1 EURO, 1 DOLAR OLUR MU?

İşte yine aynı soru: 1 euro = 1 dolar olur mu? Biz bu soruyu Mahfi Eğilmez ile her sabah CNBC-e'de yaptığımız Sabah Notları programında hafta ortasında sormaya başladık. Soru tuttu, hafta sonuna kadar başka mecralarda tartışılmaya başlandı.

Yunanistan krizinin Yunanistan'la sınırlı kalmayacağı anlaşıldı. "Diğer Avrupa ekonomilerine de bulaşır mı" diye sormanın gereği yok, çünkü halihazırda bulaşmaya başladı bile. Baksanıza risk primlerine. Çarşamba kapanışı itibariyle CDS (Credit Default Swap-Kredi iflas takası primleri) piyasasında Yunanistan, Portekiz, İspanya, İrlanda ve İtalya'nın risk primleri Türkiye'nin üzerinde seyrediyordu.

Krizi yönetmek sanattır
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Trichet'nin krizi yatıştırması bekleniyordu ama o da yangına körükle gitti ve Yunan tahvillerini almak gibi planları olmadığını söyledi. Oysa Avrupa bankalarının kasası Yunan ve Portekiz tahvilleri gibi şu anda çok muteber olmayan kâğıtlarla dolu. Bir umut Avrupa Merkez Bankası bu kâğıtları alıp, destekleyecek ve böylece bankaların bilançoları düzelecekti. Ama Trichet banka yönetim kurulu üyelerinin böyle bir şeyi aralarında tartışmadıklarını bile söyledi. ABD Merkez Bankası'nın (FED) krizde yaptığını Avrupa Merkez Bankası yapmayacak. Ya da bir süre direnip, piyasaları karıştırdıktan sonra gönülsüz bir şekilde yapacak. Krizi yönetmek bir sanattır. Şu ana kadar Avrupa Merkez Bankası başarılı bir görüntü vermedi. Ama karar vermek için bekleyip hikâyenin sonunu görelim.

Euroya ne olur? İlk etapta herkesin gözünü diktiği 1.25 gibi bir seviye var. Eğer 1.25 kırılırsa o zaman önce 1.17 ve 1.15, ardından 1 seviyesi konuşulmaya başlanır. Bu arada euro gibi bir paraya gerek olup olmadığı, euronun dağılması gibi hem medyanın hem geyik severlerin hem de euro fikrine baştan beri karşı olan Avrupalıların bayıldığı konular var. Alman İhracatçılar Birliği'ne göre euro yıl sonunda 1 dolar seviyesine kadar inebilir. Ünlü Amerikalı yatırımcı Guy Wyser-Pratte aynı öngörüyü yapanlardan. Ünlü Jim Rogers ise "Hemen olmasa bile euro 15-20 yıl içinde çöker" diyenlerden.

Aşırı kötümserlik yanıltır
Piyasalar gelişmeyi abartırlar. Eğer piyasalara kalsaydı dolar şu anda çoktan rezerv para özelliğini kaybetmişti. Geçen yıl bu zamanları hatırlayın. Herkes doların bittiğine ikna olmuş ve yerine geçecek adayı araştırıyordu. Kimine göre Yuan, kimine göre yeni bir uluslararası para birimi, kimine göre IMF'nin SDR'si ve kimine göre ise euro yeni kral olacaktı.

Demek istediğim şimdiki aşırı kötümserlik de yanıltıcı olabilir. Bundan bir yıl sonra biz tekrar euronun değer kazandığı bir ortamda farklı değerlendirmeler yapıyor olabiliriz. Şu anda tek kesin olan şey euronun kısa vadede güçlü bir baskı altında olduğudur. Özellikle yıl sonuna doğru Amerikan faizleri artmaya başladığında doların euro karşısındaki yükselişi ivme kazanabilir ve 1 euro = 1 dolar noktasına yaklaşabiliriz. Ama "Bu işin sonunda euro çöker mi" derseniz, bana şimdilik çok inandırıcı gelmiyor. Euronun değer kaybı Avrupa ekonomilerinin rekabetçi gücüne katkıda bulunacak ve 2011 sonları ve 2012 başlarındaki toparlanmasına yardımcı olacaktır.

Gerçekçi fiyatlama dönemi
Bu arada Yunanistan gibi ekonomilerin hem piyasalar hem de rating firmaları tarafından abartıldığı anlaşıldığı için daha doğru ve gerçekçi bir fiyatlama dönemine de giriyoruz. Yani düzeltme oluyor. Olmaya da devam edecek. Sadece Portekiz, İspanya, İtalya, İrlanda değil, şu anda küçük olduğu için hiç konuşulmayan euro bölgesi üyelerinden Güney Kıbrıs da konuşulacak ve yeniden değerlemeye tabi tutulacaktır.

A notuna sahip bir ekonomi Kıbrıs. Ama şu anda resesyonda. Bütçe açığı milli gelirinin yüzde 7'sine ulaşıyor. Kamu borcu ise gayri safi yurtiçi hasılası kadar. Yetmezmiş gibi bir milli gelirin yüzde 8.5'i dolayında cari açık veriyor. Kıbrıs bankaları aşırı Yunan entegrasyonundan dolayı ciddi Yunanistan riski taşıyor. Ve bu ekonomi A notuna sahip. Kıbrıs tipik bir düzeltme adayı değil de nedir?