Yeni TCK’da kaçak elektrik kullananlara getirilen ağır cezalar sonuç verdi. Nitelikli dolandırıcılık kapsamına alınan kaçak elektrik için hapis cezasının artırılması, tahsilat oranını yüzde 43’ten 65’e çıkardı. Ceza alanların çocuklarının memur olamaması, kronik kaçakçıların da ödeme için şirketlerin yolunu tutmasını sağladı.

Kaçak elektrik kullanarak ekonomiye darbe vuranlara karşı alınan sert önlemler, tahsilatta zorlanan dağıtım şirketlerinin işini kolaylaştırdı. 1 Haziran 2005’te yürürlüğe giren Yeni Türk Ceza Kanunu ile kaçak elektrik kullananlara verilen ceza 2 ile 5 yıl ağır hapis cezasına yükseltildi. Ayrıca yüz kızartıcı suç kapsamında olan kaçak elektrik kullanımından ceza alanların çocukları da devlet memuru olamıyor. Daha önce onlarca defa kapısına gittikleri kaçak kullanıcılardan tahsilat yapamayan elektrik dağıtım şirketleri, yeni cezalarla birlikte suç duyurusuna yoğunlaştı. 3,5 milyon elektrik abonesinin bulunduğu sanayinin kalbi İstanbul’da 2005’te elektriği kaçak kullandığı tespit edilen 30 bin kişi hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. Kronik kaçak elektrik kullanıcıları, evlerine mahkemeden kağıt gelince ödeme yapmak için elektrik dağıtım şirketlerinin yolunu tuttu. BEDAŞ’ın tahsilat oranı iki yıl öncesine göre yüzde 43’ten yüzde 65’e çıktı. Kaçak elektrik kullananlara para cezasının yanında hapis cezasının da verilmesi durumunda tahakkuk edilen elektriğin tamamına yakınının tahsil edilebileceği belirtiliyor.

Elektrik dağıtım şirketlerinin, konutların yanı sıra sanayi abonelerini de yakın takibe alması kayıp kaçak oranını önemli ölçüde düşürdü. Türkiye genelinde kayıp kaçak oranı yüzde 25’lerden yüzde 17’lere kadar geriledi. Elektriğin en çok tüketildiği İstanbul’da ise 2002 yılında yüzde 25 olan kayıp kaçak oranı geçen yıl yüzde 14,7’ye düştü. Kayıp kaçak oranı sürekli düşerken, kaçak elektrik kullananlardan borcun tahsilinde aynı başarı gösterilemedi. Bu sonuçta en önemli etken, elektriği kaçak kullandığı belgelenenlere uygulanan yaptırımın yetersizliğiydi. Kanuna göre kaçak elektrik kullananlara basit hırsızlık suçundan işlem yapılıyor, kullanımının miktarı ve süresine göre altı aydan üç seneye kadar hapis cezasına çarptırılması öngörülüyordu.

Ayrıca yüz kızartıcı suç kapsamında olması sebebiyle kaçak elektrik kullanmaktan ceza alanların çocukları da devlet memuru olamıyordu. Ancak mahkeme sonuçları, cezaların paraya çevrilmesi ya da erteleme şeklinde oluyordu. Yaptırımın zayıflığı sebebiyle kaçak elektrik kullanıcıları parayı ödememekte direniyordu. 1 Haziran 2005’te yürürlüğe giren Yeni Türk Ceza Kanunu kaçakla mücadelede elektrik dağıtım şirketleri için dönüm noktası oldu. Şirketlerin elinin güçlenmesini sağlayan kanun sayesinde yıllardır kangren haline gelen tahsilat sorunu da çözülmeye başladı. Kanuna göre kaçak elektrik kullananlar hakkında ‘nitelikli hırsızlık’ suçundan 2 ile 5 yıl arasında hapis cezası öngörülüyor. Kaçağın nitelikli hırsızlık kapsamına alınması, mahkemelerin kaçak elektrik dosyalarına verdikleri önemi artırdı. Şirketlerin hukuk servislerinin yanı sıra işletmelerdeki kaçak takip büroları da tespit ettikleri kaçaklarla ilgili savcılığa suç duyurusunda bulunmaya başladı. Savcılıkların karakollar aracılığıyla gönderdiği kağıtlar kaçak elektrik kullanıcılarında korkuya sebep oldu. Elektriği kaçak kullandığı halde cezasını ödemeyenler şimdi para vermek için dağıtım şirketlerinin yolunu tutuyor. Geçen yıl 68 bin kişi hakkında savcılıklara suç duyurusunda bulunan Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ), 143 milyon YTL kaçak tahsilatı yaptı. 2004’te ise bu rakam 110 milyon yeni liraydı. Yeni TCK’nın yürürlüğe girmesi, sanayinin yoğunlaştığı İstanbul’da da kaçak elektrik tahsilatına somut bir şekilde yansıdı. 2005’te 1 milyon aboneyi tarayan kaçak takip ekipleri, 94 bin kişi hakkında kaçak elektrik kullanmaktan işlem yaptı. 30 bin kişi hakkında savcılıklara suç duyurusunda bulundu. Kesilen toplam 96 milyon YTL’lik cezanın yüzde 65’ine denk gelen 63 milyon YTL’si kaçak elektrik kullanıcılarından tahsil edildi. Kesilen cezayla tahsil edilen rakam arasındaki oran 2004 yılında yüzde 43’tü.

Yetkililer, daha önce borcunu taksitlendirdiği halde ödemeyen kişilerin şimdi ödeme yapmak için bürolara akın ettiğini belirtiyor. Kaçak elektrik cezası kesilenlerden bazılarının cezanın tamamını peşin olarak ödediğini vurgulayan yetkililer “Yeni TCK’yla cezaların ağırlaştırılması bizim işimizi kolaylaştırdı. Kaçak elektriğin siciline yansıması ve bazı haklardan mahrum kalma korkusu yaşayanlar paralarını tıkır tıkır ödüyor. Suç duyuruları ve tahsilat bu yıl çok daha fazla artacak. Eğer kaçak elektrik nedeniyle hapis cezaları verilirse hem kaçak kullanımı azalır hem de tahsilatımız artar.” diyor.

Yeni Türk Ceza Kanunu’ndan önce kaçak elektrik kullananlara mahkemelerce verilen cezaların sayısı azdı. Yıllarca kaçak takibinde çalışan bir yetkili yaşadığı olayı şöyle anlatıyor: “Kaçak elektrik kullandığı için mahkemece ceza verilen bir abone geldi. Hüngür hüngür ağlamaya başladı. ‘Neden ağlıyorsun?’ diye sorduğumuzda ceza siciline işlendiği için çocuğunun devlet memurluğuna başvurusunun kabul edilmediğini söyledi. Yeni TCK’nın yürürlüğe girmesi kaçak elektrik kullananlarda da ‘Çocuğum devlet memuru olamaz.’ korkusuna yol açtı. Tahsilatımız sürekli yükseliyor.”