BORUDA, ÇELİKTE HIZLI KOŞUYOR

Borusan Holding, adını aldığı boru işinde Türkiye’nin en büyük şirketi. Standart boruda pazarın bir numarası. Özel ve hat boruları grubunda büyük yatırımlar başlattı.

İspanya’da bir üretim tesisi kuruyor. Cezayir’de büyük bir tesisi satın alma ihalesine girdi, sonucu bekliyor. Bu iki iş sonuçlandığında kapasitesi 3’e katlayacak.
Yassı çelikte ArcelorMittal’le büyük bir yatırım başlattı. Eylül-ekim gibi temel atılacak. 600 milyon dolarlık bir yatırım yapılacak. Bu sektörde bir de Borçelik’i var. Böylece Borusan yassı çeliğin en büyük oyuncularından biri olmaya devam edecek.
Borusan’ın iş hacminde ikinci sırada distribütörlük var. Caterpillar iş ve enerji makineleri ile BMW’nin Türkiye distribütörü... Ama artık yalnız Türkiye’de değil çevre ülkelerde de distribütörlükleri olacak. Doğuş Otomotiv gibi dışa açılıyor.

Enerjiye 1.5 milyar dolar
Lojistik, Borusan’ın belki de en hızlı büyüyen sektörlerinden biri. 2000 yılında 30 milyon dolar civarında iş yapan Borusan Lojistik’in şu anki ciro hedefi 250 milyon dolar!..
Kısacası Borusan, telekomdan çıkarken ana iş alanlarından çelik, boru, distribütörlük ve lojistikte hızlı büyüyor.
Fakat bir de yeni iş alanı olarak enerji var. Bu sektörde de büyük oyunculardan biri olacak. 1.5 milyar dolarlık yatırım planı var. Enerjide asıl ilgi alanı üretimde. Yabancı ortaklıklara alışık ve açık bir şirket olarak enerjide de muhtemelen bir yabancı ortakla hareket edecek. Bu ortağın ismi henüz belli değil.

Agah Uğur kimdir?
Agah Uğur, 1957 yılında İstanbul’da doğdu. İngiliz Erkek Lisesi (High School) ve İngiltere’de Birmingham Üniversitesi Endüstri Mühendisliği’nden mezun oldu. Uluslararası denetim ve danışmanlık firması Touche Ross’un (şimdiki adıyla DRT) Birmingham, Londra ve Jersey ofislerinde beş yıl çalıştı. İngiltere’de “Institute of Chartered Accountants” sınavlarını geçerek Chartered Accountant unvanı aldı. Daha sonra Türkiye’ye dönerek Arthur Andersen’de iki yıl çalıştı.
1987-1989 yılları arasında 18 ay Emlak Bankası Mali İşler Grup Müdürlüğü yaptı. Mayıs 1989’da Borusan Holding’e geçti ve grup finansmanından sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı yaptı. Daha sonra mali planlama, insan kaynakları ve idari koordinasyon konularından da sorumlu oldu.
1995 yılında Borusan Holding Genel Müdürlüğü görevini üstlendi.
Halen Borusan Grubu’nun CEO’su. TÜSİAD ve Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği Yönetim Kurulu üyesi. Kalder, Türkiye Bilişim Vakfı, Türkiye Özel Sektör Gönüllüler Derneği ve GYİAD’ın yönetim kurullarında bulundu.

Borusan kaç sektörde var?
Borusan’ı dört ana gruba ayırdık. Çelik, distribütörlük, lojistik ve enerji.. Yönetim grubu olarak baktığımızda çeliği ikiye ayırıyoruz; boru ve yassı çelik olarak. Distrübütörlükte bir Caterpillar, bir de otomotiv grubu var. Dolayısıyla dört ana işkolunda ama 6 iş birimi olarak faaliyet gösteriyoruz.
Peki bu işkollarının grubun iş hacmindeki payları nedir?
2008 yılı rakamlarını yeni revize ettik. Ciro hedefini 3.6 milyar dolardan 4.1 milyar dolara çektik. Çelik fiyatları yükseldiği için revize ettik. İş hacmi artmadı ama parasal değeri arttı. Bu 4.1 milyar doların 1 milyar doları boru faaliyetidir. 1.4 milyar doları yassı çeliktir. Aşağı yukarı 850 milyon milyon doları Caterpillar, 700 milyon doları otomotiv işidir.
İş makineleri cirosu otomotivden daha mı yüksek?
İş makinelerinde Kazakistan, Kırgızistan, Gürcistan ve İran pazarları bizde. Onların payı yüzde 40’a yakındır. Sadece Türkiye olarak düşünürsek otomotiv öndedir. Sektör paylarına geri dönersek, lojistik de 250 milyon dolar olacak bu sene. Bu rakamlara göre, boru ve çeliği birlikte düşündüğümüzde işimizin yüzde 58’idir. Distribütörlük yüzde 36’dır.
Borusan Telekom’u Hint şirketi Dhanus Technologies’ye sattınız..
Evet, telekomdan çıkma kararı aldık. Teslimat sürüyor.
Bu sektörlerden hangisinde daha hızlı büyümeyi, grubun iş hacmindeki payını artırmayı düşünüyorsunuz?
Her işin kendi büyüme potansiyelini bulmamız lazım. Bu potansiyelini gördükten sonra bunu yapalım dedik. Bu arada yeni bir iş koluna girelim dedik. Stratejik planı 1997’de yapık ama sonraki yıllarda sistematik olarak değişiyor.
McKenzie ile çalıştık. Planlarımızı objektif olarak değerlendirmelerini istedik ve “2010’a kadar yeni bir işe daha girmek istiyoruz. Değerlendirilmesini yapın” dedik. Bize 8 öneride bulundular. Borusan’a uygunluğu açısından ve işin cazibesi açısından değerlendirme yaptılar. Yenilenebilir enerji çıktı.
Yeni sektör böyle ortaya çıktı...
Ekim 2006’da yönetim plan hedeflerini onayladı. 2010’a kadar yeni bir işe girmek söz konusuydu, bakalım dedik. Regüle edilen bir sektör (enerji) olduğu için üretim tarafıyla ilgilenmeye karar verdik. Bunun için lisans gerekiyordu.
Özelleştirmeler dışında verilmiş lisansların el değiştirme dönemiydi. Gecikirsek bu fırsat kaçacak diye hızlı davranma kararı aldık. Maya Enerji’nin (Alphan Manas’ın şirketiydi) lisansı vardı. Orayı platform olarak kullanalım dedik. 50 megavatlık lisansı vardı. Yüzde 70 ortak olduk. Alıp büyütmek istedik.
Önce biraz daha mütevazı gitmek istedik. Fakat piyasadaki yapılanmaya göre muhtemelen bu küçük kalacak diye düşündük. 25 bin yeni megavatlık bir özel sektör payı olacak tahmini yaptık. Sabancı grubu gibi birkaç büyük oyuncu olacak. Bunlardan sonra en az 1000 - 1500 megavatlık ikinci kademe şirketler gelecek. Altında da daha küçükler olacak. Biz en az ikinci grupta olmamız gerektiğini düşündük ve hedefimizi 1000 megavata çıkarma kararı aldık.
Şimdi ne noktadasınız enerjide?
Bir yıl önce başlamıştık. O zamandan bugüne 50 megavatı 730 megavata çıkardık. 300-350 megavat için de görüşmelerimiz var. İki-üç ay içinde 1000 ile 1100 megavatlık portföy oluşturacağız.
Bunun dağılımı nasıldır? Rüzgar, hidroelektrik olarak?
350’si hidro, 300’ü rüzgâr, 250 megavatı kömürdür. İki kömür havzası aldık Çanakkale ve Ankara’da. 200 megavat da gaz çevrim olacak. Toplamda 60-65’i yenilenebilir, 40 civarında da yenilenebilir olmayan, fosilden üretim dengesini kurmaya karar verdik.
Rüzgâr ve hidrolar nerde?
Rüzgâr Balıkesir’de, hidro Erzurum’a yakın Yedigöl-Aksu diye bir yerde. 1100 megavat 1.5 milyar dolara kadar yatırım harcaması gerektirebilir.
En önce rüzgâr santralı girecek. Kredi imkânı kolay. Yine de yüzde 35-40 civarında özkaynak koymak gerekecek, 500-600 milyon dolar sermaye koymak gerekiyor. Biz ortaklıklarla büyüyen bir şirketiz. Kendi sektörünün en önemli firmalarını tercih ediyoruz. Yabancı ortaklıkla bu işleri bitirmek istiyoruz. 2009’da özelleştirmeler başlarsa ortakla bakarız.
Dağıtım özelleştirmeleri geliyor...
Dağıtım bizim üretimimizi destekleyecekse, ana ortak olmamak şartıyla bakabiliriz. Paramızı harcayacaksak üretime harcamak isteriz. Biz genelde aracılık yapıyoruz, yassı çeliği alıp boru yapıyoruz. Caterpillar, BMW’yi alıp satıyoruz. Bu tip işlerde katma değer yüksek olmadığı için karlılık oranları da yüksek değil. Üretim işleriyle portföyümüzü dengelemek istiyoruz.
Boru işinde planınız nedir?
Boru kısmını üçe bölüyoruz. Standart boru (su boruları, inşaat profilleri) ikincisi özel borular (otomotiv sektörünün kullandığı borular ve doğalgazın eve giren kısmındaki borular), üçüncüsü büyük hat boruları.
Standart boruda pazar payımız büyük, yüzde 35-50 arası. Burada büyümemiz rekabet hukukuna da uygun değil. Bu konuda arayış içinde değiliz. Ama özel borular ve enerji borularında büyümek istiyoruz. Potansiyel de var. Otomotiv büyüdükçe özel boru işi de büyüyor ama biz Avrupa’ya da bakıyoruz. Avrupa’da bugüne kadar birkaç şirket almayı düşündük ama olmadı. Yurtdışında satın almayıp kendimiz yeni tesisler kurabilir miyiz diye bakıyoruz.
Var mı bu konuda girişimler?
Hat borularında İspanya’da büyümek istiyoruz. Hem su hat borularını değiştiriyorlar hem de Afrika’dan çıkan gazın Avrupa’ya geçmesi için önemli bir trafik olacak. Orada fırsat var. Bunun için yatırım kararı aldık. Borusan-Mannesmann, İspanya’da spiral boru üretim tesisi kuruyor. Cezayir’de özelleştirme ihalesine gidik. Hâlâ neticelenmedi. O işin bizde kalacağını ümit ediyoruz. Orda Türk Noksel ve Ümran Boru ile birlikteyiz. Cezayir’de büyük gaz çıkışı var. Orada şirketimiz olursa o pazardaki gücümüzü koruruz.
Biz bu iki segmentte büyümek istiyoruz ve ikisinde de yurtdışında büyümek istiyoruz. İspanya’daki yatırım başladı. 2009’da faaliyet olacağız. Cezayir’deki büyük bir tesis. 200 bin tonluk bir tesistir. Bizim buradaki muadil tesisimiz 150 bin tonluk. Cezayir’e biraz para harcamak lazım.
İtalya’da özel boru yapan bir küçük tesisimiz var. 25 bin ton özel boru yapıyor. 50 milyon dolar cirosu olan bir iş o.
Kapasite de artmış olacak...
Evet, 450 bin tona çıkacak. Büyük bir güç. Suyun önemi de artıyor. Burada 10 yıl parlak bir büyüme imkânı görüyoruz.
Peki otomotiv ve iş makinelerinde öncelikler nasıl?
Caterpillar’da Kazakistan, Gürcistan, Azerbaycan, İran ve Kırgızistan var. En büyük pazar Kazakistan. İran da büyüyor. Caterpillar’dan daha fazla yeni bir alan alamamız zor. Onlar da buna dikkat ediyorlar. Bu işin büyümesi pazar büyümesi kadar olabilir. Ama onun dışında yeni bir şey görmüyoruz. Kazakistan’da madencilik çok gelişmiş, inşaat da yeni başlıyor. Orada pazar büyüyecek. Enerji sistemleri de var. Gemi inşada kullanılan gemi motorları da veriyoruz. Önemli bir iharacat potansiyeli var.
Otomotivde temsil ettiğiniz markaların başka ülkelerde distrübütörlüklerini alma düşünceniz olduğunu biliyoruz. Nerelere bakıyorsunuz?
KKTC küçük bir adım oldu. Başka ülkelere bakıyoruz. Land Rover’i Hintliler aldı ama bizimle sorunları yok. Distrübütörlük kârları büyüdükçe ana üreticileri pazara kendileri girmek istiyor ama Tata’nın böyle bir düşüncesi yok. Yine Kazakistan gibi bölgelere bakıyoruz, iyi fırsat var. Belki İran olabilir.
BMW’nin üretim düşüncesi yok mu Türkiye’de?
Biz ısrarcı olduk ama hiç yanaşmadılar. 1.5 milyon araç üretiyorlar. Rakipleri 5-6 milyon üretiyor. Bu açıdan bakınca çok parça parça üretmek işlerine gelmiyor. Taşeron şirketler var, ana otomotiv şirketlerine araba üretenler var. BMW X3 üretiyorlar mesala. Kanadalı Manga Türkiye’de üretim yaparsa BMW’den kontrat alıp üretebiliyor. Avusturya’da üretiyor. Manga gibi 4-5 firma var böyle. Manga ile de konuştuk ama ilerletmedik.
Lojistikte gündeminiz nedir?
Lojistiği 2000 yılı planında stratejik iş birimi haline getirmek kararı aldık. 30 - 40 milyon dolardan bu sene 250 milyon dolara çıkıyoruz. Çok güzel büyüdü.
Bu arada limancılık da başlı başına bir iş. Gemlik limanımızı 2002’de büyüttük. Şimdi yeniden büyütüyoruz. Yeni yatırımın hammaddesi gemi ile gelecek. İharacat olacak. Bu ihtiyacı göz önüne alarak 100 milyon dolarlık yatırıma başladık. 2009 ikinci yarıda faaliyete geçirecek. Limandaki iş kapasitesi 7 yıl öncenin 5 misline çıkmış olacak. Dolayasıyla limancılık ayrı bir iş. Bizim limanımız ihtisas limanıdır. Türkiye’ye gelen ithal çeliğin çoğu oradan geçer. Bir de Renault ihracatı var. Otomotiv çelik ve konteyner işinde ihtisaslaşmıştır.
İstihdam nedir grupta?
Toplam istihdam şu an 4 bin 974 kişiyiz. 1999 yılınca ciro 650 milyon dolardı, 6 misli büyümüş. İstihdam da 3 bin 600 kişiymiş. 5 bine geldik. Yüzde 39 artmış. Verimlilik ve iş yapış şekilleri değişmiş.


Yassı çelik yatırımında temel atmaya Laksimi Mittal de gelecek
Nasıl bir büyüme stratejiniz var?
Dört işimizi de (enerji, otomotiv, boru-çelik ve lojistik) kendi içinde potansiyeline göre büyütmek istiyoruz. Yassı çelikte dünyanın en büyük şirketiyle (ArcelorMittal) ortak olduk. Yassı çelik, beyaz eşya, otomotiv, radyatör ve biraz da inşaatta kullanılıyor. Bu iş alanları içinde otomotivde Türkiye’nin en büyükleri ile çalışıyoruz. Beyaz eşyada da öyle.. Bu yapıyı büyütme hedefimiz vardı. İki yıl önce yatırıma başladık, Borçelik’in kapasitesini yüzde 60 artırıyoruz. Ekimde devreye giriyor.
ArcelorMittal ile ortak yatırımında ekipman sipariş edilecek. Eylülden itibaren fiilen para harcayacağız. 2010’da devreye girecek. Yüzde 50-50’dir ortaklık. 600 milyon dolar yatırım yapacağız. 4.8 milyon ton yassı sıcak çelik üretecek. Bunun 1.6 milyon tonunu Borçelik kullanacak, bir kısmını bizim boru fabrikaları kullanacak. Böylece yarısını biz kullanacağız, kalanı piyasaya verilecek.
Çelik talebi yıldan yıla yüzde 8 büyüyor. Bunun devam edeceğini düşünüyouz. Çolakoğlu ve Rus şirketi NLK da yatırım yapacak. Bunlar da katıldığında Türkiye’nin bir süre net ihracatçı olması gerekecek ama sonra tekrar ithalat başlar. Bizim için sıkıntı yok çünkü yarısını kendimiz kullanacağız.
Temeli ne zaman atıyorsunuz? Laksimi Mittal gelecek mi?
Eylül-ekim gibi atmayı planlıyoruz. Gemlik’te kuruyoruz. Limana yakındır. Temel atma törenine ArcelorMittal’in patronu Laksimi Mittal gelecek, çok arzu ediyoruz. 500 milyon dolar rakamı, KDV ve kur farkından geliyor. Makineleri Avrupa’dan alırsak euro ödeyeceğiz, rakam büyüyor.

Rakamlarla Borusan Holding
- 2007 cirosu 3 milyar dolar
- 2008 ciro hedefi revize edilerek 3.6 milyar dolardan 4.1 milyar dolara çekildi.
- Şirketin 2010 yılı ciro hedefi 5 milyar dolar. (Bu hedef değişebilecek)
- 2007 ihracatı 419 milyon dolar
- 2008 hedefi 511 milyon dolardı, revize edilerek 600 milyon dolara çekildi
- 2007 kârı 241 milyon dolar
- 2007’de 158 milyon dolar yatırım yaptı
- 2008 yatırım planı 380 milyon dolar
- İstihdam 5 bin kişi
- 4 temel sektörde faaliyeti var
- Grupta 3 yatırım şirketi var
- 9 çelik, 5 otomotiv ve 1 de lojistik şirketi var. Toplam şirket sayısı enerji şirketleri ile birlikte 20’yi geçiyor


Borusan’ın gündemi
- Enerjide 1.1 megavat üretim için 1.5 milyar dolar yatırım yapacak. Bu sektörde bir yabancı ortağı da olacak
- Yassı çelikte ArcelorMittal ile 600 milyon dolarlık yatırıma başlıyor
- Borçelik’te kapasiteyi artırıyor
- Gemlik Limanı’nı büyütüyor
- Boruda özel ve hat boruları alanında büyüme planlıyor
- İspanya boru tesis yatırımını devreye alacak
- Cezayir’de büyük bir boru fabrikasının ihalesine girdi, sonucu bekliyor
- Otomotivde distrübütörlük alanını çevre ülkelere genişletmeyi amaçlıyor. Kazakistan ve İran’ı düşünüyor
- İş makineleri alanında özellikle Kazakistan’da büyüme bekliyor
- Telekomdan çıkıyor