'Alo 170' bazı patronları yakacak

Türkiye'de yaklaşık 11 milyon kişi, sigortasız çalışıyor. 2008'i 'kayıt dışı istihdamla mücadele yılı' ilan eden hükümet, denetimleri sıklaştırıyor.

Sonuç vermesi beklenen en etkili proje ise 'Alo 170 kaçak işçi ihbar hattı'. Çalışanlar veya yakınları, bu numarayı arayarak ihbarda bulunabilecek. Başvurular gizli tutulacak ve müfettişler işyerine anında baskın yapacak. Kaçak işçi çalıştırdığı tespit edilen firmalara ağır müeyyideler uygulanacak. Para cezasının yanı sıra 5 yıl boyunca kamu ihalelerinden men söz konusu olabilecek. Ayrıca kaçak işçinin hemen kayıt altına alınması sağlanacak. Çalışma Bakanlığı, ihbarda bulunan kişinin işten atılıp atılmadığını da takip edecek.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) son işsizlik verilerine göre istihdam edilenlerin toplam sayısı 23 milyon 361 bin. Kayıt dışı istihdam ise yüzde 48,2. Buna göre yaklaşık 11 milyon kişi kaçak olarak çalıştırılıyor. Kayıtdışı istihdam, ekonominin belini büken sosyal güvenlik açıklarının önde gelen sebeplerinden biri. Ayrıca devlet için ciddi anlamda vergi kaybına sebep oluyor. Ekonomistler, kayıt dışlığı Türkiye'nin üç önemli sorunundan biri olarak görüyor. Kayıt dışı istihdamın yüksek olması, hükümeti harekete geçirdi. 2008'de kaçak işçiliğin önlemesi için bir dizi önlem devreye giriyor. Öncelikle işveren üzerindeki istihdam yükleri azaltılarak hem yeni istihdama imkan sağlanması hem de kayıt dışının kayıt altına alınması hedefleniyor. Bu amaçla hazırlanan istihdam paketi önümüzdeki hafta Bakanlar Kurulu'na gelecek. İstihdam paketi, özürlülerin priminin devlet tarafından ödenmesinden idarî yüklerin azaltılmasına, 2009'dan itibaren SSK primlerinde 5 puanlık düşüşten kıdem tazminatında yeni düzenlemeye kadar işverenin yüzünü güldürecek bir dizi önlem getirecek. Diğer yandan da bütün bu özendirici tedbirlere rağmen gerekli adımları atmayan işveren sıkı takibe alınacak. Bu adımlardan en önemlisi 'Alo 170 kaçak işçi ihbar hattı.' Önümüzdeki günlerde hızla devreye sokulacak hat, ihbarların zamanında ve kolayca yapılmasına imkan verecek. Kayıt dışı istihdamla mücadelede polis ve jandarma gibi kolluk kuvvetlerinden de yararlanılacak. Ayrıca kaçak işçilikle mücadele için sendikalarla işbirliğine gidilecek. Sendikalar Yasası'nda yapılacak değişiklikle örgütlenmenin önündeki engeller kaldırılacak. Böylece işyerlerinde sendikaların daha kolay örgütlenmesi sağlanacak. Örgütlenmenin sağlandığı işyerlerinde kaçak işçiliğin en aza ineceği öngörüsüyle kayıt dışıyla mücadelede sendikaların desteği alınacak. Çalışma Bakanlığı bünyesinde de kayıt dışıyla mücadeleyi takip edip yönlendirecek özel bir ekip kurulacak.

Kayıt dışı denetimi yetersiz

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verileri, halihazırdaki kayıt dışı mücadelenin ne kadar başarısız olduğunu ortaya koyuyor. İstatistik Kurumu'nun 11 milyon insanın kayıt dışı çalıştığını açıklamasına karşın bakanlık 1 yılda bunlardan yalnızca 39 bin 258'ini tespit edebildi. Ekim 2006 ile Eylül 2007 arasında 126 bin 10 işyeri denetlendi. Bu denetimler sonucunda 39 bin 258 kişinin kayıt dışı çalıştığı tespit edildi. Yakalanan kayıt dışı çalışan sayısı, toplamın ancak binde 3'ü.