Ekonomi Ödüli ilk kez bir kadına

Nobel Ekonomi Ödülü'nü iki ABD'li paylaştı. Indiana Üniversitesi'nde ekonomi profesörü olan Elinor Ostrom, ödülü alan ilk kadın ekonomist oldu.

2009 Nobel Ekonomi Ödülü'nü ABD'li ekonomistler Elinor Ostrom ve Oliver Williamson kazandı.

İsveç Bilimler Akademisi, Ostrom'u, ''özellikle kamu olmak üzere, ekonomi yönetimi analizleri'', Williamson'ı ise ''özellikle şirketin sınırları olmak üzere ekonomi yönetimi analizlerinden'' ötürü ödüle layık gördü.

Indiana Üniversitesi'nde öğretim üyesi olan Ostrom, Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanan ilk kadın oldu.

Haas School of Busıness'te ekonomi profesörü olan Williamson ise kurumsal anlaşmazlıkların çözümü ile ilgili çalışmaları nedeniyle ödüle layık görüldü.

Ödül kazanan her iki kişi de, ''yönetişim'' faktörünü, ''klasik'' düşünce ve anlayışın dışında analiz ettiler.

'Yönetişim'', mevcut küresel mali krizin de temel nedeni olarak gösteriliyor. Krizden, özellikle mali kurumların etkin bir ''Kurumsal Yönetişim'' sağlayamadıkları vurgulanıyor.

Elinor Ostrom, Kamu Ortak Malları, onları kullananlar, örneğin dernekler, birlikler tarafından nasıl başarılı bir şekilde yönetilir konusunu araştırırken, örneğin, ormanlık alan, yer altı yer üstü suları, maden, mera gibi ortak kamu mallarının, sadece kamu ya da özel sektör tarafından değil, bu ortak malları kullananlar tarafından da, belki de daha etkin bir şekilde yönetilebileceğini, korunabileceğini vurguluyor.

''Kurumsal Yönetişime'' dikkat çeken Oliver Williamson da, şirketler ve kurumların, rekabetin sınırlı olduğu ortamlarda da sorun çözücü kurumlar olarak yapılanabileceklerini öne sürüyor.

Oliver Williamson'a göre, piyasaların tam rekabet içinde çalıştığı sistemlerde sorunlar kolaylıkla çözülebilir ancak rekabetin sınırlı olduğu piyasalarda, şirketler, kurumlar kendi çözüm yöntemlerini geliştirirler.

Williamson'a göre, büyük şirketler ve kurumlar, bazı istisnalar dışında, her zaman varlıklarını sürdürürler çünkü bunlar etkin çalışmak için yapılanmışlardır.

1968'DEN BERİ VERİLİYOR
İsveç Merkez Bankası (Riksbank), Nobel Ödülü'nün kurucusu Alfred Nobel adına 1968 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nün verilmesini kararlaştırdı.

Nobel Ekonomi Ödülü'nü ilk olarak 1969 yılında Norveçli ekonomist Ragnar Frisch ve Hollandalı Jan Tinbergen aldı.

Geçen yıl ise Nobel Ekonomi Ödülü, ABD'de Princeton Üniversitesinde ekonomi ve uluslararası ilişkiler bölümünde öğretim üyesi Prof. Paul Krugman'a verildi.

Nobel Ödülü kazananlar, 1896 yılında ölen Alfred Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta, İsveç Kralı tarafından 10 milyon İsveç kronu (1,4 milyon dolar), altın madalya ve diploma ile ödüllendirilecek.

İlk kez 1969 yılında verilen Nobel Ekonomi Ödülü, 2008 yılına kadar 40 kez verilirken, 62 kişi bu ödüle layık görüldü. Geçen yıla kadar Nobel Ekonomi Ödülü'nde 22 ödül tek bir kişiye giderken, 14 ödül ikişer kişi, 4 ödül ise üçer kişi tarafından paylaşıldı.

Nobel Ekonomi Ödülü'nü 1972 yılında 51 yaşındayken kazanan Kenneth J. Arrow, şimdiye kadar bu ödülü kazanan en genç kişi olurken, aynı ödülü 2007 yılında 90 yaşındayken alan Leonid Hurwicz ise bu ödüle layık görülen en yaşlı kişi oldu. Hurwicz, aynı zamanda Nobel ödüllerinin dağıtıldığı bütün alanlarda bu ödüle hak kazanan en yaşlı kişi unvanına da sahip bulunuyor. Bu yıla kadar hiçbir kadın aday Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülmedi.

2009 yılından ödülün ilk olarak verildiği 1969 yılına doğru Nobel Ekonomi Ödülü'nün kazananların listesi şöyle:

2009- Elinor Ostrom ve Oliver Williamson
2008 - Paul Krugman
2007 - Leonid Hurwicz, Eric S. Maskin, Roger B. Myerson
2006 - Edmund S. Phelps
2005 - Robert J. Aumann, Thomas C. Schelling
2004 - Finn E. Kydland, Edward C. Prescott
2003 - Robert F. Engle III,Clive W.J. Granger
2002 - Daniel Kahneman, Vernon L. Smith
2001 - George A. Akerlof, A. Michael Spence, Joseph E. Stiglitz
2000 - James J. Heckman, Daniel L. McFadden
1999 - Robert A. Mundell
1998 - Amartya Sen
1997 - Robert C. Merton, Myron S. Scholes
1996 - James A. Mirrlees, William Vickrey
1995 - Robert E. Lucas Jr.
1994 - John C. Harsanyi, John F. Nash Jr., Reinhard Selten
1993 - Robert W. Fogel, Douglass C. North
1992 - Gary S. Becker
1991 - Ronald H. Coase
1990 - Harry M. Markowitz, Merton H. Miller, William F. Sharpe
1989 - Trygve Haavelmo
1988 - Maurice Allais
1987 - Robert M. Solow
1986 - James M. Buchanan Jr.
1985 - Franco Modigliani
1984 - Richard Stone
1983 - Gerard Debreu
1982 - George J. Stigler
1981 - James Tobin
1980 - Lawrence R. Klein
1979 - Theodore W. Schultz, Sir Arthur Lewis
1978 - Herbert A. Simon
1977 - Bertil Ohlin, James E. Meade
1976 - Milton Friedman
1975 - Leonid Vitaliyevich Kantorovich, Tjalling C. Koopmans
1974 - Gunnar Myrdal, Friedrich August von Hayek
1973 - Wassily Leontief
1972 - John R. Hicks, Kenneth J. Arrow
1971 - Simon Kuznets
1970 - Paul A. Samuelson
1969 - Ragnar Frisch, Jan Tinbergen

NOBEL'İN KAZANANI ABD
Bu arada, Nobel ödüllerinde, bu yıl en şanslı ABD'liler oldu. Başta ABD Başkanı Barack Obama olmak üzere, 13 ödülün 11'i ABD kökenli adaylara gitti.