3N ve numara taşıma

Krizden en az etkilenen sektörler arasında yer alan telekom ve bilgi teknolojileri, yılı 25 milyar dolarlık büyüklükle kapatıyor.

Son beş yıldır yüzde 25 yıllık büyüme yakalayan sektör, kriz nedeniyle 2009 için yüzde 10 büyüme hedefi koydu. 2008’de, numara taşınabilirliği, üçüncü nesil lisansları gibi gelişmelere imza atan sektör, vergi indirimi bekliyor.

KRİZDEN en az etkilenen sektörler arasında yer alan bilgi teknolojileri ve telekom, 2008 yılını yüzde 25 büyüyerek 25 milyar dolarlık ciroyla kapatırken, krize karşın 2009 için yüzde 10’luk büyüme hedefi koydu. Ağır vergi yükü altında olan sektörün büyüyebilmesinin en önemli yolu olarak da vergilerin azaltılması görülüyor. Türkiye’de telekom pazarı yüzde 9’luk artış göstererek 19 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaştı. 5.1 milyar dolarlık bilgi teknolojileri pazarının yüzde 74 gibi önemli bir kısmını ise donanım ürünleri oluşturuyor. Yazılım ve hizmetlerin sektördeki payı ise yüzde 11 ve yüzde 17’de kalıyor.

3N ve numara taşıma

2008 yılında, başta telekom olmak üzere sektörde dönüm noktası sayılabilecek uygulamalara imza atıldı. Özellikle yılın son çeyreğinde sektörü umutlandıran ve yıllardır beklenen pek çok olumlu gelişme peş peşe açıklandı. Elektronik Haberleşme Yasası 10 Kasım 2008’de yayınlanırken, sektörün sorunlarının yeniden ele alınması için bir fırsat yarattı. Yıllardır tartışılan ve 2008 sonunda lisans ihaleleri yapılan aynı cep telefonu numarasıyla başka operatöre geçilmesini sağlayan numara taşınabilirliği ve üçüncü nesil (3N) lisansları da yıla damgasını vurdu. Numara taşıma sayesinde 400 bin abone operatör değiştirirken, 3N ise daha hızlı mobil internet bağlantısı, görüntülü konuşma gibi avantajlar sağlayacak. GSM alanında gözler bu kez de Wi-Max ve sanal operatör lisanslarına çevrilmiş durumda.

e-Devlet kapısı açıldı

Sabit telekom tarafında ise, alternatif operatörler yerel ağın paylaşıma açılmasını beklerken, mayıs ayındaki sabitte numara taşımaya hazırlanıyorlar. Mobil internet üzerindeki vergilerin yüzde 5 oranında düşürüleceğinin açıklanması sektörde memnuniyet yarattı. Bilgi toplumuna dönüşümün en önemli ayağı olan e-devlet kapısının da açılması sevindirici bir gelişme olarak kabul ediliyor. e-Devlet Kapısı’yla elektronik ortamda sunulan kamu hizmetlerine tek noktadan giriş sağlanacak.

Birçok olumlu gelişme yanında 2008 yılı, internet üzerindeki birçok web sitesine erişimin sıklıkla ve uzun süreli olarak çeşitli mahkeme ve savcılık kararlarına istinaden engellendiği bir yıl olarak da tarihe geçti.

Avea: 2009’da telekomun dinamizmi devam edecek

AVEA CEO’su Cüneyt Türktan, numara taşınabilirliğinin sektörde uzun süredir beklenen rekabeti ve hareketi getirdiğine dikkat çekerek, şunları söyledi: "3N (üçüncü nesil) ihalesi de bu yılın diğer bir önemli gelişmesi. 3N teknolojisiyle 70 milyon vatandaşın hızlı internet kullanıcısı olma potansiyeli doğdu. GSM sektörü geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 büyüdü. Abone sayısında da geçen yıla göre yüzde 6 büyüme var. Krizin yansımaları Türkiye’de de hissediliyor ve bir süre daha hissedilmeye devam edecek. 2009 tedbirli davranılması gereken bir yıl olmasına karşın telekomünikasyon sektörünün dinamizmi 2009’da da devam edecek. Bu gelişmelerin yanı sıra 2009 yılında yakınsama teknolojilerini daha da çok konuşacağız."

Vergiler büyümeye engel

TÜM Telekomünikasyon İşadamları Derneği (TÜTED) Başkanı Murat Dikici, sektörün her yıl büyüdüğünü ve bu yıl 25 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştığını kaydederek, şu değerlendirmeyi yaptı: "Ama vergiler sektörün daha fazla büyümesini engelliyor. Sektör geçmiş yıllara göre daha düşük hızla büyüyor. Son dört yılda sektörün büyüme hızı yüzde 25’lerde oldu. Bu yıl da geçen yıla göre yüzde 20 büyüme sağlandı. İletişim, Türkiye’de hala pahalı. 2009 yılı da durağan geçecek gibi görünüyor. Vergilerin düşmesiyle sektörün cirosu artacak ve hareketlenme olacak. Vergilerin düşmesiyle nüfusun çoğunluğu da iletişim hizmetlerini daha fazla kullanmaya başlayacak. Sektörde 25 milyar dolarlık cirolara ulaşıldı ama neredeyse yarıya yakını vergi. 2009’da sektörün büyüme hızı yüzde 10’lara düşer. Ama işten çıkartma olmaz diye tahmin ediyoruz."

Bilgisayar seferberliği başlatılmalı

TÜRKİYE Bilişim Derneği (TBD) Başkanı Turhan Menteş, Türkiye’de bilişim ve telekom pazarının büyüklüğünün 19.1 milyar Euro’ya (25 milyar dolar) ulaştığını kaydetti. Menteş, şu görüşleri dile getirdi: "Genel olarak bakıldığında 2008 yılı, 2006 ve 2007 yılları gibi bilgi teknolojileri sektöründe beklenen projelerin başlatılmaya çalışıldığı, ancak çoğu kez hayata geçirmede sıkıntıların yaşandığı bir yıl oldu. Sektörde serbestleşme süreci de 2008 yılı içinde pazarın ve teknolojinin gerektirdiği aşamaya ulaşmaktan uzaktı. Mevzuat çalışmalarında belirli bir aşama kaydedilmiş olmakla birlikte bu alandaki eksiklikler tamamlanamadı. Bilgisayar okur-yazarlığını artırmak için çok hızlı hareket edilmesi gerekiyor. Okuma-yazma seferberliği gibi bir bilgisayar okur-yazarlığı seferberliği başlatılmalı."

Vergiler büyüme hızını yavaşlatıyor

VODAFONE Türkiye Telekomünikasyon Politikaları Bölüm Başkanı Esen Sirel Ongun, 2008’in sektör açısından önemli bir yıl olarak geçtiğini dile getirerek, "Numara taşınabilirliğinin ve 3N ihalesinin yapılması sektörü hareketlendirdi. 2009, bu gelişmeler sayesinde daha rekabetçi ve hareketli geçecek. Ancak GSM sektörünün en önemli gündem maddelerinden biri vergiler. Biz de önümüzdeki yıldan itibaren mobil iletişim vergilerinde indirim yapılacağına inanıyoruz. Türkiye seviyesindeki vergiler, AB’ye uyum yükümlülüğüyle çeliştiği gibi Türk ekonomisinin büyüme hızını da yavaşlatıyor" diye konuştu.

Hazine 2009’da 153.9 milyar YTL borç ödeyecek

HAZİNE Müsteşarlığı, "Hazine Finansman Programı: 2008 Yılı Gelişmeleri ve 2009 Yılı Öngörüleri"ni açıkladı. Bu yıl toplam 146.4 milyar YTL nakit borç servisi gerçekleşmesini bekleyen Hazine, 2009 programını da şöyle açıkladı:

97 milyar TL anapara ve 56.9 milyar TL faiz olmak üzere toplam 153.9 milyar TL tutarında borç ödenmesi öngörülüyor. Toplam borç servisinin 135.1 milyar TL’sinin iç borç, 18.7 milyar TL’sinin ise dış borç servisi olarak yapılması planlanıyor."

2009’da iç borçlanma işlemleri TL cinsinden, 6 ay vadeli referans bonolar, kısa vadeli iskontolu senetler, iskontolu "gösterge tahviller", değişken faizli tahvillerle gerçekleştirilecek. Gösterge tahviller, ocak, nisan, temmuz ve ekimde ihraç edilecek.