500 firma Çin'e gitti

Çin, Türkiye’den büyük holdingler ve KOBİ’lerin gözünü çevirdiği ülke oldu. Çin’de 50’si üretim amaçlı olmak üzere, yaklaşık 500 Türk şirketi faaliyet gösteriyor. Türk firmaları Çin’de meyve suyu ve sarmısak bile üretiyor.

Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin de dahil olduğu birçok ülkenin iç pazarlarını tehdit etmeye başlayan Çin, bugün sadece iç pazarlarla sınırlı kalmayıp yatırımları da kendi ülkesine doğru çekiyor. Başta hammadde ve ucuz iş gücü avantajıyla şirketlere düşük maliyetli üretim imkanı sunan Çin, Türkiye’den de büyük holdingler ve KOBİ’lerin gözünü çevirdiği ülke oldu. Bugün Çin’de 50’si üretim amaçlı olmak üzere yaklaşık 500 Türk şirketi faaliyet gösteriyor.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) bünyesinde faaliyet gösteren Türk-Çin İş Konseyi’nden edindiği bilgiye göre Çin, artık sadece iç pazarları ve yerel sanayileri tehdit eden bir unsur olarak değil, başta ucuz iş gücü maliyeti olmak üzere sunduğu avantajlarla yatırımcılar için önemli imkanlar sunan bir fırsat olarak da görülmeye başlandı.

Başta ABD olmak üzere pek çok ülke, yönünü bu pazara çevirirken, Türk firmalar da diğer ülkelere göre geç de olsa Çin pazarını keşfetti. Türk şirketlerinin Çin’de kord bezi, çelik, değerli madenler, plastik, inşaat, gıda ve tekstil alanında girişimi bulunurken, bu yatırımların toplam değerinin ise yaklaşık 150 milyon doları bulduğu bildirildi. Bununla birlikte elektronik, gıda ve tekstil sektörlerinde de pek çok Türk firması üretimlerinin bir bölümünü Çin’de gerçekleştiriyor.

ÇİN’DE HANGİ TÜRK ŞİRKETLERİ VAR?
Koç Topluluğu’nun beyaz eşya sektöründe faaliyet gösteren şirketi Arçelik, uluslararası pazarda markalarıyla büyüme stratejisi doğrultusunda, 2000’den bu yana faaliyetlerini sürdürdüğü Çin pazarında geçtiğimiz aylarda çamaşır makinesi üretimine başladı.

Geçen yıl Temmuz ayında, Changzhou Casa-Shinco şirketi hisselerinin tamamını 60 milyon Çin Yuanı karşılığı bedelle satın alan Arçelik, şirketin ismini BEKO Electrical Appliances Co. Ltd. olarak tescil ettirmesinin ardından, bu satın alımla bünyesine kattığı çamaşır makinesi üretim tesisini hizmete açtı. Şangay’a 189 kilometre uzaklıktaki Changzhou bölgesinde bulunan Beko çamaşır makinesi üretim tesisinin, ilk etapta yıllık 200 bin adet kapasiteye sahip olması hedefleniyor.

Şişecam Topluluğu da 1988 yılında Hong Kong’da satış yaparak girdiği Çin pazarında, 2003 yılında Şanghay Serbest Bölgesinde Şişecam Shanghai Trading Company adı altında yatırım yaptı.

Geçen yıl Mayıs ayında Alman Vaillant Grubu’na satılan Demirdöküm de Çin’de faaliyet gösteren şirketler arasında yer alıyor. Demirdöküm, radyatör üretiminde dilimli radyatörlerin yerini panel radyatörlerin almasıyla atıl durumda kalan üretim makinelerini, dilimli radyatörle benzer bir üretim süreci olan yağlı radyatör üretimine yönlendirdi. Çinli Chung Mei Industries firmasıyla yapılan ortaklıkla Demirdöküm - Chung Mei Industries Limited adlı bir firma kurulurken Demirdöküm’ün Bozüyük’teki çelik radyatör tesisleri iki ay içinde 44 konteyner ile Çin’in Dongguan Eyaleti’ne taşındı.

SABANCI DA ÇİN’DE
Sabancı Holding’e bağlı Kordsa firması da Kasım 2006 itibarıyla Çin’de faaliyet gösteren ABD kökenli Invista Group’a bağlı IQNE Qingdao Nylon Enterprise’ın yüzde 99,5’ini satın almak için anlaşmaya vardı. 20 milyon dolar ciroya sahip olan şirketin satın alınmasıyla Sabancı Holding Çin’deki ilk yatırımını gerçekleştirmiş oldu.

1973 yılında Enka bünyesinde kurulan, mühendislik, teknolojik çelik imalat ve elektromekanik montaj alanlarında faaliyet gösteren Çimtaş ise 2002’de Şanghay’ın güneyinde yer alan liman kenti Ningbo’da yüzde 100 Türk sermayeli olarak Çimtaş Ningbo firmasını kurdu. Aralık 2002 sonunda üretime geçen fabrika, Ocak 2003’te ihracata başladı.

SILK & CASHMERE ÇİN’DE ÜRETİLİYOR
20 yılı aşkın süredir Çin’le ticari ilişkileri bulunan Fabeks Dış Ticaret, 1993 yılında yerleşik faaliyete geçmiş ve kaşmir kumaşının ana vatanı sayılan Çin’in İç Moğolistan bölgesinde Silk & Cashmere markasıyla ipek ve kaşmir üretimine başladı. Firma, buradaki üretimiyle ABD ve Avrupa dahil birçok farklı ülkeye ihracat gerçekleştiriyor.

Akman Holding bünyesindeki Ersu Meyve Suyu ve Gıda Sanayi de, Çin Devlet Kalkınma ve Yatırım kurumu Tarım Şirketi olan SDIC ile 26 Haziran 2000 tarihinde imzaladığı işbirliği anlaşması ile Çin pazarına girmiş ve Hancheng Zhonglu Fruit Juice Co. Ltd. adlı firmaya yüzde 40 hisseyle ortak olmuştu.

2002 yılında bu hisselerini satan Akman Holding’in meyve suyu alanındaki diğer bir firması olan Golden Meyve Suyu ve Gıda Sanayi, Çin’in önde gelen üreticilerinden Yantai Legend Beverage and Food Co. Ltd. ile 28 Şubat 2004 tarihinde bir ortaklık anlaşması imzaladı. Golden-Yantai ortaklığına ait olan fabrika, meyve suyu, meyve suyu konsantresi ve püresi ile içme suyu üretiyor.

Kimya, ilaç, gıda ve maden sektörünün kullandığı polipropilen büyük çuval (FIBC) üreten Ünsa Ambalaj, Çin’in Hangzhou kentinde bir fabrika kurarken, Mozaik Tekstil’in de halen Çin’de Warner teknolojisiyle Laura Baresse markasıyla iç çamaşırı üretimi yapan ortaklıkları bulunuyor.

Zorlu Grubu bünyesindeki Korteks Mensucat firması da standart ürünlerde Çin’deki üreticilerle çalışarak uluslararası piyasalarda rekabet avantajını korumayı hedefliyor. Firmanın Şanghay’da pazar araştırması ve kısıtlı satış yapan bir ofisi bulunuyor.

ÇİN’DE SARMISAK FABRİKASI
Gürel Grubu’nun gıda şirketi Kütaş A.Ş de Çinli iki ortakla Çin’de 10 milyon dolarlık yatırımla sarmısak işleme fabrikası kurarak fabrikadan Avrupa’ya ve Japonya’ya sarmısak ihracatına başladı. Şanghay’da 2005 yılın temsilcilik açan Goldaş ve grup firması Assortie’nin de Şanghay ve Hangzhou’da mağazaları bulunuyor. Firma önümüzdeki 5 yıl içinde Çin’de toplam 250 mağazaya ulaşmayı hedefliyor.

Bu firmaların yanı sıra Anadolu Grubu’nun bira, Vestel’in elektronik eşya, Aksa Akrilik’in kimyasal ürünler, Kibar Holding’in demir çelik ve Yeşim Tekstil’in tekstil ürünleri ve konfeksiyon alanında yatırım planları bulunduğu bildirildi.

Aygaz da Çin’de LPG pazarında çok büyük bir boşluk olması nedeniyle, Çin’in şirketin yeni bir hedefi olduğunu açıklamıştı.

İRİLİ UFAKLI 500 TÜRK ŞİRKETİ ÇİN’DE
Türk-Çin İş Konseyi Başkanı Yavuz Onay, Çin’in hammadde ve yarı mamul zenginliğine dikkati çekerken, Çin’de üretim yapmanın firmalara rekabet gücü avantajı sağladığını söyledi.

Türk şirketlerinin özellikle son 5 yıldır Çin pazarına yöneldiklerini, bunun 15 yıl önce olması gerektiğini anlatan Onay, buna rağmen Türk şirketlerinin Çin’de başarılı olduklarını aktardı. Özellikle elektronik ve tekstil sektörünün ağırlıkta olduğunu belirten Onay, şunları kaydetti:

“Türkiye’de üretim maliyetleri yüksek olduğu için şirketler dünya fabrikası olan Çin’e yöneldiler. Türkiye montaj sanayi ile ayakta duran bir ülke. Bütün her şey dışarıdan geliyor, böyle olunca fiyatlar da artıyor. Bu da yerli sanayinin yurtdışına kaymasına neden oluyor. Şirketlerin Çin’de pazarla ilgili bir sorunları yok. Bugün Çin’de irili ufaklı 500 Türk şirketi bulunuyor. Bunların 50’si üretim amaçlı, diğerleri ise temsilcilik şeklinde faaliyet gösteriyor. Günde 3-4 şirket, Çin’deki yatırım ortamını araştırmak için geliyor. Benim odam milletvekili seçim bürosundan daha faal çalışan bir oda.”

Onay, Çinli firmaların Türkiye’de yatırım planlarına ilişkin olarak ise “Çinli firmalar Türkiye’ye sadece kendi sorunlarını çözmek amacıyla gelirler. Avrupa’ya zaten çok rahat girebiliyorlar. Çin’den Türkiye’ye yatırım çekmek biraz hayal” şeklinde konuştu.