Telekomünikasyon Kurulu (TK), bugüne kadar Türkiye'de uygulanmamış ancak ABD, Uzakdoğu ve Avrupa ülkelerinde yaygınlaşmaya başlayan yeni bir bilgi teknolojisi için hazırlıklara başladı.

"Telematik sistem" diye adlandırılan ve hareketli objeler arasında anlık iletişimi uzaktan algılama yöntemiyle sağlayacak olan sistem için altyapı oluşturulacak. Otomotiv, sağlık, emniyet, güvenlik, eğlence gibi çeşitli sektörlerde kullanılacak sistemle, hem sektörel maliyetler ve zararlar azalacak hem de tüketicilere büyük kolaylıklar getirilecek.

Birçok ülkede çalışmaları hızlandırılan sistem, belirli bir frekans aralığı seçildikten sonra bu aralıkta mikrodalgalar aracılığıyla veri iletimini sağlıyor. Hareketli objeler ile frekans kontrolünü sağlayacak ana merkez arasında iletişimin sağlanması için de altyapı gerekiyor. TK, telematik sistem için gerekli altyapıya yönelik bir çalışma grubu oluşturdu. Bu çalışma grubuna çeşitli sektör temsilcileri de katılacak. Gelecek dönemde bu gruba başka ülkelerin de katılımı sağlanarak uluslararası bir çalışma grubu oluşturulması hedefleniyor.

İşletmesi özel sektörde olacak

TK, "telematik sistem"i iş planına aldıktan sonra frekans aralığı belirlenecek. Daha sonra çeşitli sektörlerde bu sistemin işleyişi için frekans tahsisleri yapılacak. Sistemin işletmesi böylece özel sektörde olacak ve yeni bir iş alanı oluşturulacak. TK, telematik sistem için yetkilendirme yani lisans verme konusunda sorumlu kuruluş olacak. Sektörel pilot uygulamalarla sistem denendikten sonra uygulamaya geçilecek. TK, sistemin en büyük faydasının karayollarındaki uygulamalarında görülmesi nedeniyle sistemin ilk etapta ulaştırma sektörüne entegrasyonunu sağlayacak. Özellikle karayollarında trafik kazalarının azaltılmasını sağlayacak bu sistemi Avrupa Birliği (AB), 2009 yılında bütün araçlarda uyguluyor hale gelecek. Türkiye'nin de AB'ye uyum için bu sistemi bir an önce devreye alması gerekecek. Sistemin altyapısı için gerekli yazılım ve donanımın ise Türkiye'de üretilmesi planlanıyor.

Karayollarına elektronik okuyucular

Telematik sistem şu anda dünyada yaygın olarak araç trafiği ve otomotiv sanayiinde kullanılıyor. Almanya'da 1970-1987 yılları arasında bu sisteme sahip araçların kullanımıyla kazalardaki ölüm oranı yüzde 50 oranında azaldı. Telekomünikasyon uzmanları, Türkiye'deki trafik kazalarının maliyetinin yılda 5.5-7.5 milyar euro olduğunu belirterek bu sistemin arabalara uygulaması durumunda kaza riskinin yüzde 10-15 oranında azalabileceğini ve bunun ekonomiye 1 milyar euroluk tasarruf getireceğini vurguladılar. Uzmanlar, altyapının oluşturulmasıyla karayollarına elektronik okuyucular konulacağını belirterek "Bu okuyucular trafik kurallarına uymayan araçların plakalarını okuyarak anında Maliye'ye bildirecek ve hemen cezai işlem uygulanacak" örneğini verdiler.

Öte yandan telematik sisteminin kurulmasına yönelik, Telekominikasyon Kurulu'nun yaptığı çalışmalardan haberdar olmadıklarını belirten Otomotiv Distribütörleri Derneği Başkanı Yüksel Mermer, insan yaşamını kurtarmaya yönelik her girişimin yanında olacaklarını söyledi. Mermer, "Dünyada uygulanan sistem elbette Türkiye'de de uygulanmalı. Henüz bize bu konuda bir bilgi ulaşmadı. Ama mademki can kayıplarını önleyecek bir sistem, sektör bu konuda üzerine ne düşüyorsa yapar. Çalışma grubu içinde de seve seve yer alırız" dedi.
 
Kazaya anında müdahale sağlanıyor 

Gelecekte bütün araçlarda telematik sistem olacak. Böylece araçların trafik kurallarına uyup uymadığı, acil müdahale durumları uzaktan kontrol edilebilecek. Örneğin arabaların hava yastıklarına uygulanabilecek bu sistemle bir kaza anında hava yastığı açıldığı anda merkeze sinyal gönderilecek. Böylece kazaya anında müdahale sağlanabilecek. Trafik ışıklarına konacak elektronik okuyucularla kırmızı ışıkta geçen araçlar hemen tespit edilebilecek. Telematik içerisinde yer alan elektronik radar uygulamaları ile hız limitlerine daha fazla uyum sağlanacak. Kanada'da yapılan bir araştırmada bu yöntemle trafik kazalarında yüzde 5-20 oranında azalma sağlandığı saptandı. Hız limitlerine daha fazla uyum sonucu petrol tüketimi de azalacak. Bu yolla yüzde 5-8 oranında verimlilik artışı ve petrol ithalatında 1 milyar euroluk tasarruf imkânı bulunuyor. Öte yandan, Boğaz geçişlerinde de telematik sistemin uygulanması düşünülüyor.
Hasta uzaktan takip edilebilecek

Telematik sistem için altyapı oluşturulduktan sonra otomotiv sanayii ve karayolu dışında sağlık alanında da hemen uygulamaya konacak. Böylece Avrupa'daki gibi uzaktan tedavi sistemi devreye girecek. Örneğin, bir tansiyon hastasına takılacak özel bir cihazla tansiyonunun seyri sağlık merkezi tarafından hasta nerede olursa olsun takip edilecek. Tansiyonu yükselen hastaya takılı cihazın göndereceği dalgalar, sağlık merkezi tarafından algınacak. Sağlık Bakanlığı'nın sağlık ocakları ile online iletişim için telematik sistem üzerinde bir pilot çalışma yaptığı da öğrenildi.