10 milyar dolarlık hat yolda

Nabucco projesinin son umudu olarak görülen Katar doğalgazı, 10 milyar dolara mâl olacak 2 bin kilometrelik dev bir boru hattıyla, Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye üzerinden Türkiye'ye ulaşacak

Rusya’nın yoğun baskısı ve İran’a yönelik yaptırımlar nedeniyle taşınacak doğalgaz bulunamayan Nabucco doğalgaz boru hattı projesinin son umudu Katar doğalgazı oldu. Türkiye, Katar Emiri Şeyh Hamid bin Halife El Tani’nin geçen ay gerçekleştirdiği İstanbul ziyaretinde Emir’i ikna etti. Katar doğalgazının Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye üzerinden Türkiye’ye ulaştırılması, engebesiz çöl geçişleri gibi bütün avantajlı inşaat koşullarına rağmen 2 bin kilometreyi bulan uzunluğu ile 10 milyar doları bulacak. Hattın Basra körfezi ve Irak üzerinden geçirilerek 1400 kilometreye indirilmesi de mümkün ama bu alternatifin önündeki en ciddi sorun Irak’taki istikrarsızlık.

Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın ekim ayı sonuna kadar Katar’a gidip, Katar ile mutabakat muhtırası imzalamaya hazırlandığı bildirildi. Türkiye’nin güneyindeki ve batısındaki enerji yataklarını Avrupalı tüketicilerle buluşturmayı hedefleyen Nabucco doğalgaz boru hattı, Rusya’nın baskısı ve İran’ın nükleer çalışmaları nedeniyle bugüne dek Azeri, Türkmen, Kazak ve İran doğalgazı ile dolma şansı yakalayamadı.

Türkiye, AB ile arasında köprü olmasını istediği Nabucco projesinden vazgeçilmemesi için hatta doğalgaz bulma arayışları çerçevesinde en son Katar’ın kapısını çalmıştı.

İkna etmek zor oldu
Doğalgaz ticaretini ‘sıvılaştırılmış doğalgaz’ (LNG) olarak yapma eğiliminde olan Katar, başta Türkiye’nin boru hattı teklifine sıcak bakmamıştı. Katar yönetimini ikna etmek isteyen başta Türkiye’nin Doha Büyükelçisi Mithat Rende olmak üzere bütün yetkililer, Katar’a şu mesajı verdiler:

“Geçmişte bu hat siyasi açıdan mümkün değildi. Sizin Suudi Arabistan ile, bizim Suriye ve Ürdün ile ilişkilerimiz bugünkü boyutlarda değildi. Ancak artık siyasi konjönktür değişti ve proje siyasi açıdan yapılabilir bir proje haline geldi. Bu proje Katar için stratejik bir proje. Bu proje Katar’ın Nabucco’nun ve dolayısıyla da Avrupa’nın enerji güvenliğinin doğrudan parçası olmasını sağlayacak. Bu proje, Katar’ın 2012’de 150 milyar dolarlık bir ekonomi olmasını sağlayacak bütün enerji gelirlerinin sadece Hürmüz boğazında bağlı olmasının yarattığı riskleri ortadan kaldıracak. Biz nasıl kaynak ve rota çeşitlendiriyorsak, siz de uzun vadeli çıkarlarınız için ihracat rotalarınızı çeşitlendirmelisiniz.”

Emir El Thani yeşil ışık yaktı
Cumhurbaşkanı Gül ile yaptığı görüşmede bu öngörüleri dinleyen Katar Emiri El Thani, 17 Ağustos günü İstanbul’da yaptığı basın toplantısında “Katar-Türkiye boru hattını önemsiyoruz, destekliyoruz” dedi. Emir’in bu sürpriz çıkışının ardından Katar’ı ikna çabaları yoğunlaştı. Botaş yetkilileri, Katar’ın kendilerine olumlu yanıt verdiğini bildirdiler.

30 milyar metreküp
Edinilen bilgiye göre, BOTAŞ, ön yapılabilirlik çalışmasını tamamladı ve Katar doğalgazının Türkiye’ye gelmesi için iki ayrı boru hattı alternatifi hazırladı. Bu hatlardan biri, Katar’dan Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye üzerinden Türkiye’ye geliyor. Diğer hat da Basra Körfezi’nden ve Irak üzerinden Türkiye’ye geliyor. Sözkonusu hatların maliyetinin kısa sürede karşılanıp kara geçmesi için en az 30 milyar metreküp kapasiteli olması öngörüldü.

Dezavantajları da var
İki alternatif hattın da avantajlı ve dezavantajlı yolları var. Suudi Arabistan rotası, nehirlerin, dağların bulunmaması nedeniyle hayli ekonomik. Bu hattın en büyük dezavantajı 2 bin kilometreyi bulan uzunluğu. Diğer alternatif olan Irak geçişi ise 1400 kilometrelik bir hat. Basra Körfezi Karadeniz gibi derin olmadığından deniz geçişinin maliyeti kara geçişinden çok yüksek olmayacak. Ancak bu alternatifin dezavantajı da Irak’taki istikrarsızlık. Suudi Arabistan alternatifinin ön planda olduğu ve en az 10 milyar dolara malolacağı belirtildi.

Mutabakat zaptı taslağı hazır
Dışişleri Bakanlığı, proje için Katar’la imzalanması için Mutabakat Zaptı taslağı hazırladı. Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın gelecek ay Doha’ya gitmesi ve detaylarda anlaşılırsa zaptın imzalanması bekleniyor. Türkiye, hali hazırda özel sektör aracılığıyla Katar’dan LNG satın alıyor. Boru hattı gerçekleşirse, taşınacak doğalgazın yarısına yakını Türkiye’nin iç tüketiminde kullanılacak ve Rusya’ya bağımlılığı önemli ölçüde sona erdirecek.