ÇİN'İN BOŞALTTIĞI KÖRFEZ, TÜRKLER'E FIRSAT OLDU

Kriz vursa da zengin Ortadoğu ve Körfez ülkeleri büyük yatırımlara devam edecek. Türkiye'nin bölgeyle olan coğrafi yakınlığı ve kültürel bağları, bu büyük imkandan yararlanmak için önemli bir dinamik. Yatırımcılar ihracat potansiyelinin 5 yılda 3 katına çıkmasının hiçte zor olmadığı görüşünde.

Krize rağmen yatırımlara ara vermeyen petrol zengini Ortadoğu ve Körfez ülkeleri, yatırımcıların gözde pazarları. Bu iki bölge, özellikle Türk müteahhitleri için büyük fırsatlar sunuyor. Coğrafi ve kültürel yakınlığıyla Türkiye için önemli bir potansiyel sunan bölgede 8.3 milyar dolar olan ihracat miktarının 5 yıl içinde 3 katına çıkması bekleniyor.

Son yıllarda yaptıkları ataklarla dünyada 110 milyar dolarlık sipariş alan Türk firmalarının iş hacminin 60 milyar doları Ortadoğu ve Körfez bölgelerine ait. Müteahhitlik hizmetlerinin dışında pazardaki ihracat hacmi ise 2 yılda 5.4 milyar dolardan 8.3 milyar dolara çıktı. Yakınlığıyla Türkiye için önemli bir potansiyel sunan bölge ile dış ticaret hacminin 5 yıl içinde 3 katına çıkması mümkün görünüyor.

Müteahhitler için cennet

Türk müteahhitleri için bölgede yeni yatırım fırsatları sunduğunu anlatan Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, "Çin küresel krizden en çok etkilenen ülkelerin başında geliyor. Bu durum bu coğrafyadaki yatırımlarını da etkiliyor, zayıflama söz konusu. Bölgedeki payımızı artırmak mümkün" diyor. Türk müteahhitlerinin işçilik mevzuatı ve teminat mektubu gibi sorunlarının halledilmesi halinde yıllık 50 milyar dolarlık iş alabileceklerine işaret eden Eren, "Yeter ki bu sorunlarımız çözülsün. Türkiye bu pazarlada daha büyük rol oynar" diye konuşuyor.

Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy'a göre ise, ABD Başkanı Barack Obama'nın göreve başlamasıyla birlikte Irak pazarı yeni dönemin en dikkat çekici pazarı haline gelecek. Aksoy, "Obama'nın yaklaşımı Türkiye için de açılım getirecek. Irak'a 10 milyar dolarlık ihracatın önünde hiçbir engel yok" değerlendirmesini yapıyor. Irak'ın başta gıda ürünleri olmak üzere her türlü tüketim ürününe ihtiyaç duyduğunu hatırlatan Aksoy, şöyle devam ediyor: "Bu pazarda büyümek dünya çapında kendini kanıtlamış büyük firmalarımızın kararlılığı ve ısrarı ile mümkün. Sadece konutta 3 milyon açık var. Yol, su, kanalizasyon altyapıları, hastane ve okul projeleri gündemde. Milyarlarca dolarlık bir potansiyel Türk firmalarını bekliyor."

Büyümeyi sürdürecekler

Körfez ülkelerinin 2002-2008 arasında yüzde 8,5'ler düzeyinde reel büyüme performansı sergilediğine dikkat çeken Türk-BAE İş Konseyi Başkanı Korhan Kurdoğlu da, petrol fiyatlarındaki sert düşüşün, büyüme hızını ve cari fazlayı bir süreliğine azaltacağını ancak bu ülkelerin hala cari fazla yaratmaya ve birikmiş yüksek rezervleri yeni yatırımlara yönlendirilmeye devam edeceğini ifade ediyor. Kurdoğlu'nun verdiği bilgilere göre Abu Dabi, Suudi Arabistan ve Kuveyt Hükümetlerinin sahibi olduğu Ülke Varlık Fonları dünyanın en büyük yatırım fonları. Körfez ülkelerinin kontrolündeki toplam fon büyüklüğünün 1,7 trilyon dolar civarında olduğunu belirten Kurdoğlu, 2015 yılında bunun 5-6 trilyon dolara ulaşmasının öngörüldüğünü vurguluyor.

Potansiyeli zorlamak gerek

Türkiye'nin pazardaki yeni hedefi ise, müteahhitlik dışındaki diğer potansiyelleri zorlamak. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Ortadoğu İş Konseyleri Bölge Koordinatörü Mehmet Habbab, Türkiye'nin bu bölgede başta gıda olmak üzere inşaat malzemeleri, ev dekorasyonu, otel ekipmanları, sağlık, eğitim ve kuyumculuk gibi birçok sektörde etkinliğini gönderebileceğine dikkat çekiyor. Türk-Suudi İş Konseyi Başkanı Ali Bayramoğlu da, bölgenin ihtiyaç duyduğu ürün grupları ve Türkiye'den neler ihraç edilebileceği konusunda geniş kapsamlı bir rapor hazırlandığını anlatıyor. Bayramoğlu, "Lojistik ve kültürel olarak yakınlığı ile Türkiye'ye çok önemli bir potansiyel sunuyor. Dış ticaret hacmimizi 5 yıl içinde 3 katına çıkarmak mümkün" diyor.

BAZI TÜRK FİRMALARIN YATIRIMLARI

* Ülker, Eti, Şölen, Saray, Elvan, Beşler gibi Türkiye'nin önde gelen gıda firmaları bölgede faaliyet gösteriyor.

* TAV, Dubai'deki ikiz kuleler Emirates Financial Towers ile Dubai Marina'da 412 metre yüksekliğiyle dünyanın yüksek otel-rezidansı olacak projeyi üstlendi. Ayrıca, Tunus, Libya, Mısır gibi ülkelerde önemli projeleri aldı.

* Baraj, tünel ve deniz yapıları konusunda uzman olan STFA, Katar'da LNG dolum tesisi limanı, Libya'da Benghazi Limanı, Umman'da Duqm Limanı ve Suudi Arabistan'da drenaj kanalları projelerine imza attı. Şirketin dış yatırım tutarı 6 milyar doları buldu.

* Garanti Koza, Suudi Arabistan ve Bahreyn'de projeler gerçekleştirdi. BAE projeleriyle ilgileniyor.

* Doğuş İnşaat, Fas'ta otoyol projesi aldı.

* Baytur, Dubai'de projeler üstlendi. 

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Tekstil ve konfeksiyon
İnşaat malzemeleri
Elektrikli ev aletleri
Turizm
Gıda
Mobilya
Hızlı tüketim malları
Sağlık sektörü
Eğitim
Finans
Otomotiv

AVANTAJLAR
İstikrarlı bir ülke
Lojistik sorunu yok
Merkez ülke
Serbest bölge imkanları geniş
Her türlü hizmet var

DEZAVANTAJLAR
Masraflar yüksek

BAHREYN

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Bankacılık
Kimla
Makine
Turizm
Gıda
Kıymetli taş ve eşya
Prefabrik yapılar

AVANTAJLAR
İstikrarlı bir ülke
Türkiye'ye yakın
Coğrafi konumu iyi
Çifte vergilendirmenin önlenmesi antlaşması var
İngilizce resmi dili
Enerji ucuz

DEZAVANTAJLAR
Gümrükler yüksek

KATAR

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Tekstil ve konfeksiyon
Finans
Turizm
Gıda
Mobilya
Dayanıklı tüketim maddeleri

AVANTAJLAR
Çifte vergilendirmenin önlenmesi antlaşması var
Enerji ucuz
Vergiler düşük

DEZAVANTAJLAR
Enflasyon yüksek
Yapı malzemelerinin fiyatı yüksek
Hızlı maliyet artışı ihale tekliflerini etkiliyor

KUVEYT

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Hazırgiyim
Turizm
Gıda
Mobilya
Dayanıklı tüketim maddeleri

AVANTAJLAR
Çifte vergilendirmenin önlenmesi antlaşması var

DEZAVANTAJLAR
Vergiler yüksek

LÜBNAN

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Hazırgiyim
Turizm
Gıda
Mobilya
Dayanıklı tüketim maddeleri
Petrol ve türevleri
İlaç
Et ve carlı hayvan
Kağıt
Tütün ve mamülleri
Elektrik malzemeleri

AVANTAJLAR
Çifte vergilendirmenin önlenmesi antlaşması var
Kalifiye insan gücü
Ortadoğu'nun vitrini
Markalaşmak için uygun
Müteahhitlik alanında iş imkanı çok

DEZAVANTAJLAR
Altyapı ve imar sorunu var

SUUDİ ARABİSTAN

POTANSİYEL SEKTÖRLER
İnşaat ve müteahhitlik hizmetleri
İnşaat malzemeleri
Elektrikli makine ve parçaları
Demir-çelik
Mineral yakıtlar ve yağlar
Hali
Makine ve aksamları
Otomotiv yan sanayii
Meyve ve turunçgiller
Gıda

AVANTAJLAR
Enerji ucuz
Yatırımların teşviki ve korunması ile uluslararası karayolu taşımacılığı anlaşması var

DEZAVANTAJLAR
Yerel ortakla şirket kurmak zor

UMMAN

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Gıda
Hızlı tüketim malları

AVANTAJLAR
Gelirin üzerinden alınan vergilerde çifte vergilendirmeyi önlenme antlaşması var
Nüfus az, kişi başına gelir oldukça yüksek

DEZAVANTAJLAR
İhracat belgelerinin Umman Konsolosluğu'na onaylatılması zorunluluğu zaman kaybı yaratıyor
İsrail menşeli malların üretimde kullanılmadığının belgelenmesi şart

ÜRDÜN

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Çelik ürünleri
Makine ve cihazlar
Motorlu kara taşıtları
İnşaat malzemeleri
Gübreler ve inorganik kimyasallar
Hızlı tüketim malları

AVANTAJLAR
İstikrarlı bir ülke
Türkiye'ye yakın
Uluslararası finans kuruluşlarının desteklediği çok sayıda altyapı projesi var

DEZAVANTAJLAR
Karayolları nakliyecilerinden yüksek ücret talep ediyor

YEMEN

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Canlı hayvan
Kimyasallar
Gıda
Hızlı tüketim malları

AVANTAJLAR
Ekonomi tarım ve hayvancılığa dayalı
Coğrafi konumu önemli
Çifte vergilendirmenin önlenmesi antlaşması var
İngilizce resmi dili

DEZAVANTAJLAR
Alım gücü düşük

SURİYE

POTANSİYEL SEKTÖRLER
Tekstil makinaları
Tarım ekipmanları
Gıda
Tekstil ve konfeksiyon
İşleme ve paketleme makinaları
Pompa ve kompresörler
İş makinaları
Takım tezgahları
Hızlı tüketim malları
Otomotiv
İnşaat malzemeleri

AVANTAJLAR
Serbest ticaret anlaşması
Çifte vergilendirmenin önlenmesi antlaşması var

DEZAVANTAJLAR
Coğrafi konum itibariyle sıkıntılı bir ülke

Krize rağmen kamu yatırımlarına ara vermeyen Ortadoğu ve Körfez Bölgesi, alternatif pazarlar olarak dikkat çekiyor. Sahip olduğu varlık değerleriyle y...
( KB)