Kayıt parasında suçlu kim?

Okullara kayıt dönemlerinde hortlayan ‘kayıt parası’ çilesi Türkiye’nin her yanında sürüyor.

Milli Eğitim Bakanlığı’na okullardan kayıt parası istendiğine dair her gün onlarca şikayet geliyor. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullara kayıt yaptırmanın bedeli ise 50 YTL’den başlayıp 10 bin YTL’nin üzerine çıkıyor. İşin en ilgi çekici yanı ise bazı veliler çocuklarını “bazı önemli okullara” kayıt ettirebilmek için bu meblağları kendileri öneriyor.

Okullara kayıtlar elektronik ortamda alınmaya başlanmasına karşın, e-kayıt’ların yapılması için velilerin okullara gitmesi gerekiyor. e-kayıtların da okullara gidilerek yapılması nedeniyle de bitirilmesi amaçlanan ‘kayıt parası’ ise son bulmuyor. Milli Eğitim Bakanlığı bilgi edinme sistemine ise her gün onlarca veli, kayıt parası nedeniyle şikayette bulunuyor. Şikayetler, velilerin çocuklarını ana sınıflara bile kaydettirirken kayıt parası ödediği, kayıt parasının ise 50 YTL’den başlayıp 10 bin YTL’lerin üzerine çıktığını gözler önüne serdi.

-MEB’E HER GÜN ONLARCA ŞİKAYET GELİYOR-

Milli Eğitim Bakanlığı’na gelen şikayetlerde de kayıt parası çilesi kendini gösteriyor. MEB’e yapılan 360091 sayılı başvuruda, bir veli, çocuğunu Ankara’da bulunan Etimesgut Mahir Başer İlköğretim Okulu’na kaydettireceğini, okul yönetiminin ise kendisinde 2 taksit halinde 270 YTL istediğini belirtiyor. Okul yönetimi, veliye 30 Temmuz’a kadar ödemenin yapılmasını yoksa kayıt yapmayacaklarını söylüyor. Söz konusu öğrenci velisi, başvurusunda, “Bu işi prosedürü nedir, para yatırmam gerekiyor mu, ön kayıt alıp kayıtları doldurabilirler mi?” sorularını soruyor.
MEB’e yapılan 30022 sayılı bir başka başvuruda ise veli, asgari ücretle çalışan bir işçi olduğunu, 5 yaşındaki oğlunu okulöncesi eğitime kayıt ettirmek için kendisinden 300 YTL istendiğini belirtiyor. Veli, Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik’e seslenerek, “Şimdi sorarım size, bu ülkede parası olmayan okuyamayacak mı?” diyor.

-KAYIT PARASINDA PAZARLIK-

MEB’e gelen 359458 sayılı şikayette de İstanbul’da Gaziosmanpaşa Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu yönetiminin okul aile birliğine bağış yapılmasını zorunlu tuttuğunu kaydederek, yönetimin kayıt parası için kendileri ile pazarlık yaptığını kaydetti. Söz konusu şikayetçi, Bakan Çelik’e seslenerek, “Memlekette asgari ücretle yaşamaya çalışan insanlar var. Şikayet edilince, ‘biz zorla almıyoruz isteyen bağış yapabilir’ gibi kıvırma durumlarına giriyorlar” diyor.

Şikayetlerden 359298 sayılı şikayette de ilginç bir pazarlık söz konusu. Veli, kızını İstanbul’un Üsküdar semtinden bulunan Fuat Baymur İlköğretim Okulu’nda ana sınıfa kayıt yaptırmak için gittiğini belirtiyor. Şikayetçi veli, “Başvurduğumda, sabahçı olmasını isterseniz 250 YTL, öğlenci olmasını isterseniz 500 YTL bağış yapmanız gerekiyor diye bir cevap aldık. Aksi takdirde kaydımızı yapmayacaklarını söylüyorlar” dedi. Milli Eğitim Bakanlığı bilgi edinme sistemine bu tür birçok şikayet gelirken, Ankara ve İstanbul’da bazı okullarda kayıt paralarının 10 bin YTL’lere ulaştığı, bası velilerin bu miktarları kendilerinin önererek ödediği de belirtiliyor. MEB’e yapılan başvurularda velilerin çoğunluğu, bu kayıt parasının yasal olup olmadığını ve söz konusu parayı ödeyip ödememeleri gerektiğini soruyorlar.

-YASALARA GÖRE EĞİTİM PARASIZ-

Eğitimle ilgili olarak yasalar ve uluslararası yasalara ve sözleşmeler ise şöyle diyor:
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne göre: “Taraf Devletler... İlköğretimi herkes için zorunlu ve parasız hale getirirler.” (madde 28)

Anayasa'nın ilgili hükmüne göre: “İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır.” (madde 42)

İlköğretim ve Eğitim Kanunu'na göre: “İlköğretim, ilköğretim kurumlarında verilir. Öğrenim çağında bulunan kız ve erkek çocuklar için mecburi, Devlet okullarında parasızdır.” (madde 2)