Bu kurlarla nereye kadar?
TYD soruyor: Bu kurlarla nereye kadar?
Turizm Yatırımcıları Derneği'nin (TYD), döviz kurlarının 2002- 2007 yıllarındaki seyriyle ilgili olarak yaptığı çalışma, sektörün 2001 krizinden bu yana kur sorunu ile boğuştuğunu gösteriyor. Raporda, "Yüksek faiz-düşük kur politikası portföylere büyük kazanç sağlarken, turizm gibi rekabetçi sektöre kök söktürüyor" denildi.
TYD'nin yaptığı bir çalışma, turizmcinin aslında 2001 krizinden beni rahat bir nefes alma olanağı bulamadığını gösteriyor.
Raporda, 2002 ve 2003 yıllarında 1,50 olan Dolar kurunun, sonraki yıllarda düştüğü, 2007'de ise 1,30'a kadar indiği anımsatıldı. Bu durumda 2002'de 17 milyar 852 milyon YTL olan turizm geliri, 2007'de 24 milyar 33 milyon YTL'ye çıkmış görülüyor. Raporda, bu artışın reel değil, nominal olduğu vurgulanarak, enflasyondan arındırılması gerektiği belirtildi.
Rapor şöyle:
"Turizm sektörü, gelirlerinin büyük bölümünü döviz olarak elde ettiği, ama harcamalarının da büyük bölümünü TL olarak yaptığından, sektör için önemli olan TL geliridir. Turizm, ihracat yapan sektörler gibi üretim girdilerini ucuz ithalat ile sağlamamakta, hem yatırım, hem de işletme safhasında minimum düzeyde ithal ürün kullanmaktadır. Gelir döviz, gider TL olunca doğal olarak döviz kuru özel önem taşımaktadır. Düşük döviz kuru, döviz gelirini eritmektedir. Turizm sektörü, 2001 krizinden beri bu sorunla karşı karşıyadır. Ancak 2001'den bu yana izlenen ekonomik politikanın da temelinde yüksek faiz-düşük kur politikası vardır. Bu politika gelir geçer portföy yatırımlarına büyük kazanç sağlarken, turizm gibi Türk ekonomisinin en rekabetçi sektörüne kök söktürmektedir.
İlk tablomuz, turizm gelirini Merkez Bankası'nın yıllık ortalama dolar kurunu kullanarak TL'ye çevirmektedir. Görüldüğü gibi 2002 ve 2003 yıllarında 1,50 olan dolar kuru, sonraki yıllarda düşmüş, 2007'de ise en düşük seviyesi olan 1,30'a inmiştir. Türk Lirasına çevirdiğimiz zaman 2002'deki 17 milyar 852 milyon YTL olan turizm geliri, 2007'de 24 milyar 33 milyon YTL'ye çıkmış gözükmektedir. Ancak bu artış cari gelirlerdeki artıştır. Yani reel değil, nominaldir ve doğru bir karşılaştırma yapmak için enflasyondan arındırılmalıdır.
İkinci tablomuz, nominal turizm gelirini TÜFE'yi kullanarak reel rakamlara taşımaktadır. Burada, 2002 yılındaki reel TL gelirinin sonraki yılların hepsinden yüksek olduğunu görüyoruz. 2002-2007 arasında turizm geliri cari TL bazında toplam % 35 artmıştır. TÜFE'deki toplam artış ise % 66'dır. Bir yandan döviz kurunun düşmesi nedeniyle reel gelir gerilerken, diğer yandan sektörün yurtiçi girdi fiyatları artmıştır. Aradaki farkı oda fiyatlarına yansıtmak ise mümkün olmamıştır.
2002-2007 arasında turizm sektörünün TL bazında reel geliri % 19 azalmıştır. Oysa turist sayısı 2002'de 13,2 milyon iken 2007'de 23,3 milyona yükselmiş, yani % 76 artmıştır. Satış miktarı artmış ama, satış hasılatı reel olarak azalmıştır. 2002'de 100 birim mal 100 liraya satılırken, 2007'de 176 birim mal 81 liraya satılmıştır. Yani birim satış fiyatı reel olarak % 54 azalmıştır.
2008'de 2002 yılı gelir rakamını yakalamak için (% 10 enflasyon, 1,30 ortalama dolar kuru varsayımıyla) turizm gelirinin 25 milyar dolar olması gereklidir. 25 milyar $ gelir elde etmek içinse turist sayısının 31-32 milyon olması lazımdır. Oysa bu yılki beklentiler 25-26 milyon turist ve 20-21 milyar $ gelirdir. Yani gelir erozyonu devam etmektedir."
