ÖZEL SEKTÖRÜN YAPILANMASI İÇİN DEVLET DESTEĞİ ŞART

Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren'den özel sektöre gelen "yeniden yapılanmadıkları için sıkıntı yaşıyorlar" eleştirisine, iş dünyası "önce rekabet koşullarını iyileştirin" çağrısı yaparak yanıt verdi.

Özel sektörün yeniden yapılanmak için rakip ülkelerle aynı rekabet koşullarına sahip olması gerektiğini vurgulayan iş dünyası temsilcileri, özellikle girdi maliyetlerinin yükseliğinden yakınıyor. Sektör temsilcileri, "Mevcut maliyetlerle hiçbir sektör rekabet gücünü koruyamaz. Enerji, istihdam gibi maliyetlerin üzerindeki yükler indirilmeli. Kamu yatırımları zamanında yapılamadığı için faturayı biz ödüyoruz" diyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde sektörel toplantılar yaptıklarını ve hükümete taleplerini ilettiklerini belirten iş dünyası temsilcileri, buna rağmen halen somut adımların atılamadığını ifade ediyor.

Dönüşüm için önce plan ortaya konmalı

Adnan Dalgakıran (Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Başkanı):
Türkiye aynı ekonomik model üretim şekilleriyle 2000'leri taşıyamaz. Hükümetin de bunu görmesi ve önümüzdeki yıllar için bu dönüşümü sağlaması gerekiyor. Çünkü Türkiye ne katma değerli üretimde ne de ucuz işgücüne dayalı sektörlerde rekabetçiliği koruyabiliyor. Türk sanayisi kendi modellerini yenilemeli. Bu dönüşümü yönetecek olan ise devlet. Belirli bir plan çerçevesinde bu sağlanabilir ama henüz bu planın ne olduğuna dair bir görüş bile ortaya atılmadı. 'Nasıl teknoloji üreten bir ülke oluruz' ana soru bu olmalı. Artık kesin bir kararlılıkla 4-5 sektör belirlenmeli ve bu dönüşüm sağlanmalı.

Devletin verimsizliğinin faturasını biz ödüyoruz

Adnan İğnebekçili (TOBB Çimento ve Çimento Ürünleri Meclisi ile Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği Başkanı)

Özel sektör değişen rekabet şartlarına uymak için yeniden yapılanmak zorunda. Bu nedenle çimento sektörü, rekabet gücünün önündeki tüm engellere rağmen sürekli kendini geliştirme gayretinde. Sürdürülebilir büyümeyi sağlayıcı tedbirler alıyoruz. Maliyetleri düşürücü, verimliliği artırıcı yatırımlar yapıyoruz. Ancak asıl devlet özel sektörün beklentilerine cevap veremiyor. En pahalı elektrik enerjisini Türk sanayicisi kullanıyor. Mevcut enerji maliyetleriyle hiçbir sektör rekabet gücünü koruyamaz. Kamu yatırımları zamanında yapılamadığı için, verimsizliğin faturasını biz ödüyoruz.

Yapılanmamızı tamamladık ama krizden kurtulamadık

Şahabettin Bolukçu (TOBB Sivil Havacılık Meclisi Başkanı)

Türk sivil havacılık sektörü ulusal veya uluslararası standartları oturtmuş, AB'ye en hazır sektörlerden biri. Yurtdışında da çalıştığımız için tüm piyasa koşullarını sağlıyoruz. Dolayısıyla yeniden yapılandırma konusunda sektörün eksik tarafı yok. Ancak, bu durum global krizden daha az etkilenmemizi sağlamadı. Uluslararası rekabet şansını yakalamak ve sürekliliği sağlamak için sektörün büyüme trendini geriye düşürmemek gerekiyor. Rakiplerimiz büyük teşvikler alıyor. Biz de devletten rekabet edebilecek bir maliyet yapısı istiyoruz.

İç pazarı canlandıracak tedbirler alınmalı

Erdal Eren (TOBB Müteahhitlik Hizmetleri Meclisi ve Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı)

İnşaat sektörünün mevcut durumuyla gelecek yıl özel sektör yatırımlarının yapılması mümkün olmayacak. Bu nedenle özellikle iç pazarda inaat sektörünün canlı tutulması ve kamu yatırımlarının desteklenmesi gerekiyor. Gelişmiş ülkeler inşaat sektörünün canlanması için tedbirler alıyor. Sektördeki daralmayı karşılamak üzere yurtdışındaki iş hacmimizin artırılmasını sağlayacak tedbirler alınmalı. Eximbank'ın sermayesi güçlendirilmeli. Devletin garantör olarak desteğine ihtiyacımız var.

Mevcut koşullar dönüşümü zorlaştırıyor

Timur Erk (TOBB Kimya Sanayi Meclisi ve Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği Başkanı)

Reel sektör yeniden yapılanmayı belli koşullar nedeniyle yapamadı. Mevcut kur politikası dış borçlanmaya yönlendirdiyse, bu reel sektörün mü kabahati? Sektör olarak ciddi bir dönüşüm sağlıyoruz. En önemli girdilerden biri olan ham petrol fiyatlarındaki düşme nedeniyle, sektör oyuncuları stoklarını azalttı. Tasarruf tedbirlerine gitti. Ar-Ge ve inovasyona yöneldi. Teknoparklarda üniversite ile işbirliği çalışmaları arttı. Bu süreçte devletin de yabancı sermayenin gelmesi için gereken önlemleri alması şart. Sektöre 4 yıldır yabancı yatırım gelmiyor.

Dönüşümün önünü açmak yerine engeller çıkarılıyor

Çetin Nuhoğlu (TOBB Ulaştırma ve Lojistik Meclisi Başkanı)

Özel sektörü genel olarak böyle eleştirmek çok doğru değil. Başarılı, başarısız ayrımı yapmadan önce reel sektöre yeterli destek verilmeli. Hükümette acil çözülmesi gereken sıkıntılarımız raporlar halinde var. İhracata yönelik teşvikler artırılmalı. Reel sektöre borçlanma ve yapılanma konusunda ciddi bir kaynak aktarılması gerekiyor. Lojistik sektörü olarak şu anda Avrupa'nın en modern filosuna sahibiz. Çok ciddi atılımlar var. Türk nakliyecisi yetkinlik olarak Avrupa'dan önde. ancak sektöre teşviği bırakın, sürekli engeller çıkarılıyor. Son olarak alınan yeni kararların sektöre maliyeti tam 400 milyon dolar.

Yeniden yapılanma ile krizin etkileri hafifledi

Ekrem Akyiğit (TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclisi Yardımcısı ve Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı)

Şirketlerin kendilerini yapılandırma sürecini ertelenmekten ziyade, tamamlanmasında gecikmeler yaşandığını düşünüyorum. Sektörel hareket etme bilincinin oluşmasında yaşanan gecikmeler, yoğun rekabet koşullarında ayakta kalma çalışmalarının her geçen gün zor olmaya başlaması bu yapılanmalarda gecikmeye neden oluyor. Ancak bugün bir çok firma 2001 yılında karşı karşıya kaldığı krizden aldığı derslerle yoluna devam ediyor ve daha temkinli adımlar atıyor. Bu krizin etkilerininin hafiflemesine sebep oluyor. Global kriz karşısında ise, sektörlere teşvik amaçlı bir çalışma yapma konusunda devlet yetersiz kaldı.

Moral bozmaya gerek yok biz kriz doktoru olmuşuz

Başaran Ulusoy (TOBB Seyahat Acentaları ve Rehberler Meclisi ile Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Başkanı)

Türkiye turizm sektöründe çok önemli bir noktaya geldi. Avrupa pazarındaki daralmaya rağmen Türkiye turizmde büyüme sağladı. 2008'de 25 milyon turist ve 22 milyar dolar gelir hedefini yakaladık. Şimdi kalitemizle, fiyat düzeyimizle krizi değerlendirmeye çalışıyoruz. Krizden artılarla çıkmak istiyoruz. Moral bozmaya gerek yok. Dinamik bir sektörüz. Kriz doktoru olmuşuz. Devletten beklentilerimiz elbette var, raporlarımızı bakanlığa sunduk. Artık çözüm bekliyoruz.

Büyümeyi özel sektör sağladı

Ahmet Nazif Zorlu (Zorlu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı)

Reel sektör 2001'den 2008'e kadar her yıl yüzde 6-7 büyümüş, bunu da özel sektör sağlamıştır. Onun için özel sektörün neler yapması lazım, hükümetin nasıl tedbirler alması lazım diye oturup gerekeni masaya koymaları gerekir. Şimdi diyorlar ki, özel sektörün borcu çok. Bu fabrikalar, bu ihracat yatırımsız yapılmaz. Herkes cebinden para koyup da yatırım yapmadı, borç aldı. Bundan dolayı reel sektörün daha iyi gözden geçirilip, neye nasıl ihtiyacı olduğunun tespit edilmesi gerekir.

SEKTÖR SEKTÖR HÜKÜMETTEN TALEPLER

Hazırgiyim ve tekstil:

- Hazırgiyim ile ilgili bir stratejik plan oluşturulmalı.
- Türkiye'ye değer yaratabilecek markalar desteklenmeli.
- Perakende firmalarına kredi teşvikleri sağlanmalı.
- İstihdamın üzerindeki maliyetler azaltılmalı.
- SSK prim ödemelerinde esneklik sağlanmalı.
- Teşvik paketi, istihdam, barınma, yatırım ve sermaye konusunda da destek vermeli.
İnşaat:

- İç pazarda sektör canlı tutulmalı.
- Kamu yatırımları desteklenmeli.
- Altyapı yatırımları artırılmalı.
- Sektörün yurtdışındaki iş hacmini artıracak önlemler alınmalı.
- Teminat mektubu sorunu çözümlenmeli.
- Eximbank'ın sermayesi güçlendirilmeli.
- Hakediş ödemeleri sağlanmalı.

Sivil havacılık:

- Havaalanı ücretleri düşünmeli
- Konma-konaklama ücretleri düşürülmeli.
- Yolcu servis ücretleri inmeli.
- İstihdamın maliyetler üzerindeki etkisi azaltılmalı.

Makine:

- Güçlü bir finansman desteği sağlanmalı.
- Sektöre gelişmiş yörelerde uygun araziler tahsis edilmeli.
- Makine üretiminin Türkiye'de yapılması için teşvikler verilmeli.
- İşletmelere Ar-Ge desteği verilmeli.
- Ölçek ekonomisine geçmiş ya da geçebilecek şirketler desteklenmeli.
- Türkiye'de üretim yapacak firmalar için yabancı çalışan istihdamı da teşvik edilmeli. - Üniversiteler ve meslek liseleri kalifiye insan yetiştirmeli.
- Düz liselerin yüzde 50'si meslek liselerine çevrilmeli.

Çimento:

- Girdi ve enerji maliyetleri düşmeli.
- Maliyetleri düşürecek altyapı yatırımları hızla tamamlanmalı.
- Düşük kaliteli kömürün zenginleştirilmesi konusunda adım atılmalı.
- İhracat için yeterli maliyet gücü kazandırılmalı.

Kimya:

- IMF ile biran önce anlaşma sağlanmalı.
- Mevduat garantisiyle ilgili nihai adım atılmalı.
- Kamusal maliyetlerde kriz bitene kadar indirime gidilmeli.
- Yatırım ortamını iyileştirmeyle ilgili nihai adım atılmalı.

Turizm:

- Hava meydanları vergileri inmeli.
- Liman ücretleri azalmalı.
- Seyahat acantaları KOBİ kapsamına girmeli.