YENİ PARALAR CÜZDANA DAHA KOLAY GİRECEK
Türk Lirası, dört yıl önce 6 sıfırı atılarak YTL'ye kaptırdığı tahtını geri alıyor. Yılbaşından itibaren dolaşıma girecek olan TL banknotlarının tamamının ön yüzünde gülümseyen Atatürk portreleri bulunuyor.
İşte yeni liralar
200 TL'lik banknotlar ilk kez tedavüle çıkacak ve arka yüzünde Yunus Emre portresi olacak. 5 TL'de Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı, 10 TL'de Ord. Prof. Dr. Cahit Arf, 20 TL'de Mimar Kemaleddin, 50 TL'de Türkiye'nin ilk kadın roman yazarı Fatma Aliye Hanım, 100 TL'de ise Itri var. Yeni banknotlar cüzdanları da rahatlatacak. Ebatları küçültülürken güvenlik özellikleri artırılan TL'de, görme engelliler için kabartmalar kullanılıyor. Yılbaşından itibaren tüm bankacılık işlemleri TL üzerinden kaydedilecek, dönüşüm işlemleri için bankalara müracaat gerekmiyor. 1 TL sadece madeni para olarak piyasaya verilecek, YTL'ler ise tedavülde bir yıl daha kalacak.
Paramızın değeriyle iftihar ediyorum
Yeni banknotların tanıtımını Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz'la yapan Başbakan Tayyip Erdoğan, "Yıllar yılı paramızın değer kaybetmesinden şikâyetçiydik. Ben, değerli olmasından iftihar ediyorum." dedi.
TL tanıtım toplantısında konuşan Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, 1 Ocak 2005 tarihinde Türk Lirası'ndan 6 sıfırın atıldığını belirterek geçici olarak eklenen "yeni" ibaresinin 1 Ocak 2009'da kaldırılacağını kaydetti. Tüm banknotların önyüzünde Atatürk portrelerinin yer alacağına dikkat çeken Yılmaz, bu portrelerin Atatürk'ün gülümsediği fotoğraflardan yararlanılarak tasarlandığını kaydetti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ise paradan 6 sıfır atma operasyonunun sonuna yaklaşıldığını belirterek, "1 Ocak 2009'dan itibaren asıl arzuladığımız, yenilenmiş, itibarı ve değeri artmış Türk Lirası'na dönüyoruz. Allah bu millete bir daha bol sıfırlı günler göstermesin." dedi.
Türkiye'nin geçen son yıllarda ağır enflasyon baskısı yaşadığını anlatan Erdoğan, enflasyonun 1985'te yüzde 44, 1994 yılında ise yüzde 125'e kadar çıktığını hatırlattı. Sıkı mali ve para politikası sonrasında 2003'ten itibaren enflasyonda hızlı düşüş yaşandığını aktaran Erdoğan, enflasyonun 2004 yılı sonunda tek hanelere çekildiğini kaydetti. Erdoğan, "Bu yılki küresel kriz nedeniyle tüm dünyada enflasyon oranlarında kısmi yükselme söz konusu oldu. Türkiye'de geçen bir yıl zarfında yaşanan bazı iç politik gelişmeler sebebiyle de kısmi bir yükselme oldu. Ancak hükümet olarak enflasyonla mücadeledeki kararlılığımızı sürdürüyoruz." diye konuştu.
Maaşını alan, dövize koşuyordu
Yüksek enflasyon sebebiyle fiyatların sürekli arttığı ve paranın değer kaybettiğini dile getiren Başbakan Erdoğan, paraya hemen her yıl yeni bir sıfır eklendiğini söyledi.
1995 yılında 1 milyon liralık banknot basıldığını ve altı sıfırla tanışıldığını aktaran Erdoğan, 10 ve 20 milyon liralık banknotların da basılmasıyla birlikte dünyanın en fazla sıfırı olan paralarından birinin TL olduğunu ifade etti.
Erdoğan, paranın değer kaybetmesi sebebiyle bu dönemde maaşını alanların döviz bürosuna koştuğunu kaydetti. "Kim milyoner olmak ister?" yarışmalarında Türkiye'nin bol sıfırlı banknotlarının kullanıldığına dikkat çekti. Türk Lirası için özel hesap makinesi ve benzin pompası üretildiğini dile getiren Başbakan, yurtdışına çıkanların, paralarını görülmemesi için sakladıklarını kaydetti. Erdoğan, 2007 yılı Temmuz ayı sonunda dolaşımdaki banknot tutarının 2004 yılı sonuna göre yüzde 117 oranında arttığını anlatarak, halkın uzun bir aradan sonra kendi parasını kullanmaya başladığını vurguladı.
Yeni Türk Lirası hazırlık çalışmaları sırasında "Enflasyon yükselecek, fiyatlar yükselecek, karmaşa yaşanacak, halkın alışması, uyum sağlaması zor olacak." şeklinde söylentiler yayıldığına dikkat çeken Başbakan Erdoğan, çizilen karamsar senaryoların gerçekleşmediğini kaydetti. Banknotların tasarımlarına ilişkin, üzerlerindeki resim ve yazılara ilişkin çok sayıda dedikodu üretildiğini ve bunun TL'ye geçiş öncesinde de yaşandığını dile getiren Erdoğan, "Bu konuda ilgili makamların yapacağı açıklamalar dışında hiçbir söylentiye inanılmaması konusunu aziz milletimizin dikkatlerine sunuyorum. Aslında çok güzel tasarımlar gerçekleştirilmiş, gülümseyen bir Türk Lirası tasarımı oluşturulmuş vaziyette." dedi.
Paranın değerli olmasından iftihar duyduğunu aktaran Erdoğan, ihracatçıya kötü haber verdi. Paranın değerli olmasından şikâyet edilmesinin yanlış olduğuna dikkat çeken Erdoğan, "Biz paramızın değerli olmasını savunuyoruz ve savunacağız. Yıllar yılı paramızın değer kaybetmesinden şikâyetçiydik. Şimdi paramızın değerli olmasından şikâyetçi olmak bana göre yanlış. Ben, paramızın değerli olmasından iftihar ediyorum. Artık benim vatandaşım cebinde Türk Lirası'nı göğsünü gere gere taşıyorsa biz mesafe aldık demektir." şeklinde konuştu.
YTL bir yıl daha tedavülde olacak
1 Ocak 2009'dan itibaren yenilenen tasarımları, değişen boyutları ve gelişmiş güvenlik özellikleriyle yeni banknot ve madenî paralar, "Türk Lirası (TL)" ve "Kuruş (Kr)" adıyla kullanıma girecek. YTL'den TL'ye dönüşüm süreci bir yıl olacak. Yeni Türk Lirası ve Türk Lirası banknot ve madenî paralar bir yıl boyunca tedavülde bulunacak. Bu süre boyunca para değişimi tüm banka şubelerinden yapılabilecek. 31 Aralık 2009'dan itibaren ise banknotlar 10 yıl, madenî paralar ise bir yıllık zamanaşımı süresi boyunca Merkez Bankası ve Ziraat Bankası şubelerinde kabul edilecek. Ercan Baysal, Ankara
Dünyada bilim tarihi alanında ilk doktora derecesi sahibi
Aydın Sayılı
5 TL'nin ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen kırmızı ay-yıldız motifi ve stilize edilmiş atom motifi bulunacak. Arka yüzünde bilim tarihçisi Ord. Prof. Dr. Aydın Sayılı'nın portresi yer alacak. Arka yüzde ayrıca bilim tarihindeki bazı önemli olayları sembolize etmek üzere Güneş Sistemi, atomun yapısı, DNA gibi motifler de kullanıldı. 1913-1993 yılları arasında yaşayan Ord. Prof. Aydın Sayılı, Harvard Üniversitesi'nde ve bilindiği kadarıyla dünyada bilim tarihi alanında verilen ilk doktora derecesinin sahibi.
Türkiye'nin yetiştirdiği en büyük matematikçi
Cahit Arf
10 TL'nin ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen mor ay-yıldız motifi, ikili sayı sistemini ifade eden rakamlar, içinde Atatürk'ten bir kesit bulunan yedigen şekil bulunacak. Arka yüzünde Ord. Prof. Dr. Cahit Arf'ın portresi yer alacak. Arka yüzde ayrıca aritmetik diziler, abaküs, sayılar, Arf değişmezinden bir kesit ve ikili sayı sistemini ifade eden rakamlar olacak. 1910-1997 yılları arasında yaşayan Arf, kendi adıyla bilinen teoremleriyle dünya çapında tanınmış Türkiye'nin yetiştirdiği en büyük matematikçilerden biri.
Mimar Kemaleddin, Mescid-i Aksa'yı tamir etti
20 TL'nin ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen açık kahverengi ay-yıldız motifi ve sarı, beyaz geometrik bir şekil bulunacak. Arka yüzünde 1870-1927 yılları arasında yaşayan Mimar Kemaleddin yer alacak. 1909-1919 yılları arasında mimarlık açısından en önemli eserlerini veren Mimar Kemaleddin, 1908'de Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti adı altında ilk meslek odasını kurdu. Gazi Üniversitesi Rektörlük binası, Mimar Kemaleddin'in eserlerinden biri. Mimar Kemaleddin ayrıca Mescid-i Aksa'yı da tamir etti.
Türk edebiyatının ilk kadın yazar ve felsefecisi
Fatma Aliye Hanım
50 TL'nin ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen ay-yıldız motifi, hokka ve tüy kalem motifi bulunacak. Arka yüzünde yazar ve felsefeci Fatma Aliye Hanım'ın portresi yer alacak. Portrenin sol tarafında Aliye Hanım'ın edebiyatçı ve felsefeci kişiliğini vurgulamak üzere hokka, tüy kalem, kâğıt ve kitap motifleri kullanıldı. 1862-1936 yılları arasında yaşayan Fatma Aliye Hanım, Türk edebiyatının ilk kadın yazarlarından biri ve ilk Türk kadın felsefeci.
Klasik Türk müziğinin kurucusu
Itri
100 TL'nin ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen mor ay-yıldız motifi ve içinde müzik notası figürü bulunan pembe renkli daire motifi bulunacak. Arka yüzünde Itri olarak bilinen Buhurizade Mustafa Efendi'nin portresi yer alacak. Portrenin sol tarafındaki alanda müziği simgeleyen notalar, enstrümanlar ile Itri'nin Mevlevî kişiliğini vurgulamak üzere ney üfleyen Mevlevî dervişe yer verildi. 1640-1712 yılları arasında yaşadığı belirtilen ve Itri adıyla bilinen Buhurizade Mustafa Efendi, klasik Türk müziğinin kurucusu.
Anadolu'da tasavvuf akımının öncüsü
Yunus Emre
200 TL'nin ön yüzünde Atatürk portresi, portreyi çevreleyen mavi ay-yıldız motifi ve turuncu renkte sekizgen şekil bulunacak. Arka yüzünde Yunus Emre portresi yer alacak. Portrenin solunda Yunus Emre'nin gül motifi, barışın, kardeşliğin ve tasavvufta dervişin ruhunu simgeleyen güvercin motifi, "sevelim sevilelim" sözü ve anıtmezarının görüntüsüne yer verildi. 1238-1324 yılları arasında yaşadığı belirtilen Yunus Emre, Anadolu'da tasavvuf akımının ve Türkçe şiirin öncülerinden.
İşte yeni madenî paralar
1 Kuruş'un ön yüzünde kardelen çiçeği motifi
5 Kuruş'un ön yüzünde hayat ağacı motifi
10 Kuruş'un ön yüzünde rumi motif
25 Kuruş'un ön yüzünde kufi yazı ile geçme desen
50 Kuruş'un ön yüzünde Boğaziçi Köprüsü motifi
1 TL'nin ön yüzünde halka içine yerleştirilmiş bitki formlu bordür ile orta daire içinde rumi motif bulunuyor.
11 SORUDA TÜRK LİRASI
1. YTL ile TL arasında değişim farkı olacak mı?
1 Ocak 2009'da Yeni Türk Lirası'ndaki "Yeni" ibaresi kaldırılarak Türk Lirası'na geçilirken paramızın değer ölçüsünde bir değişiklik olmayacak. Yeni Türk Lirası değerler Türk Lirası'na dönüştürülürken, 1 Yeni Türk Lirası (1 YTL) eşittir 1 Türk Lirası (1 TL) olacaktır. 1 Yeni Kuruş (1 YKr) ise 1 kuruş (Kr) olacak.
2. Halen kullanılan banknot ve madenî paralar ne zamana kadar geçerli olacak?
Halen kullanılan Yeni Türk Lirası banknot ve madenî paralar 2009 yılının sonuna kadar geçerli olacak. 2009 yılı boyunca Yeni Türk Lirası ve Türk Lirası banknot ve madenî paralar birlikte tedavülde olacak.
3. YTL'leri nerelerde değiştirebileceğiz?
2009 yılı boyunca tüm banka şubeleri, kasalarında Türk Lirası banknot ve madenî para olması durumunda değişim yapacak.
4. TL banknot ve madenî paralar ile YTL paralar arasında ne tür farklılıklar olacak?
Yılbaşından itibaren dolaşıma çıkarılacak olan Türk Lirası banknotlar ile halen dolaşımda bulunan Yeni Türk Lirası banknotlar arasında boyut, tasarım, renk ve güvenlik özellikleri açısından temel değişiklikler olacak. Sadece banknotlar değil, madenî paralar da değişecek.
5. 1 Ocak 2009 tarihinden önce TL, 1 Ocak 2009 tarihinden sonra YTL olarak düzenlenen hukukî araçların durumu ne olacak?
1 Ocak 2009 tarihinden önce Yeni Türk Lirası ile aynı değer ölçüsünde (aynı tutarda) Türk Lirası olarak düzenlenen hukukî araçlar geçerli kabul edilecek.
6. TL'ye geçişle birlikte YTL üzerinden düzenlenmiş sözleşmelerin durumu ne olacak?
Yeni Türk Lirası olarak düzenlenen sözleşmeler aynı değer ölçüsünde Türk Lirası olarak işlem görecek. Bu sözleşmelerin 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren Türk Lirası'na dönüştürülmesi zorunlu değil. Mevcut sözleşmeler geçerliliğini koruyacak.
7. Banka hesaplarının durumu ne olacak?
Yılbaşından itibaren, YTL üzerinden düzenlenen tüm hesaplar tutarda herhangi bir değişiklik olmaksızın doğrudan Türk Lirası'na dönüştürülecek. Mevduat hesap cüzdanları veya hesap numaraları değişmeyecek. Dönüşüm için bankaya müracaat edilmesine gerek bulunmayacak.
8. Çekler yeni dönemde nasıl işlem görecek?
Keşide tarihi 1 Ocak 2009 tarihinden önce veya sonra olan ve aynı değer ölçüsünde YTL ya da TL olarak düzenlenen bir çek, 1 Ocak 2009 tarihinden önce ibraz edilirse, TL henüz tedavülde olmadığı için YTL olarak işlem görecek; 1 Ocak 2009 tarihinden sonra ibraz edilirse Türk Lirası olarak işlem görecek.
9. 1 Ocak 2009'dan itibaren düzenlenecek tüm belgelerde para birimi nasıl gösterilecek?
Bu tarihten önce düzenlenecek tüm belgeler (fatura, gider pusulası, ücret bordrosu vb.) Türk Lirası ve kuruş olarak düzenlenecek.
10. 2008 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olarak yılbaşından sonra verilecek beyannameler hangi para birimi ile gösterilecek?
2008 yılı vergilendirme dönemine ilişkin olmakla birlikte, 1 Ocak 2009 tarihinden sonra verilecek (KDV, Muhtasar, Geçici Vergi, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi vb.) beyannameler Türk Lirası ve kuruş olarak düzenlenecek.
11. ATM'lerdeki uygulama nasıl olacak?
Bir yıllık geçiş döneminde, otomatik para çekme makinelerinde (ATM) hem Yeni Türk Lirası hem de TL banknot bulunabilecek. Dönüşümü tamamlanmış olan ATM'lerden TL banknot yılbaşından itibaren çekilecek. Bu konudaki hazırlıkları tamamlama yükümlülüğü bankalara ait. 2010'dan itibaren para çekme makinelerinde YTL banknot bulundurulmayacak.
