KÜRESEL KRİZ, ÇELİĞİ DE ERİTTİ
Demir çelik sektörünün parlak günleri geride kaldı. Yaz aylarında tonu 1500 dolara kadar çıkan demir çelik fiyatları, krizle birlikte 350-400 dolara geriledi. Bu sarsıntı ihracatı vururken, küçük haddehaneler tek tek kapanmaya başladı. Karabük'teki haddehanelerin sayısı 42'den 22'ye indi.
Tüm dünyada dalga dalga yayılan ekonomik kriz, Türkiye'deki toplam büyüklüğü 8.5 milyar dolara ulaşan demir çelik sektörünü de vurdu. Özellikle Körfez ülkelerinde yatırımların durması ve bu nedenle talebin azalmasıyla gerilemeye başlayan ihracat, küçük ve orta boy haddehaneleri etkilemeye başladı.
Karabük'te 42 haddehaneden 20'si kapanırken, demir çelik ihracatı da kasım ayında yüzde 16 geriledi. İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri Genel Sekreteri Mutlu Öktem, krizle birlikte yatırımları durduran Körfez ülkelerinde 2 milyon ton civarında stok oluştuğunu, 2009'un ikinci çeyreğine kadar ihracatta beklentilerin ertelendiğini açıkladı.
Demir çelik sektörü dünyadaki büyümeden en fazla yararlanan sektör oldu. Fiyatlar yaz aylarında tonu bin 500 doları bulurken, demir çelik üreticilerinin ihracatı da arttı. Ancak sektör yaşanan krizin etkisine giren ilk sektörlerden oldu. Fiyatlar krizle birlikte 350-400 dolarlara geriledi.
İhracatla ayakta duruyor
Türkiye'de yıllık 25 ila 28 milyon ton arasında demir çelik üretimi bulunuyor. Üretimin büyük kısmı ise aynı zamanda ihraç ürünü olan, inşaat demiri, filmaşın ve çelik borudan oluşuyor. Demir çelik ürünleri üretimi Türkiye genelinde 150-200 adet irili ufaklı haddehane ile ağırlıklı olarak İstanbul, İskenderun, İzmir, Denizli, Karabük gibi şehirlerde yapılıyor. 2002-2006 yılları arasında Birleşik Arap Emirlikleri'ne demir-çelik ihracatı yapıp, onun karşılığında çok yüksek montanlı hurda alımı yapan Türkiye, o dönem bu fırsattan yararlanan ülkeler arasında yerini aldı. Demir çelik ürünleri ihracatı otomotivi bile geçerek ilk dokuz ayda 18 milyar dolarla yıldız sektör oldu.
Ancak yaşanan küresel kriz bu trendi tersine çevirmeye başladı. En fazla da ayakta durması ihracata bağlı olan inşaat demiri üreten firmaları zora soktu, İnşaat demirinde 11 milyon tonu aşkın üretimin yarıdan fazlası ihraç ediliyor. Bu ihracatın yüzde 50'si ise Körfez ülkelerine yapılıyor. Kriz yüzünden bu ülkelerde yatırımların durması ihracatta hissedilmeye başlandı. İhracat kasım ayında geçen yıla göre yüzde 16 geriledi.
22 haddehane kapandı
Türkiye'de demir çelik üretiminin ilk başladığı yerlerden olan Karabük, krizi derin şekilde yaşayan bölgelerden biri. Uzun bir süre yüksek hammadde fiyatları yüzünden sıkıntı yaşayan haddehaneler, fiyatların gerilemesiyle bollaşan hammaddeye karşın şimdi de talep yetersizliğinden zor günler geçiriyor. 42 haddehaneden 20'sinin kapandığı belirtiliyor. Verilen bilgiye göre kapanan haddehanelerden bir bölümünün makinaları ise Azerbaycan, İran, Ermenistan, Fas, Tunus, Bosna Hersek, Hırvatistan, Arnavutluk, Gürcistan, Kazakistan gibi ülkelere satıldı.
Sektörde şu ana kadar ciddi boyutta işten çıkarmalar yaşanmasa da firmalar geliştirdikleri ara formüllerle zararlarını en aza indirmeye çalışıyor. Vardiya indirimleri, dönemsel kapanmalar sürüyor. İstanbul ve İzmir'de faaliyet gösteren büyük izabeciler de (sektöre hurda ithalatı yoluyla alım yaparak onu işleyip hammaddeyi oluşturan kişi ya da kurumlara verilen isim) 350-400 milyon dolarlık zarara uğradı.
İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri Genel Sekreteri Mutlu Öktem, krizle birlikte yatırımları durduran Körfez ülkelerinde 2 milyon ton civarında stok oluştuğunu bu nedenle de ihracatta gerilemenin başladığını söyledi. 2009'un ikinci çeyreğine kadar ihracatta beklentilerin ertelendiğini anlatan Mutlu Öktem, "Sektörde firmalar ayakta kalma yolları arıyor. Bazı firmalar 10-15 gün üretime ara vermeyi tercih ederken bazı firmalar da özellikle enerji maliyetlerinin yüksek olduğu gece mesailerini kaldırmış durumda" dedi.
Tuzla Demir Çelik Koordinatörü İbrahim Tozlu ise sektördeki bazı firmaların üretim kapasitelerini yüzde 30 civarında kıstığını, çok küçük çaplı haddehanelerin ise dönemsel olarak üretime ara verdiğini söyledi.
Bankalar sektörü zorluyor
Karabük Haddehaneler Birliği Başkanı Mustafa Dastar ise krizden önce Arap ülkelerindeki aşırı talebin demir fiyatlarında büyük artış yarattığını hurda fiyatlarının da yükseldiğini belirterek, haddehaneler için sıkıntıların o dönemde başladığını belirtti.
Şimdi ise Körfez ülkelerinin demir alımını birdenbire kestiğini söyleyen Dastar, "Fiyatlar aniden şok bir şekilde aşağıya düştü ve büyük zararlar oluştu. Kısa sürede hurdanın tonu 850 dolara kadar yükselip, 150 dolara kadar düştü" dedi. Karabük'te sayıları 42 olan haddehanelerin kimisinin kapandığını, kimisinin ise sökülerek İran, Azerbeycan, Fas, Tunus gibi ülkelere satıldığını ifade eden Dastar, "Şu anda sayıları 22'ye inen Karabük'teki haddehaneler için hükümet acil önlem almazsa, hepsi çok yakında birer birer kapanacak" diye konuştu.
Bu dönemde özellikle kredilerin bankalar tarafından revize edilmesi gerektiğini vurgulayan Dastar, "Döviz kredilerini rahatça vermeleri çok önemli. Bunlar olduğu müddetçe ihracat şansı var. İhracat yapıldığı sürecede fabrikalarımız çalışacak demektir. Krizden ötürü bankaların aşırı temkinli gitmesi sektörü çok zorlamakta" dedi.
İzzet Uzunalioğlu-Güven Haddehanecilik sahibi
Bize demode gelen yerler İran ve Azerbeycan'a satıldı
Güven Haddehanecilik Karabük'te 1952 yılında kurulan özel sektöre ait ilk tesislerden birisiydi. Tesisin haddehane bölümünü 2007 yılında Azerbeycan'a sattık. Tek vardiyada 120-130 ton kapasiteyle çalışıyorduk. 50 kişiye istihdam sağlıyorduk. Ancak hammadde bulamamaktan kaynaklanan sektördeki kriz bizi de etkiledi. Azeriler önce tesisi söküp aldılar, aynı şekilde kendi ülkelerinde kurdular. Biz de satılan fabrikamızdan arta kalan atelye bölümünü biraz daha büyüterek, ihracata yöneldik. Küçülme yoluna gittik. Şimdi ise kriz hepimizi vurdu. Doların sürekli olarak oynaması herkesi tereddüt içerisinde bırakıyor. Bu durum da mal satımını engelliyor. Bu ülkelerde imalatta hammadde sıkıntısı yok, işçilik çok ucuz ve enerjiyi ucuza satın alabiliyorlar.
Hasan Yaman-Yaman Haddehanecilik sahibi
25 yıllık tesisi kapanınca mesleği de tamamen bıraktık
Mesleği tamamıyla bıraktık. Ticaret yaparak geçimimizi sağlıyoruz. Yılda 150 bin ton üretim yapan 40 kişiye istihdam sağlayan 25 yıllık bir tesisti. 2007 yılında İran'a sattık. Sektördeki hammadde sıkıntısı yüzünden zora girdik çareyi satmakta bulduk. Karabük'te pek çok haddehane de aynı şekilde kapandı. Zaten artık bu mesleğide bıraktık. Ticaretle ilgileniyoruz.
Mine Tuduk - Referans
Yayın Tarihi :
12 Aralık 2008 Cuma 17:29:44
YAZARLAR
Demir çelik sektörünün parlak günleri geride kaldı. Yaz aylarında tonu 1500 dolara kadar çıkan demir çelik fiyatları, krizle birlikte 350-400 dolara geriledi. Bu sarsıntı ihracatı vururken, küçük haddehaneler tek tek kapanmaya başladı. Karabük'teki haddehanelerin sayısı 42'den 22'ye indi.
Tüm dünyada dalga dalga yayılan ekonomik kriz, Türkiye'deki toplam büyüklüğü 8.5 milyar dolara ulaşan demir çelik sektörünü de vurdu. Özellikle Körfez ülkelerinde yatırımların durması ve bu nedenle talebin azalmasıyla gerilemeye başlayan ihracat, küçük ve orta boy haddehaneleri etkilemeye başladı.
Karabük'te 42 haddehaneden 20'si kapanırken, demir çelik ihracatı da kasım ayında yüzde 16 geriledi. İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri Genel Sekreteri Mutlu Öktem, krizle birlikte yatırımları durduran Körfez ülkelerinde 2 milyon ton civarında stok oluştuğunu, 2009'un ikinci çeyreğine kadar ihracatta beklentilerin ertelendiğini açıkladı.
Demir çelik sektörü dünyadaki büyümeden en fazla yararlanan sektör oldu. Fiyatlar yaz aylarında tonu bin 500 doları bulurken, demir çelik üreticilerinin ihracatı da arttı. Ancak sektör yaşanan krizin etkisine giren ilk sektörlerden oldu. Fiyatlar krizle birlikte 350-400 dolarlara geriledi.
İhracatla ayakta duruyor
Türkiye'de yıllık 25 ila 28 milyon ton arasında demir çelik üretimi bulunuyor. Üretimin büyük kısmı ise aynı zamanda ihraç ürünü olan, inşaat demiri, filmaşın ve çelik borudan oluşuyor. Demir çelik ürünleri üretimi Türkiye genelinde 150-200 adet irili ufaklı haddehane ile ağırlıklı olarak İstanbul, İskenderun, İzmir, Denizli, Karabük gibi şehirlerde yapılıyor. 2002-2006 yılları arasında Birleşik Arap Emirlikleri'ne demir-çelik ihracatı yapıp, onun karşılığında çok yüksek montanlı hurda alımı yapan Türkiye, o dönem bu fırsattan yararlanan ülkeler arasında yerini aldı. Demir çelik ürünleri ihracatı otomotivi bile geçerek ilk dokuz ayda 18 milyar dolarla yıldız sektör oldu.
Ancak yaşanan küresel kriz bu trendi tersine çevirmeye başladı. En fazla da ayakta durması ihracata bağlı olan inşaat demiri üreten firmaları zora soktu, İnşaat demirinde 11 milyon tonu aşkın üretimin yarıdan fazlası ihraç ediliyor. Bu ihracatın yüzde 50'si ise Körfez ülkelerine yapılıyor. Kriz yüzünden bu ülkelerde yatırımların durması ihracatta hissedilmeye başlandı. İhracat kasım ayında geçen yıla göre yüzde 16 geriledi.
22 haddehane kapandı
Türkiye'de demir çelik üretiminin ilk başladığı yerlerden olan Karabük, krizi derin şekilde yaşayan bölgelerden biri. Uzun bir süre yüksek hammadde fiyatları yüzünden sıkıntı yaşayan haddehaneler, fiyatların gerilemesiyle bollaşan hammaddeye karşın şimdi de talep yetersizliğinden zor günler geçiriyor. 42 haddehaneden 20'sinin kapandığı belirtiliyor. Verilen bilgiye göre kapanan haddehanelerden bir bölümünün makinaları ise Azerbaycan, İran, Ermenistan, Fas, Tunus, Bosna Hersek, Hırvatistan, Arnavutluk, Gürcistan, Kazakistan gibi ülkelere satıldı.
Sektörde şu ana kadar ciddi boyutta işten çıkarmalar yaşanmasa da firmalar geliştirdikleri ara formüllerle zararlarını en aza indirmeye çalışıyor. Vardiya indirimleri, dönemsel kapanmalar sürüyor. İstanbul ve İzmir'de faaliyet gösteren büyük izabeciler de (sektöre hurda ithalatı yoluyla alım yaparak onu işleyip hammaddeyi oluşturan kişi ya da kurumlara verilen isim) 350-400 milyon dolarlık zarara uğradı.
İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri Genel Sekreteri Mutlu Öktem, krizle birlikte yatırımları durduran Körfez ülkelerinde 2 milyon ton civarında stok oluştuğunu bu nedenle de ihracatta gerilemenin başladığını söyledi. 2009'un ikinci çeyreğine kadar ihracatta beklentilerin ertelendiğini anlatan Mutlu Öktem, "Sektörde firmalar ayakta kalma yolları arıyor. Bazı firmalar 10-15 gün üretime ara vermeyi tercih ederken bazı firmalar da özellikle enerji maliyetlerinin yüksek olduğu gece mesailerini kaldırmış durumda" dedi.
Tuzla Demir Çelik Koordinatörü İbrahim Tozlu ise sektördeki bazı firmaların üretim kapasitelerini yüzde 30 civarında kıstığını, çok küçük çaplı haddehanelerin ise dönemsel olarak üretime ara verdiğini söyledi.
Bankalar sektörü zorluyor
Karabük Haddehaneler Birliği Başkanı Mustafa Dastar ise krizden önce Arap ülkelerindeki aşırı talebin demir fiyatlarında büyük artış yarattığını hurda fiyatlarının da yükseldiğini belirterek, haddehaneler için sıkıntıların o dönemde başladığını belirtti.
Şimdi ise Körfez ülkelerinin demir alımını birdenbire kestiğini söyleyen Dastar, "Fiyatlar aniden şok bir şekilde aşağıya düştü ve büyük zararlar oluştu. Kısa sürede hurdanın tonu 850 dolara kadar yükselip, 150 dolara kadar düştü" dedi. Karabük'te sayıları 42 olan haddehanelerin kimisinin kapandığını, kimisinin ise sökülerek İran, Azerbeycan, Fas, Tunus gibi ülkelere satıldığını ifade eden Dastar, "Şu anda sayıları 22'ye inen Karabük'teki haddehaneler için hükümet acil önlem almazsa, hepsi çok yakında birer birer kapanacak" diye konuştu.
Bu dönemde özellikle kredilerin bankalar tarafından revize edilmesi gerektiğini vurgulayan Dastar, "Döviz kredilerini rahatça vermeleri çok önemli. Bunlar olduğu müddetçe ihracat şansı var. İhracat yapıldığı sürecede fabrikalarımız çalışacak demektir. Krizden ötürü bankaların aşırı temkinli gitmesi sektörü çok zorlamakta" dedi.
İzzet Uzunalioğlu-Güven Haddehanecilik sahibi
Bize demode gelen yerler İran ve Azerbeycan'a satıldı
Güven Haddehanecilik Karabük'te 1952 yılında kurulan özel sektöre ait ilk tesislerden birisiydi. Tesisin haddehane bölümünü 2007 yılında Azerbeycan'a sattık. Tek vardiyada 120-130 ton kapasiteyle çalışıyorduk. 50 kişiye istihdam sağlıyorduk. Ancak hammadde bulamamaktan kaynaklanan sektördeki kriz bizi de etkiledi. Azeriler önce tesisi söküp aldılar, aynı şekilde kendi ülkelerinde kurdular. Biz de satılan fabrikamızdan arta kalan atelye bölümünü biraz daha büyüterek, ihracata yöneldik. Küçülme yoluna gittik. Şimdi ise kriz hepimizi vurdu. Doların sürekli olarak oynaması herkesi tereddüt içerisinde bırakıyor. Bu durum da mal satımını engelliyor. Bu ülkelerde imalatta hammadde sıkıntısı yok, işçilik çok ucuz ve enerjiyi ucuza satın alabiliyorlar.
Hasan Yaman-Yaman Haddehanecilik sahibi
25 yıllık tesisi kapanınca mesleği de tamamen bıraktık
Mesleği tamamıyla bıraktık. Ticaret yaparak geçimimizi sağlıyoruz. Yılda 150 bin ton üretim yapan 40 kişiye istihdam sağlayan 25 yıllık bir tesisti. 2007 yılında İran'a sattık. Sektördeki hammadde sıkıntısı yüzünden zora girdik çareyi satmakta bulduk. Karabük'te pek çok haddehane de aynı şekilde kapandı. Zaten artık bu mesleğide bıraktık. Ticaretle ilgileniyoruz.
