı alabilmesi için 2.500 bilim insanının tasarı üzerinde anlaşması gerekiyor. Tasarıyı değerlendiren bilim insanları, Plüton’un yeni bir gezegen tanımı için temel alınacağını, bu süreçte Güneş Sistemi’nin gelecek yıllarda yeni üyeler kazanabileceğini vurguluyor.

YENİ GEZEGEN TANIMI 

Uluslararası Astronomlar Birliği’nin yeni gezegen tanımı oldukça kapsayıcı; çapı 800 km’den uzun, Güneş etrafında dönen, kütlesi Dünya’nın 12.000’de 1’i olan her göktaşı gezegendir. Gezegen olmak için küresel olmak şart, zira bu göktaşının çekirdeği etrafında kütleyi tutabilecek bir yerçekimine sahip demek. Bu tanıma göre, şimdi uydu sayılan birçok göktaşı gezegenliğe terfi edebilir. Dünya’nın uydusu Ay gezegen sayılmayacak, çünkü Ay, Dünya’nın yerçekimine tabi olduğu için bağımsız değil.

6 GÖKTAŞI GEZEGENLİK SIRASI BEKLİYOR 

Plüton’un gezegen olup olmadığı ilk keşfedildiği günden bu yana tartışılıyordu, hatta birçok astronom Plüton’u hala gezegen olarak kabul etmiyor. Plüton’un, yarısı büyüklüğündeki uydusu Charon da gezegen olmayı bekliyor. 

Adını Eskimo tanrılarından alan Sedna da Kuiper Kuşağı'nda bulunuyor ve gezegen olmak için sırada bekliyor.

Son üç yıl içinde keşfedilen Sedna ve 2003 UB313 ve ilk keşfedildiği 1800’lerde gezegen sayılan sonra bu ünvanı elinden alınan Ceres’in de gezegen olup olmadığı karar bekliyor. Gezegenlik sırası bekleyen diğer Kuiper Kuşağı üyesi göktaşları ise Orcus, Quaoar, 2003 EL61, Vesta, Pallas ve Hygiea.

Plüton’un çapı 2.360 km, gezegenlik sırası bekleyen 2003 UB313 göktaşının çapı ise yaklaşık 3.000 km. Dolayısıyla bir zamanlar Kuiper Kuşağı’nın en büyük göktaşı olan Plüton bu özelliğine de yitirmişti oldu.

KUIPER KUŞAĞI MADEN GİBİ 

Astronomlar Plüton benzeri göktaşlarını ‘Plütongiller’ olarak tanımlayıp ayrı bir kategoride değerlendirmeyi düşünüyor. Bu durumda Kuiper Kuşağı’nda onlarca göktaşı gezegen olarak sayılmasa dahi, kendilerine has bir kimliğe sahip olabilecek. Tasarının kabul edilmesi gezegen tartışmaları bitirmeyecek, bilim insanlarının önünde gezegen adayı çok sayıda göktaşı bulunuyor, zira Güneş Sistemi’nin dış çeperindeki Kuiper Kuşağı bu açıdan astronomlar için bir maden niteliğinde.

BİR GEZEGENE YENİ İSİM KOYMAK GEREKECEK 

Tasarının kabul edilmesi halinde, Güneş Sistemi’nin üyeleri Güneş’e uzaklıkları itibariyle şöyle sıralanacak: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Ceres, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plüton, Charon ve 2003 UB313. 2003 UB313’ü keşfeden California Institute of Technology uzmanı Michael Brown, göktaşına TV dizisi Xena adını vermişti, ancak bu astronomlar tarafından kabul görmediği için yeni bir isim verilmesi düşünülüyor.

Yeni gezegenlerin eklenmesiyle Güneş Sistemi ile ilgili tüm yayınların değiştirilmesi gerekecek. Gezegen sayısından etkilenecek bir sektör daha var, astrologlar. Kehanetlerini 9 gezegene dayalı yapan astrologlar da, mevcut bilgileri revize ederek yeni yıldız haritaları çıkarmak durumunda kalacak.



NTV
Yayın Tarihi : 16 Ağustos 2006 Çarşamba 17:42:00
Güncelleme :16 Ağustos 2006 Çarşamba 17:48:04


Bu haber hakkında yorum yazmak ister misiniz?