Daha okuyacak çok kızımız var

Milliyet gazetesinin üç yıl önce, ""Okumayan kız çocuğu kalmasın"" hedefiyle başlattığı ""Baba Beni Okula Gönder"" (BBOG) kampanyası kapsamında düzenlenen 3. Eğitim Çalıştayı’nda, Yatılı İlköğretim Bölge Okulları’ndaki (YİBO) sorunlar ve yeni hedefler masaya yatırıldı. Eğitimciler ile yerel yöneticileri buluşturan toplantıda, okumayan son kız çocuğu okula gidene dek kampanyanın etkin bir şekilde devam ettirilmesi görüşünde birleşildi.

İlköğretim çağında olup da hiç okula kaydı yapılmayan kız çocuğu sayısı 195 bin. Ortaöğretim çağındaki 1.8 milyon kız çocuğundan yaklaşık 500 bini de değişik nedenlerle okula gidemiyor. Bu ürkütücü sayılar ve nedenleri, Milliyet gazetesinin, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) ile önceki gün Doğan Medya Center’da düzenlediği 3. Eğitim Çalıştayı’nda tartışmaya açıldı.

Eğitimci ve yönetciler buluştu

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) yetkilileri, valiler, kaymakamlar, milli eğitim müdürleri ve kampanya yürütücülerini bir araya getiren çalıştayın açılış konuşmasını Milliyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Sedat Ergin yaptı.

Çalıştaya Doğan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Doğan, MEB Personel Genel Müdür Yardımcısı Hamza Aydoğdu, MEB Ortaöğretim Burs ve Yurtlar Daire Başkanı Halis Koyuncuoğlu, MEB Ortaöğretim Genel Müdürü Emin Gürkan, ÇYDD Genel Başkanı Prof. Dr. Türkân Saylan, Doğan Gazetecilik İcra Kurulu Başkanı Faik Açıkalın, Aydın Doğan Vakfı Yürütme Kurulu Başkanı Candan Fetvacı, Milliyet yazarları Nail Güreli, Abbas Güçlü ve Serpil Yılmaz da katıldı.

Mergen: 7 bin burs, 25 yurt, 7 okul

Doğan Gazetecilik İcra Kurulu üyesi Tijen Mergen de kampanyada gelinen noktayla ilgili bilgiler vererek şöyle konuştu:
""Bugüne kadar kampanyayla 7 bin kızımıza burs sağladık. 25 yurdun yapımı tamamlandı. Bunlardan 22’si açıldı. 6’sı köy okulu olmak üzere 7 okul yaptırdık. Şu anda Muş’ta 2 okulun yapımı sürüyor. Avrupa Birliği (AB) ile birtakım çalışmalar yaptık. AB Parlamentosu’nda TÜSİAD Başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ’ın bir sunumu oldu. AB Parlamentosu da konuyu biliyor ve destekte bulunabileceğini söylüyor. YİBO yöneticilerine eğitimler veriyoruz. Kamil Koç Otobüsleri yurtlara eğitim gereçleri bağışladı. Toplam 25 milyon YTL katkı sağlandı kampanya boyunca. Biz durmayacağız, yurtların yapımı devam ediyor. Bu yılın sonuna kadar burs sayımızı 10 bine çıkarma hedefimiz var. Yolumuz çok daha uzun. Biliyoruz ki yüz binlerce kızımızın buna ihtiyacı var.""
Aynı zamanda kızların sosyal yaşamının da çok önemli olduğuna değinen Mergen, ""Üniversite öğrencilerimizin yurtlarda kalan kızlarımıza ulaşıp onlara rol model olmalarına yönelik çalışmalarımız var"" dedi.


İşte Milli Eğitim’in verileri

""Kızların eğitime başlamaları için teşvik edilmeleri ve YİBO’lara kazandırılması"" konulu panelde konuşan İlköğretim Genel Müdürü İbrahim Er, ilköğretimde okullaşma oranlarıyla ilgili istatistiki bilgiler verdi.
Büyük şehirlerde okumaz yazmaz nüfusun çok fazla olduğuna değinen Er şöyle devam etti: ""MEB Strateji Başkanlığı okullaşma oranıyla ilgili veri tabanını güncelledi. Bugün itibariyle ilköğretimde okullaşma 97.37 oranında. Bu oran erkeklerde 98.53 iken, kızlarda 96.14’tür. Son 5 yılda 320 bin çocuk okula kazandırıldı. Bu çocukların 238 bin 112’si kız.""
Çocukların okula kaydedilmesinin yanında okula devamlarının sağlanmasının da çok önemli olduğunu belirten Er, ""Şu anda 6-13 yaş gurubunda, yani zorunlu öğretim çağında olup okula hiç kaydı olmayan kız çocuğu sayısı 195 bin. Bu konuda yürüttüğümüz çalışmalar bize şunu öğretti; okula gitmemenin çok çeşitli nedeni var ama en barizi yoksulluk. Önümüzdeki öğretim yılında telafi eğitimini uygulamaya koyacağız"" dedi.

Prof. Türkân Saylan: Boynumuzun borcu

Çalıştayın açılışında konuşan ÇYDD Başkanı Türkân Saylan, eğitimde temel sorunun kız çocuklarının katılımını sağlamak olduğunu belirterek şunları söyledi:
""Yani fırsat eşitliğini sağlamak. Onun yanında bu çocukların barınmasını da sağlamaktır. Okullaştıracağız, mezun edeceğiz, ortaöğretime vereceğiz ve onların içinde bulunduğu sistemi iyileştireceğiz ki katılımı sağlayalım. Başta kız çocuklarımız olmak üzere bütün çocuklarımızı okullu yapmak boynumuzun borcu olmalı. Biraz ekonomik destek sağlanırsa tüm kızlarımızın okula ‘hayır’ demek gibi bir imkanları yok. Çünkü ağlaya ağlaya ailelerini ikna etmeye çalışıyorlar.
Özellikle Köy Enstitüleri’nin kaldırılmasından sonra YİBO’lar son derece önemli mekanlar haline geldi. Buralarda kadın yöneticilerimizin olması için sözler verildi. Ama hâlâ yok. Kız YİBO’larındaki erkek yöneticiler çok başarılılar ama onların yanına çok sayıda kadın öğretmenin de yer alması gerekiyor. Çünkü buradaki çocukların baba modelinin yanında anne modeline de ihtiyacı var.""

BARTIN VALİSİ KÜÇÜK:

Çocuklar için çalışacağızBartın Valisi İsa Küçük, ""Evin başı erkektir ama boyun kadındır"" sözünü hatırlatarak, ""Boyun ne tarafa dönerse baş da oraya gidecektir. Anneleri de projeye dahil etmek gerekiyor"" dedi. ""Anne elimden tut, baba beni okula gönder"" denmesi gerektiğini söyleyen Küçük, Şerif Mardin’in ""Kemalizmin iyi doğru ve güzeli yaratmakta eksik kaldı"" sözünü hatırlatıp şöyle konuştu: ""Yerel yönetimlerin yaptıklarını gördükçe bu tespitin doğru olmadığını görüyoruz. Biz çocukların eğitime katılması, daha iyi daha güzele ulaşması için çalışacağız.
Bartın’da her yıl ortalama 1350 öğrenci ortaöğretime katılamıyor. Kırsalda okulların kapatılmasıyla öğretmen ve okul etkisi maalesef azaldı. Taşımalı sistemle çocuklara sağlıklı yemek veremiyoruz. KÖYDES ödeneğinden eğitime pay verilmeli.""


GÜMÜŞHANE VALİSİ SALİHOĞLU:İyi planlasak yurt eksiği olmazdıGümüşhane Valisi Enver Salihoğlu, illerinde 274 köy okulunun ve 352 dersliğin kapatıldığını kaydederek, ""Bir derslik 80 bin dolar. Yaklaşık 35 milyon YTL iyi planlanmadığından havaya uçmuş oldu. Bu paraları iyi planlasaydık şu an hiçbir yurt eksiğimiz olmazdı"" dedi.

Gümüşhane’de ilköğretime katılım oranının yüzde 99.5’lere vardığını anlatan Salihoğlu, temel sorunun lise düzeyinde olduğunu bu nedenle de ""Haydi Kızlar Liseye"" kampanyası başlattıklarını kaydetti. 2007 yılında 375 kız çocuğunun liseye devam etmediğini tespit ettiklerini anlatan Salihoğlu, bu çocukların yüzde 61’inin velisi tarafından gönderilmediğini, yüzde 3.5’inin de Kuran kursu veya Halk Eğitim’e gitmek için okula kaydolmadığını söyledi.

TRABZON VALİSİ OKUTAN:Öğretmenler çok önemli

Trabzon Valisi Nuri Okutan, 12 yaşından itibaren eğitim hayatı boyunca yurtlarda kaldığını belirterek, Atatürk’ün hedef gösterdiği çağdaş toplum hedefinin ancak eğitimle yakalanabileceğini söyledi. Çok önemli mesafeler kat edildiğini ancak Atatürk‘ün arzu ettiği noktaya ulaşılamadığını da vurgulayan Okutan şunları söyledi: ""YİBO’ları çağdaş Türkiye’yi kucaklayacak mekânlara dönüştürmeliyiz. Buradaki fiziki imkânlar çok önemli, öğretmenler çok önemli ama azimli ve istekli olmayı, eğitimi memleket meselesi olarak görmeyi de çok önemli buluyorum. Eğitimin yüzde 70’i okul öncesinde alınıyorsa, anneler önemli, ev önemli, kızlar önemli. Kızların okullaşması bu manada da önemli. Artık ‘Anne Beni Okula Gönder’e dönelim. Anne baba eğitimini de önemseyelim.""

HAKKÂRİ VALİSİ NASUHBEYOĞLU:

Ortaöğretimde çocuk yok oluyor

Hakkâri Valisi Ayhan Nasuhbeyoğlu, 13 yıldır görev yaptığı bölgelerde ÇYDD ile çalıştığını belirtti. 3 yıl önce okul öncesi eğitimde yüzde 8 olan katılım oranını yüzde 15’e çıkardıklarını ifade eden Nasuhbeyoğlu şunları söyledi:
""Ortaöğretimde de okullaşma oranı yüzde 29’dan 59’a çıktı. İlköğretimden ortaöğretime giden süreçte çocuklarımız yok oluyor. Kamu binalarını yurda dönüştürdük. Böylelikle 1300 öğrencimizi bazı kuruluşlarımızın yurt haline getirdiğimiz binalarına yerleştirdik.

İlimizde norm kadro sayısına göre atamaların artırılması gerekiyor. Öğretmenler ilimizde 2 yıl kalıyor. İlk 6 ay alışma süresi olarak geçiyor, son 1 yıl da nasıl olsa gidiyorum düşüncesi hâkim oluyor. Çalışma sürelerinin en az 3 yıl olmasını istiyoruz.""

Kimler katıldı?

Valiler: Enver Salihoğlu (Gümüşhane), Ayhan Nasuhbeyoğlu (Hakkâri), İsa Küçük (Bartın), Nuri Okutan (Trabzon)
Vali yardımcıları: Ahmet Altunbaş (Ağrı), Mestan Yayman (Denizli), Suat Seydioğlu (Diyarbakır)
Kaymakamlar: Yusuf Güler (Denizli-Tavas), Ayhan Işık (Gümüşhane-Kelkit), Recep Soytürk (Nevşehir-Ürgüp), Tuncay Sonel (Şanlıurfa-Birecik), Osman Hacıbektaşoğlu (Bitlis-Tatvan), Hasan Tanrısever (Diyarbakır-Çınar), Yakup Tat (Zonguldak-Devrek), Ayhan Kartlı (Kastamonu-Taşköprü), Aylin Kırcı Duman (Edirne-İpsala), Süleyman Erdoğan (Ankara-Haymana)
Milli Eğitim müdürleri: Ömer Albayrak (Tokat), Mehmet Emin Korkmaz (Muş-Malazgirt), Sabahattin Akgül (Kahramanmaraş), Sadettin Pircioğlu (İstanbul İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı)
Okul müdürleri: Cevat Topu (Erzurum Nene Hatun Kız Lisesi), Asalet Atalay (Kars Atatürk Kız Meslek Lisesi), Adem Ersin (Tokat-Niksar Anadolu Lisesi), Mehmet Güneş (Muş Alparslan YİBO), Bilal Gür (Hakkari Çağdaş Yaşam Kız YİBO), Yusuf Saraç (Artvin-Ardanuç Tütünlü YİBO), Remzi Fidan (Diyarbakır-Lice Ayşe Toprak YİBO)
ÇYDD Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeleri: Prof. Dr. Filiz Meriçli, Prof. Dr. Ayşe Yüksel, Prof. Dr. Cihan Demirci, Yasemin Keskiner, Sema Murat, Ferhat Şenatalar, Gülsün Kaya, Lale Platin, Nursel Gülter.
TAP Vakfı: Yaşar Yaşer (Genel Koordinatör), Nurcan Müftüoğlu (Genel Koordinatör Yardımcısı), Enis Balkan (Genel Koordinatör Yardımcısı)
Sabancı Üniversitesi: Tara Hopkins (Toplumsal Duyarlılık Proje Koordinatörü)
Mimar Sinan Üniversitesi: Prof. Dr. Kenan Mortan.

SONUÇ BİLDİRGESİ

""Haydi kızlar liseye"" demeli

Çalıştayın sonuç bildirgesi, Diyarbakır Çınar Kaymakamı Dr. Hasan Tanrısever, Edirne İpsala Kaymakamı Aylin Kırcı Duman, Nevşehir Ürgüp Kaymakamı Recep Soytürk tarafından hazırlandı. Tanrısever’in okuduğu bildirgede şu noktalara dikkat çekildi: 

Okul öncesi eğitim gerçekten önemli. Çünkü Güneydoğu Anadolu’daki öğrencilerde Türkçe öğrenme sorunu var. Anaokuluna gelen çocuklar hem güzel Türkçe öğreniyor, hem de yazma altyapısını öğrenip daha başarılı oluyorlar.
YİBO ve yurtlar, fiziki şartları düzeltilerek çağdaş mekânlara dönüştürülmeli.
YİBO’larda yurtların yanısıra, kültürel faaliyetlere uygun yaşam alanları olmalı.
Başarılı olan öğrencilerin başarı öyküleri kamuoyuna duyurulmalı.
YİBO’larda koğuş sisteminden oda sistemine geçilmeli ve kapasiteleri artırılmalı.
KÖYDES bütçesinden yerel yönetimlere eğitim için ödenek aktarılması tavsiyesine katılıyouz.

Maddi koşullar düzeltilmeli.

YİBO’daki çocuklara, ""Haydi Kızlar Liseye"" demeli. Mutlaka liseye yazdırılmalı. İlköğretimi bitiren çocukların aileleri tarım işçiliği yaptırıyor, bu çocuklara maddi destek sağlanmalı. 

Hafta sonu köyüne gitmek isteyen çocuklara maddi destek verilmeli. 

Eğitim bursları mutlaka artırılarak, bu burslardan daha fazla çocuğun faydalanması sağlanmalı. 

YİBO’daki ortaöğretim öğrencilerine ÖSS’ye yönelik eğitim sağlanmalı.
İdareye yönelik iyileştirme yapılmalı. YİBO’lara tecrübeli idareciler atanmalı. İstekli öğretmenlerin buralarda görev yapması önemli. 

YİBO ve yurtlarda rehber öğretmen, psikolojik danışman ve sağlık hizmetlerini yürütecek hizmetli ve bir de hesap işlerine bakacak bir görevlinin olması faydalı olacaktır. 

Eğitimde fırsat eşitliği sağlanmalı. 

Hızlı öğretmen sirkülasyonunun önüne geçilmesi için öğretmenlerin görev süresi artırılmalı. 

YİBO’daki öğretmenlere ücret farkı verilmesi gündeme getirilmeli. 

Üniversitelerle işbirliği yapılmalı. 

Aile planlaması ve eğitimi projeleri birarada yürütülmeli. 

Yemek listesi yapılırken öğrencilerin görüşleri alınmalı. Devletin sağladığı kıyafetlerde, elbisenin bedeni kadar, rengi ve modelinde de öğrencinin katılımı sağlanmalı.