Enerji Bakanı Hilmi Güler, Afşin-Elbistan Kömür Havzası’nda 5 milyar dolarlık yatırım yapılacağını açıkladı. İhale paketi minimum 2 bin 400 MW kurulu gücünde iki santral kurulumu ve işletimi, Afşin-Elbistan A santralının rehabilitasyonu ve B santralına kömür üretecek Çöllolar sahasının özel sektör işletimine verilmesini içeriyor. 

Afşin-Elbistan’da kurulacak C ve D santralları için kamudan kaynak çıkmayacak. Özel sektör kömür redövans hakkı karşılığında santralı kuracak. Beş yılda kurulacak santral, daha erken bitirilirse, aradaki sürede redövans bedelinin yüzde 50’si şirketten alınmayacak. 30 yıllığına verilecek santral işletimi, 50 yıla çıkarılabilecek. 

CUMHURİYET TARİHİNİN EN BÜYÜK YATIRIMI 

Güler, düzenlediği basın toplantısında ihale paketini açıkladı. Cumhuriyet tarihinin en önemli ve en büyük projelerinden birini gerçekleştireceklerini belirten Güler, “Tevazuyla söylüyorum. Aslında en büyük de diyebiliriz” dedi. Son 40 günde dünya çapında üç projeyi başlattıklarını kaydeden Güler, bunları; Baku-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı’nın açılışı, Ilısu Barajı’nın temelinin atılması ve Afşin-Elbistan ihale paketi olarak açıkladı. 

TÜRK TİPİ YATIRIM MODELİ 

Kömürün gözbebekleri olduğunu, dışa bağımlılığı azaltacak olan bu madenin yıllardır ihmal edildiği kaydeden Güler, “Türk tipi yatırım modeli ile kömür sahalarını termik santralde kullanmak üzere ihaleye çıkıyoruz. Cebimizden bir kuruş çıkmayacak. Yatırımcı redövans karşılığı elektrik üretecek. Bundan sonra İrlanda modeli gibi Türk modelinden de söz edilecek” dedi. 

Afşin-Elbistan C ve D santralarının kurulması için 22 Ağustos'ta ihale sürecini başlattıklarını belirten Güler, ayrıca Türkiye Kömür İşletmeleri’nin (TKİ), kömür santralarından dokuzunun ihalesine çıkıldığını, bunların Çankırı Orta ve Bolu Göynük’ü de içeren bazı bölgelerin ihalesinin tamamladığını söyledi. Güler, “Bu da iki adet Afşin-Elbistan A veya B santralı anlamına gelir” diye konuştu. 

“KOVBOY FİLMLERİ GİBİYDİ” 

TKİ’nin terkedilmiş kömür sahalarını da ihaleye çıkardıklarını anlatan Güler, bunların da 2710 MW kurulu güçte dokuz santrala üretim yapacağını bildirdi. Ayrıca 10 sahanın zarar ettiği için kapatılmış durumda bulunduğunu anımsatan Güler, “Kovboy filmlerindeki terk edilmiş maden ocakları gibiydi. Canlandırdık. Şimdi kömür üretiyoruz. Bu kömürü hem elektrik üretiminde kullanıyoruz. Hem de dar gelirli vatandaşlarımıza dağıtıyoruz. Bu kapsamda 8 milyon ton üretim yapıldı., -cek, -cak değil, üretiliyor şu anda” dedi. 2006’da dar gelirlere 400 bin ton kömür dağıttıklarını kaydeden Güler, yıl sonunda bu miktarın 1.5 milyar tona çıkacağını söyledi. 

ÜLKE ÜRETİMİNİN YÜZDE 18’İNİ KARŞILAYACAK 

Afşin-Elbistan havzasında yapılacak yatırımla Türkiye’nin elektrik üretiminin yüzde 18’inin buradan karşılanır hale geleceğini kaydeden Güler, C ve D santralarının kurulmasının 5 yıl süreceğini bildirdi. Güler, ihalede, en fazla elektrik veya elektrik karşılığı para veren ile erken bitirme taahhüdünde bulunanın kazanacağını bildirdi. 

BEŞ YILDAN ÖNCE BİTİRİRSE TEŞVİK 

Yüklenicinin yatırımı beş yıldan önce tamamlaması durumunda teşvik sağlanacağını belirten Güler, “Bakanlık olarak Türkiye’nin altını üstüne getiriyoruz. Kömür, maden, yer altı sularını yerüstüne çıkararak milletimizin zenginliğine zenginlik katmak istiyoruz” dedi. Yerli kaynak kullanımını yüzde 52’den yüzde 85’e çıkardıklarını ifade eden Güler, Afşin-Elbistan yatırımı ile ilgili şu bilgileri verdi: 

100 MİLYON KAMYON TOPRAK TAŞINACAK 

“5 milyar dolarlık yatırımla Türkiye’nin 8.3 milyar tonluk linyit rezervinin yüzde 40’ı kullanılır hale gelecek. Rezervin 2.8 milyar tonluk kısmı Afşin-Elbistan bölgesinde. Sadece elektrik de elde etmeyeceğiz. Külünden çimento fabrikaları yararlanacak. En son teknoloji kullanılarak çerçeve kirliliği önlenecek. Bölge ağaçlandırılacak. Yapım sırasında 15 bin kişi çalışacak. Buradan 75 bin kişi geçinecek. Sürekli olarak da 8 bin 500 kişi istihdam edilecek. Bu yolla 40 bin kişi sürekli ekmek yiyecek. Kömüre ulaşmak için çıkarılacak toprak, 50 tonluk kamyonlarla, 100 milyon kamyon taşımasına karşılık gelecek. Bu bir operasyon büyüklüğüdür. Hem parasal hem operasyon büyüklüğü bakımından Cumhuriyet tarihinin en önemli yatırımlarından bir tanesi.” 

MİNİMUM 1200 MW 

Afşin-Elbistan santrallarının sahibi Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin (EÜAŞ) Genel Müdürü Sefer Bütün de üç yılda toplam 852 milyon dolarlık termik santral rehabilitasyonu ile 12 milyar kWh ek üretim sağlayacaklarını, bunun da 1.5 Afşin-Elbistan B Santralı’na karşılık geldiğini belirtti. 

Her biri 680 milyon tonluk rezervi olan C ve D sahalarını redövans karşılığı vereceklerini ifade eden Bütün, minimum 1200’er MW kurulu gücünde santral yapılacağını, bunun daha da yukarıya çıkabileceğini bildirdi. 

Afşin-Elbistan Havzası’nın tümünde 2 milyar 766 milyon ton rezerv olduğuna işaret eden Bütün, ihale paketi içinde bulunan Çöllolar sahasında 544 milyon ton kömür bulunduğunu, yüklenici şirketin yıllık 17 milyon ton kömür çıkarıp B santralına vereceğini söyledi. 

YILDA 30 MİLYAR KWH 

A ve B santralarında 2795 MW kurulu güç olduğunu kaydeden Bütün, “Havzada, 4 bin 800 MW kurulu güç sağlayabilecek rezerv var” dedi. Bütün, yeni yatırım ile birlikte havzadan ülke üretiminin yüzde 18’ine karşılık gelen yıllık 30 milyar kWh elektrik üretileceğinin altını çizdi. 

İhalelerin yerli ve yabancı tüm şirketlere açık olduğunu belirten Bütün, C ve D santralı için başvuran şirketlerle 14 Eylül’de bilgilendirme, 22 Kasım’da açıklama toplantısı yapacaklarını, 23 Ocak 2007’de de teklifleri alacaklarını söyledi. 

ERKEN BİTİRENE YÜZDE 50’LİK REDÖVANS İNDİRİMİ 

Bütün, yatırım normal yapım süresi olan beş yıldan erken tamamlanırsa, erken bitirilen süre boyunca redövans bedelinin yüzde 50’sinin alınmayacağını bildirdi. Enerji Bakanı Güler, ise Afşin-Elbistan A ve B santralarının 17 yılda tamamlandığına dikkat çekti. 

20 YIL UZATILABİLİR 

C ve D santralarının 30 yıllık ömrü için 400 milyon ton kömür gerektiğini belirten EÜAŞ Genel Müdürü Bütün, “680 milyonar tonla 50 yıl yetecek saha hazırladık. Şirkete karlı gelirse 20 yıl daha uzatacağız” dedi. Bütün, 30 yılda 1 milyar 400 milyon ton kömür üretilip satılacağını söyledi. 

A SANTRALI VE ÇÖLLOLAR İÇİN BEŞER TEKLİF 

Çöllolar kömür sahasının işletmesi için açılan ihalede 7 Kasım’da tekliflerin alınacağını kaydeden Bütün; B santralına yıllık 17 milyon ton kömür verecek saha için aralarında Alskon, Japon Hitachi ve Türk-Rus ortaklığı olan Limeks’in bulunduğu beş şirketin şartname aldığını açıkladı. 

A santralının 25 yıldır çalıştığını, 100 milyar kWh elektrik ürettiğini belirten Bütün, santralın Dünya Bankası kredisi ile rehabilite edileceğini söyledi. 10 Ekim’de son tekliflerin alınacağını belirten Bütün; Demir Eksport, Unit International, Doğuş, Köseoğlu Madencilik ve Özdoğu’nun şartname aldığını kaydetti. 

REHABİLİTASYON 2008 SONUNDA BİTECEK
 
A santralının dört üniteden oluştuğunu ifade eden Bütün, 2008 sonbaharında rehabilitasyonun tamamlanacağını vurguladı. Rehabilitasyon sürecinde en az iki ünitenin üretimde olacağını, dönüşümlü olarak rehabilite edileceklerini anlatan Bütün, “2 milyar kWh’lik üretim 6.6-7 milyar Kwh’ye yaklaşacak” dedi. 

Enerji Bakanı Güler, C ve D santral ihalesine özel sektörün ilgi göstermemesi halinde devletin yatırımı gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceğinin sorulması üzerine, “Öncelikle özel sektörün yapmasını istiyoruz. Ama yasaya göre gerekirse gayet tabi ülkenin elektriksiz kalmaması en büyük isteğimizdir. Alternatiflerimiz var” dedi.