ÇEK ALACAKLISININ KABUSU SONA ERİYOR

Beş yıldır gündemde olan ve ocakta yürürlüğe girmesi beklenen yeni Türk Ticaret Kanunu, ticaret hayatını silbaştan düzenleyecek. Yeni tasarıda çek alacaklılarının korkulu rüyası 711. madde yer almıyor. Tasarı, yabancıyı çifte vergiden kurtarıyor, holdinglere yasal statü getiriyor.

Ekonomik hayatı silbaştan düzenleyecek yeni Türk Ticaret Kanunu için son viraja girildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda görüşmeleri devam eden kanun tasarısının ocak ayında yasalaşarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Hazırlık süreci 5 yıl süren ve 1553 maddeden oluşan yeni yasa, yabancı yatırımcıyı çifte vergilenmeden kurtaracak, holdinglere yasal statü getirecek, şirket kurmayı kolaylaştıracak.

Haksız rekabetle mücadeleyi uluslararası platforma taşıyacak olan tasarı, son günlerde çek alacaklılarının korkulu rüyası haline gelen 711. maddeyi de gündemden düşürecek. Her şirkete internet sitesi kurma zorunluluğu getiren tasarıyla şehirler arası yolculuklarda lahmacun yemek, tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşımak yasaklanacak. Ayrıca, özellikle kamyoncu ve dolmuşçularla özdeşleşen "şoför edebiyatı" da tarihe karışacak.

Ticari hayata AB damgası

Yürürlüğe girdiği 1 Ocak 1957 yılından bu yana geçen 50 yılda birçok değişikliğe uğrayan Türk Ticaret Kanunu, ihtiyaca cevap veremez hale geldiği için 5 yıl önce yeniden hazırlanmaya başlandı. Alanında uzman birçok akademisyenin oluşturduğu komisyon tarafından uzmanların ve şirketlerin de görüşü alınarak hazırlanan kanunda, dünyadaki finansal gelişmeler de dikkate alındı.

Tasarının mimarı Prof. Dr. Ünal Tekinalp, yeni ticaret kanunu tasarısının yasalaşması ile Türkiye'de ticari hayatın tamamen farklı bir yörüngede dönmeye başlayacağını söyledi. "Kanun ticari hayat açısından çok önemli. Tasarı tamamen AB normlarına uygun. AB yetkililerinden edindiğim izlenime göre de tasarı yasalaştığında ilgili faslı açıp kapatacaklar" dedi. 5 yıllık uzun bir çalışmanın ardından tasarıyı hazırladıklarını anlatan Tekinalp, "Tasarının önümüzdeki ay Meclis'ten geçmesini bekliyoruz" dedi.

Yabancı yatırımcı bekliyor

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kurucusu ve eski Merkez Bankası Başkan Yardımcı Vural Günal, dünyada yaşanan gelişmelere ayak uydurma ve AB standartlarını yakalayabilme açısından ticaret kanununun yasalaşmasının reform niteliğinde tarihi bir adım olacağını söyledi. Günal, dünyada ticari hayatta yaşanan hızlı gelişmenin ticaret kanununda değişimi zorunlu hale getirdiğini belirterek "Zor bir iş olacak ancak bunu gerçekleştirmek zorundayız" dedi.

Uzun yıllar Metro Group ve Ytong'un hukuk müşavirliğini yapan Prof. Lerzan Yılmaz ise ticaret kanununun özellikle yabancı yatırımcılar tarafından beklendiğini belirterek "Yabancı yatırımcılar Türkiye'ye geldiklerinde oturmuş düzen isterler. Rüzgâra göre değişen sistem istemezler" diye konuştu. Türkiye'nin şu ana kadar yabancı yatırımcıları davet etme konusunda çelişkili hareket ettiğini savunan Yılmaz, Türkiye'nin yabancı sermayeyi teşvik konusunda 136 ülke ile yaptığı ikili sözleşmeleri olduğunu, ancak iş uygulamaya geldiğinde Avrupa'da 1965'te yürürlükten kalkan kuralların uygulanmaya çalışıldığını söyleyerek yeni ticaret kanununun artık bu çelişkiyi kaldıracağını anlattı.

Yeni kanun çek alacaklısını 711 kâbusundan kurtarıyor

Yeni tasarıda piyasanın merakla beklediği en önemli madde, çek kullanımına ilişkin. Çek sahibi borçlular halen Ticaret Kanunu'nun 711. maddesini maksadı dışında kullanıyor. "Çekimi kaybettim" diyen borçlunun çekine banka "karşılıksız" damgası vurmuyor, bu da alacaklının yasal takip yapmasını önlüyor. Borçlu ise herhangi bir cezaya maruz kalmadan borcunu ödemek için süre kazanıyor.

Kanundaki bu boşluktan yararlanan uyanık borçluların da etkisiyle Merkez Bankası verilerine göre karşılıksız çek sayısı bu yıl itibariyle 1 milyon 300 bini geçti. İşte bu madde yeni kanunda yer almıyor. İş dünyasından gelen talep sonucu maddeyi tasarıdan çıkardıklarını anlatan Prof. Ünal Tekinalp, "Maalesef ticari hayatta süregelen uygulamada bu madde kötüye kullanıldı. Biz de yeni kanunda bu maddeyi tamamen kaldırdık. Bazıları üzülse de iş dünyası bu değişiklikle bayram etti" " diye konuştu.

Şirketlere internet sitesi zorunluluğu geliyor

* Tasarıyla her şirket, internet sitesi kurmak zorunda olacak.
* Sitede, şirket ilanları, pay sahipleri ve ortakları açısından önem taşıyan açıklamalar, finansal tablolar yayımlanacak.
* Şirketlerin yönetim kurulu ve genel kurul toplantıları elektronik ortamda yapılabilecek.
* Tacirlere bileşik faiz uygulamasına son verilecek.
* Anonim veya bir başka şirket kurmak, şirketin sermayesini artırmak amacıyla veya vaadiyle halktan para toplanabilmesi için SPK'dan izin alınacak.
* Bir şirket, hukuki şeklini değiştirebilecek. Tür değiştirmede ortakların şirket payları ve hakları korunacak.
* Tür değiştirme bahane edilerek, hiçbir ortak şirketten çıkarılamayacak ve hakları sınırlandırılamayacak.
* Tacirler her türlü ticari defteri elektronik ortamda da tutmak zorunda olacak.
* Fikri mülkiyet davaları tam ticari dava kabul edilerek daha hızlı karar verilecek.
* Vakıflar ticari işletme kurabilecek.

Saldırgan satışa son, haksız rekabete ceza

* Evin kapısına gelerek veya yoldan çevirerek yapılan satışlar, saldırgan satış yöntemi olarak değerlendirilecek.
* Taksitli satış ve tüketici kredilerinde dürüst davranılmaması, haksız rekabet sayılacak.
* Uygulanan faiz veya vade farkı, ödemelerin nasıl yapılacağı ve taksitle satış yapanın unvanı açıklanacak.
* Tüketiciyi, haksız rekabetten koruyucu hükümler olacak.
* Haksız rekabete aykırı davrananlar, 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.
* Şehirler arası yolculuklarda yumurta, soğan, pide ve lahmacun yenilmeyecek; otobüslerde, tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınmayacak.
* Bilette belirtilen yerin başka bir kişiye verilmesi durumunda, bilet parasının 3 katı tazminat ödenecek.
* Meslekleri gereği hata yapanlara ilişkin "sorumluluk sigortaları" kavramı, Türk hukukuna ilk defa girecek.
* Zarar gören, uğradığı zararı doğrudan sigortacıdan isteyebilecek.

YENİ KANUN NELER GETİRİYOR

1- Yabancılar çifte vergilendirmeden kurtulacak: Şimdiki yasada Türkiye'de yatırım yapan bir şirket elde ettiği gelirin vergisini hem Türkiye'de hem Almanya'da ödüyor. Yeni kanun ile iki ülkede arasında anlaşmalarla belirlenen vergiler ödenecek.

2 - Holdinglere yasal statü geliyor: 1964'ten itibaren Türk ekonomi hayatında yer alan holdinglerin, yasada herhangi bir tanımı bulunmuyor. Bu şekilde daha az vergi ödeniyor. Tasarıyla holdinglere kanuni temel ve konsolide bütçe zorunluluğu getiriliyor.

3 - Finansal raporlama sistemi değişiyor: Yabancıların Türkiye'de yatırım yaparken zorlandıkları raporlama sisteminin Avrupa ve Amerika'dan farklı olması değişiyor. Yeni kanunla birlikte yıl sonu finansal raporları, AB ülkelerindeki gibi hazırlanacak.

4 - Şirketler daha şeffaf olacak: Yeni kanunla şirketlere yönelik mali ve muhasebe denetimi sıklaşacak. Tasarı yasalaştığında özellikle anonim şirketlerin attıkları her adımda mali müşavirden rapor alması gerekecek.

5 - Şirket bölünmesi mümkün olacak: Mevcut kanunda şirket bölünmelerine müsade edilmiyor. Bir şirketin her türlü faaliyeti tek şirket üzerinden gösteriliyordu. Yeni kanunla, faaliyetler ayrı şirketlere bölünerek, ayrı yönetilebilecek.

6 - Şirket kurmak kolaylaşıyor: Mevcut kanuna göre anonim şirketler en az 5, limited şirketler ise 2 ortak tarafından kurulabiliyor. Bu nedenle aile şirketlerinde, eş-dost ortak yapıyordu. Yeni kanunla tek kişi ile şirket kurulabilecek.

7 - Haksız rekabetle mücadele uluslararası platforma taşınacak: Türkiye de yatırım yapan yabancıların en büyük problemlerinden biri de taklit ürünler ve marka taklidi. Ticaret Kanunu tasarısına haksız rekabet ile ilgili kurallar eklenerek daha etkin mücadele öngörülüyor.

8 - Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları da yabancı statüsüne kavuşuyor. Yabancı yatırımcı tanımının genişlemesiyle beraber yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları da yabancı statüsüne kavuşuyor. Yani artık Türk vatandaşlarının ikame ettikleri ülkenin vatandaşı olma şartı aranmıyor.

Ekonomik hayatı sil baştan düzenleyecek yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) için son viraja girildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda.