Dünya panikte, borsa tepetaklak
ABD ekonomisindeki durgunluk sinyalleri Avrupa ve Asya'yı tehdit edince yatırımcılar paniğe kapıldı. Dünya borsaları adeta çöktü. Türkiye'de de İMKB-100 dün yüzde 6.4 değer kaybetti..
Dünya ekonomisinin lokomotifi ABD ekonomisinin durgunluğa girmesinin Avrupa ve Asya ekonomileri üzerinde olumsuz etkileri olacağı endişeleri ile dünya borsaları dün adeta çakıldı. Geçtiğimiz hafta ABD hükümetinin açıkladığı ekonomik önlem paketinin uluslararası piyasaları tatmin etmemesi, Avrupa Merkez Bankası'nın likidite krizinin Avrupa Bölgesi'nde yatırım ve tüketici harcamalarını etkilediği açıklamaları ve dün Çinli bankaların da ABD mortgage piyasasında büyük zarar ettikleri söylentileri ile dünya borsaları deyim yerindeyse 'Kara Pazartesi' yaşadı. İMKB-100 Endeksi yüzde 6.4'lük düşüşle en çok değer kaybeden borsalardan biri oldu. İMKB-100 Endeksi dün tarihinin en büyük düşüşlerinden birini gerçekleştirdi. Borsa yurtdışı piyasalardaki çöküşe paralel dün yüzde 6.4 değer kaybederek 45 bin 544 puana geriledi. Borsada işlem hacmi 1.7 milyar YTL oldu. Borsadaki kayıp bir ara gün içinde yüzde 8.1'e kadar yükseldi.
PANİK ASYA'DA BAŞLADI
Uluslararası piyasalarda dün ilk korku sinyalleri Asya borsalarından geldi. 15 trilyon dolar büyüklüğe sahip ABD ekonomisi özellikle Asya ülkelerinin en büyük pazarı konumunda. ABD'de tüketicilerin bu yıl mortgage ve kredi kartları borçlarından dolayı daha az para harcayacakları ve ABD pazarının küçüleceği endişeleri ile Çinli Shenzen Endeksi yüzde 5.49 düşerek, 11 Eylül 2001'den bu yana en büyük günlük değer kaybını yaşadı. Çin'in Hang Seng Endeksi ise yüzde 5.1'lik değer kaybıyla son 6 yılın en büyük düşü şünü gerçekleştirdi. Japon Nikkei Endeksi de ABD'de durgunluk korkusu ile dün yüzde 3.86 değer kaybetti. Asya borsalarındaki keskin düşüşler Avrupalı yatırımcının da paniklemesine neden oldu. Avrupa borsaları finans hisseleri öncülüğünde ortalama yüzde 5'in üzerinde değer kaybetti.
Londra Borsası dün yüzde 5.5 gerileyerek, son 18 ayın en düşük seviyelerine geriledi. Frankfurt Borsası yüzde 7.1 çakılırken, Paris Borsası ise dün yüzde 6.8 düştü. Avrupalı bankalar çöküşte etkili oldu. Brezilya hisse senedi piyasaları son 1 yılın en düşük seviyelerine geriledi. En çok değer kaybeden borsa yüzde 8.2'lik kayıpla Rusya'nın Interfax endeksi olurken, Arjantin'in Merval endeksi açılışta yüzde 6.7 düştü. Brezilya'nın Bovespa endeksi yüzde 6.4 geriyedi. ABD borsalarında ise dün Martin Luther King Günü nedeniyle tatil olduğu için işlem yapılmadı. ABD'de kayıplar bugün bekleniyor.
Resesyon nedir?
Resesyon en az 6 ay ekonomik faaliyetlerde duraklama nedeniyle reel olarak milli gelirin düşmesi. Bugün söz konusu durum ABD'den başlamak üzere tüm dünyayı tehdit ediyor.
Büyük tüketici harcamayı kesti piyasalar şoka girdi
1990 yıllarla birlikte ekonomi dünyasını etkisi altına almaya başlayan globalleşme, sanayileşmiş ülkelerle birlikte gelişmekte olan ülkelerinde dünya ekonomisindeki önemini artırdı. Ancak globalleşme dünya ekonomisine özellikle üretim alanında çeşitlilik katarken yeni risklerin de doğmasına neden oldu.
Bu risklerin başında ise yaşanan ekonomik krizlerin dünya piyasalarında saman alevi gibi yayılması geliyor. 1970 veya 1980'li yıllarda ülkeler ekonomik krize girdiğinde bu genellikle o ülkenin kendi kendine çözmesi gereken bir sorun olurken bu durum günümüzde artık çok farklı. Bugün dünya ekonomisi hep birlikte üretim yaparken krizlerin sonuçlarına da yine hep birlikte katlanıyor.
