'HAVZA' MODELİ İLE ÇİFTÇİYE FAZLADAN 5,3 MİLYAR TL

'Havza Bazlı Destekleme Modeli' adı verilen çalışma, Tarım Bakanlığı TOBB, Boğaziçi ve Ege üniversitelerinin işbirliği ile yapıldı. Bu kuruluşlardan toplam 200 personel üç yıl proje için çalıştı.

Bunun yanı sıra 35 kişilik ayrı bir uzman ekip de dünya tarımındaki tüm gelişmeleri yakın takibe aldı. 2010 yılından itibaren uygulanacak sistem sayesinde etkin üretim planlaması yapılırken, verimlilik artışı sağlanacak. Böylece üreticinin cebi de dolacak. Yeni uygulamada sadece verimli ürünlere prim desteği verilirken, diğer ürünlere yönelik mazot ve gübre destekleri ise devam edecek. Arz talep dengesi sağlandığı için kamunun finansman yükü bu sayede azalacak. Hangi üründen ne kadar ihtiyaç var ise o miktarda üretim yapılacak. Amaçlarının sağlıklı tarım envanteri hazırlamak ve üretim planlaması yapmak olduğuna dikkat çeken Tarım Bakanlığı yetkilileri, önümüzdeki yıldan itibaren havza bazlı kırsal kalkınma projesinin uygulamaya geçirileceğini belirterek, tarımsal desteklerin de bu kapsamda verileceğini aktardı.

Tarım havzaları, ürünlerin ekolojik ve ekonomik olarak en uygun yetiştirilebildiği bölgeleri ifade ediyor. Bugüne kadar üretim ve kalkınma planları sadece coğrafi bölgeler ve idari sınırlar esas alınarak yapılıyordu. Yeni modelde ise iklim, toprak ve topoğrafya verileri kullanılarak, 2.500 metrekarelik (2,5 dönüm) alana kadar bitkinin ekolojik özellikleri hakkında bilgi veriliyor. Uzaydan tarım arazilerinin 2,5 dönüme kadar olan kısmı da izlenebiliyor. Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli'nin oluşturulmasında geçmişe ait 30 yıllık veriler ile gelecek dört yıla ait üretim miktar tahminleri yapılıyor.

Havza modelinin oluşturulmasında, iklim, toprak, topoğrafya, nüfus, hayvancılık ve dış ticaret gibi konularda toplam 527 milyon 782 bin 613 veri değerlendirildi. Bakanlık ve TÜİK verilerinin yanı sıra TOBB, üniversiteler, ilgili bakanlıklar ile FAO, DTÖ, OECD gibi uluslararası kuruluşların verileri de kullanıldı. İklim-topoğrafya ve toprak verileri dikkate alındığında Türkiye'de 190 tarım havzası bulunuyor. Belirlenen 190 havza, çalışma sonrası ürün desenleri, yönetilebilirlik ve benzer ekoloji kriterler dikkate alınarak 30 bölgeye indirildi.

16 ÜRÜNDE 7 MİLYON TONLUK ARTIŞ

Havza Bazlı Destekleme Modeli sayesinde Tarım Bakanlığı tarafından halen prim desteği uygulanan 16 üründe, üretim planlamasının tamamlanmasının ardından yılda 7,1 milyon ton üretim artışı sağlanması öngörülüyor. Modelde, aspir, kanola, soya gibi yağ bitkilerinde yüzde 100'ün üzerinde üretim artışı hedefi dikkat çekerken, desteklenecek diğer ürünler şöyle: "Arpa, ayçiçeği, buğday, çavdar, çay, çeltik, kuru fasulye, mercimek, mısır, nohut, pamuk, yulaf ve zeytin."

'Kaynakları daha verimli kullanacağız'

Tarım Bakanı Mehdi Eker, her ürüne her yerde prim vermek yerine verimli üretildiği yerlerde destek sağlanacağını ifade etti. Modelin, hangi ürünün nerede, ne kadar üretileceğine karar vermeyi sağlayacağını ve üreticinin gelirlerini artıracağını belirten Bakan Eker, Türkiye'nin gelecekteki nüfusuna ve ekonomisine göre hangi ürünleri ne kadar üreteceğini planlama imkanının da sağlanacağını bildirdi. Eker, arz açığı olan ürünlerde üretim artışı sağlamanın, doğal kaynakları korumanın, sektör talebini karşılamanın, sıcaklığın artması, aşırı yağış ya da kuraklık gibi durumlarda da üretim planlaması yapabilmenin amaçlandığına dikkat çekti.

Daha az alanda daha fazla ürün

Türkiye'nin tarım haritasını çıkaran sistem sayesinde üretim alanı darlaşırken verim artacak. Model kapsamında, hangi havzada hangi ürünün ne kadar üretileceğine yönelik fiyat, destek bütçesi, talep tahmini, dış ticaret ve havzaların üretim potansiyeli gibi veriler kullanılacak. Modele göre, üretim planlaması öncesi 2007 yılı itibarıyla 29 havzada 503,6 bin hektar alanda 505 bin ton nohut üretilirken, planlama sonrasında üretim sahası 24'e düşecek. 408,7 bin hektar alanda 544 bin 847 ton nohut üretilebilecek. Yine önümüzdeki yıldan itibaren çeltik ekimi 28 yerine 16 havzada yapılacak ve üretim 648 bin tondan 837 bin tona çıkacak.