2 ayda bir yıllık bütçe açığı

Sanayi üretimi ve kapasite kullanımından sonra Türkiye ekonomisi bir olumsuz rekora daha imza attı. Bütçe yılın ilk iki ayında 10 milyar 359 milyon TL açık verdi, yıl sonu için öngörülen 10 milyar 398 milyon TL’lik açık hedefini şimdiden yakaladı. Bütçe açığında geçen yılın aynı dönemine göre artış yüzde 2 bin 187 oldu. Rekor açıkta vergi gelirindeki hızlı düşüş etkili oldu.

GLOBAL krizin Türkiye’ye etkileri bir kez de 2009 yılı bütçesinde kendini hissetirdi. Sanayi üretimindeki düşüş ve işsizlik artışında rekorlar kıran Türkiye, bu yılın ilk iki ayında bütçe açığı rekoruna da imza attı. Merkezi yönetim bütçesi yılın ilk iki ayında 10 milyar 359 milyon TL açık verdi. Böylece Türkiye bütçesi, yıl sonu için öngörülen 10 milyar 398 milyon TL’lik açık hedefini yılın ilk iki ayında neredeyse yakaladı. Bütçe açığında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 bin 187 artış yaşandı. Şubat ayı açığı da yüzde 824 artarak 7 milyar 393 milyon TL’ye yükseldi. Şubat ayında bütçeden 25 milyar 808 milyon lira harcama yapıldı, 18 milyar 415 milyon lira da bütçe geliri elde edildi.

Faiz ödemeleri etkisi

Geçen yılın şubat ayında 1 milyar 21 milyon lira fazla veren bütçe, bu yıl aynı ayı 7 milyar 393 milyon liralık açıkla kapattı. Şubattaki bütçe açığında faiz ödemelerindeki artış da etkili oldu. 2008 yılının şubat ayında 4 milyar 714 milyon lira olan faiz gideri, bu yıl aynı ayda 9 milyar 859 milyon liraya ulaştı. Söz konusu rakam, şubattaki bütçe giderlerinin yüzde 38’ini oluşturdu. Şubat ayındaki faiz dışı fazla rakamı da 2 milyar 466 milyon lira olarak belirlendi.

İki aylık sonuçlar

Ocak-şubat döneminde de bütçe harcamaları 44 milyar 604 milyon lira, bütçe gelirleri 34 milyar 245 milyon lira olarak gerçekleşti. Böylece geçen yılın ilk 2 ayında 496 milyon lira fazla veren Merkezi Yönetim Bütçesi, bu yılın aynı dönemini 10 milyar 359 milyon lira açıkla geride bıraktı. 2009 bütçesinde yıllık 10 milyar 398 milyon liralık açık öngörülmüştü. Bu dönemdeki faiz dışı fazla ise 3 milyar 282 milyon lira oldu. Bu yılın ocak-şubat aylarında faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 51.6 arttı. Geçen yıl 8 milyar 998 milyon lira olan 2 aylık faiz ödemesi, bu yıl 13 milyar 642 milyon lirayı buldu. Bu dönemde personel giderleri, geçen yıla göre yüzde 15.9 artışla 10 milyar 76 milyon liraya çıktı.

Harcama kalemleri

Bütçe harcamalarının 1 milyar 233 milyon lirasını sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, 2 milyar 577 milyon lirasını mal ve hizmet alımları, 15 milyar 944 milyon lirasını cari transferler, 323 milyon lirasını sermaye giderleri, 152 milyon lirasını sermaye transferleri, 659 milyon lirasını da borç verme kalemi meydana getirdi. 2 aylık dönemde bütçeden 1 milyar 116 milyon lira sağlık gideri yapıldı, yeşil kartlıların tedavi ve ilaç harcamaları için de 805 milyon lira çıktı. Aynı şekilde 1 milyar 879 milyon liralık tarımsal destekleme ödemesi yapıldı.

Vergide hızlı düşüş

Yılın 2 ayında bütçe gelirleri geçen yıla göre yüzde 2.5 artarak, 34 milyar 245 milyon lira oldu. Ancak 2008 yılının ocak-şubat döneminde 29 milyar 336 milyon lira olan vergi gelirleri, bu yıl 1 milyar 706 milyon lira azalarak, 27 milyar 630 milyon liraya geriledi. Vergi tahsilatında en büyük düşüş yüzde 32.3 ile ithalde alınan KDV’de yaşandı, bunu yüzde 9.2 ile harçlar, yüzde 8.7 ile özel tüketim vergisi, yüzde 4.9 ile kurumlar vergisi, yüzde 3.8 ile de dahilde alınan KDV izledi.

Maliye: Ekonomi yavaşladı, bütçe de olumsuz etkilendi

MALİYE Bakanlığı, 2008 yılının 2’nci yarısından itibaren küresel ekonomide meydana gelen daralmaya bağlı olarak ekonomimizde gözlenen yavaşlamanın, 2009’un ilk 2 ayında bütçe sonuçlarını, özellikle de vergi gelirleri performansını olumsuz etkilediğini belirtti. Maliye Bakanlığının bütçe sonuçlarına ilişkin değerlendirmesinde de küresel ekonomide yaşanan krizin ülkemiz ekonomisinde de etkilerinin ortaya çıktığı, dış talepteki daralmanın da, ihracata dönük sektörlerde üretim ve satışların hızla azalmasına neden olduğu belirtildi. İç talepte de beklentilerin şekillendirdiği bir yavaşlama eğilimi görüldüğüne işaret edilen değerlendirmede, "ekonomide meydana gelen bu gelişmeler, bütçe gelirlerinin ve sosyal güvenlik prim gelirlerinin olumsuz yönde etkilenmesine neden olmuştur" görüşüne yer verildi.