YATIRIM İÇİN ÖNCE TÜKETİM

Geçen hafta iki önemli veri açıklandı. Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) verilerinden bahsetmiyorum. Evet onlar da önemli ama geçmiş verilerdir, geleceğe dair çok fazla bir şey söylemiyorlar. Gelecek hakkında bize fikir veren ve öncü gösterge niteliği taşıyan iki açıklama yapıldı. Birincisi ayın ilk gününde CNBC-e'den gelen tüketici güven endeksi, diğeri ise Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'ndan (TEPAV) gelen perakende güven endeksi.

Canlanmanın işaretleri
Bu endeksler önemlidir; çünkü ekonomideki toparlanmanın kalıcı olması ve istihdam ile üretime yansıması, bu endekslerin işaret ettiği tüketim canlanmasının güçlenmesi ve devamına bağlı. Gayri safi yurtiçi hasılanın geçen yılın son çeyreğinde yüzde 6 ile beklentinin çok üzerinde artması önemli bir gelişmedir ama yatırım tarafına baktığımızda hâlâ hem özel sektör hem de kamu yatırımlarının zayıf olduğunu görüyoruz. Bu düzeyde bir tablo ile küresel kriz öncesi yerleştiği yüzde 10-11 aralığından krizde yüzde 13-14 bandına fırlayan işsizliği aşağı çekmek mümkün değil.

Kriz öncesine göre oldukça düşük bir kapasite ile çalışan sanayicilerin istihdam yaratacak yatırımlar için öncelikle ürünlerine olan talepte bir canlanma olduğunu görmek isteyeceklerdir. İşte bu hafta açıklanan hem CNBC-e hem de TEPAV endeksleri, bu canlanmanın işaretlerini verdiler. CNBC-e Tüketici Güven Endeksi, mart ayında bir önceki aya göre yüzde 4,1 arttı. Ekim ayından sonra iç siyasi gündem ve mevsimsel işsizlik baskısıyla düşüşe geçen endeks böylece, mart ayı ile beraber toparlanma eğilimine girdi. Endeksin detaylarına baktığımızda, tüketicinin hem mevcut durum algılamasında hem de geleceğe ilişkin beklentilerinde iyileşme var.

Siparişler de artıyor
TEPAV'ın TEPE Endeksi ise martta 11.6 puan artarak, güçlü düzelmenin devam ettiğini gösterdi. Orada da hem mevcut durum hem de gelecek algılamasında iyileşme var. CNBC-e açıklamasında "ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile eşzamanlı olarak Türkiye'de de tüketici güveninin arttığını izliyoruz. Geçen yılın aynı dönemine göre hayli yukarıda olan endeks, iç talebin ekonomik büyümeye pozitif katkı vermeye devam ettiğine işaret ediyor" deniliyor.

Aynı şekilde TEPAV açıklamasında "Özellikle önümüzdeki 3 aya ilişkin beklentilerdeki sıçrama umut vericidir. Krizin başlangıcından bu yana ilk defa istihdama ilişkin beklentiler olumluya döndü. Önemli bir istihdam kaynağı olan perakende sektörünün önümüzdeki dönemde iş yaratmaya başlayacağını söylemek mümkün" görüşü yer alıyor. İki ayrı bağımsız kaynaktan gelen bu iki çalışmanın sonuçları birbirleriyle uyumlu. Aynı şekilde Merkez Bankası'nın iktisadi yönelim anketinde de siparişlerin arttığı görülüyor. Bu eğilimin güçlenmesiyle yatırımların başlaması ve sürecin işsizliğe yansıması beklenebilir.