Ekonomide üretim alarmı

Önlem alınmazsa ekonomide yüzde 3,9 büyüme bile hayal...


Ekonomide üretimi canlandıracak yeni önlemler alınmazsa büyüme tehlikeye girecek.


Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre geçen eylül ayında sanayi üretimi, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,2 oranında arttı.


Temmuz-ağustos-eylül aylarını kapsayan yılın üçüncü çeyreğindeki sanayi üretim artış oranı ise yüzde 4,0'te kaldı. İmalat sanayiinin aynı dönemdeki artış oranı ise yüzde 2,8'i aşamadı. Madencilik ve elektrik-gaz-su üretiminde üretim artışları ise beklenenin üstünde oldu.



Eylül ayında gıda üretimi, kuraklığın etkisiyle azalma eğilimine girdi. Mobilya ile çimento-cam-seramik sektörlerinde üretim temmuz-eylül döneminde geçen yılın altında kaldı. Radyo-TV sektöründe, LCD ve plazma TV'lerin üretimindeki planlama eksikliği nedeniyle üretim aynı dönemde hızla geriledi. Otomotivin son iki ayda üretimini artırması ise gelecek aylar için umut verdi.



Tüketim malı üreten sektörlere ara malı ve hammadde veren kimya ile ana metal sanayilerinde son üç ayda ortaya çıkan üretim artışı yılın son çeyreğinde üretimin önceki dönemlere göre biraz daha iyi olacağını düşündürüyor. Buna karşılık yatırım malı üreten makine-teçhizat sektöründe duraklama eğilimi var.

Yılın son üç ayındaki sanayi üretimi tahminlerim şöyle:



Ekimde yüksek oran



Geçen yılın ekim ayında sanayi üretiminin epey düşük düzeyde olması nedeniyle bu yılın aynı ayında, 2006 ekimine göre artış oranı, baz etkisi sayesinde yüzde 8,5'i aşabilir. Ancak ekim ayında yılın ilk dokuz ayının çok üstünde bir sanayi üretimi artışının gerçekleşmiş olması beklenmiyor.



Kasımda ılımlı artış



Sanayi üretim endeksi, bu ay içinde yılın en yüksek düzeyi olan 152'ye yükseldiği takdirde artış oranı yüzde 3,6 ile yüzde 4,2 arasında gerçekleşebilir.



Aralıkta bayram etkisi



Yılın son ayında sadece 19 işgünü bulunması nedeniyle sanayi üretiminde önemli bir artış söz konusu olmayacak ve yüzde 3,5 ile yüzde 5,2 arasında bir oranla yetinmek zorunda kalacağız.



Endekste değişim
2006
Ocak 111.7
Şubat 119.8
Mart 141.7
Nisan 136.8
Mayıs 143.5
Haziran 146.7
Temmuz 141.9
Ağustos 138.4
Eylül 147.4
Ekim 136.4
Kasım 145.0
Aralık 142.3
2007
Ocak 128.3
Şubat 128.5
Mart 146.3
Nisan 139.5
Mayıs 151.0
Haziran 150.1
Temmuz 147.5
Ağustos 146.5
Eylül 150.6




Yüzde 2,8 büyüme sürpriz değil



Sanayi üretimi ile ilgili veriler 10 Aralık tarihinde açıklanacak gayri safi milli hasıla (GSMH) üçüncü çeyrek büyüme oranının yüzde 5'in altında kalacağı yönündeki tahminleri güçlendirdi. Üçüncü çeyrekteki düşük oranlı sanayi üretim artışı yanında tarımsal üretimde kuraklık nedeniyle üretimin yüzde -6 oranında azalacağı tahmin ediliyor. İç talepteki durgunluk ise toptan ve perakende ticaretteki artış oranlarını düşük düzeylerde tutacak. İhracatta ve inşaat sektöründeki canlılık ise büyüme oranının daha da gerilemesini önleyecek. Bu nedenlerle üçüncü çeyrekte GSMH büyüme oranı yüzde 2,8 ile yüzde 4,2 arasında kalabilecek. İkinci çeyrekteki yüzde 3,9'luk oranın altında kalınması ise sürpriz olmayacak.



Yılın son çeyreğinde baz etkisi nedeniyle GSMH büyüme hızı yüzde 6 dolayına yükselerek yılın tamamı için hedeflenen yüzde 5'lik hedefe ulaşılmasını sağlayabilecek. Ancak büyüme ivmesinin güç kaybetmesi nedeniyle 2008 yılında yüzde 5'lik büyüme oranına ulaşılması çok zor olacak.



Hükümetin, 2002-2006 döneminde ortaya çıkan yüksek büyüme oranlarına tekrar ulaşmak için sanayinin, yatırımların ve ekonominin canlanması için yeni önlemler alması gerekiyor. Artık miadını doldurmuş görünen ve yüksek oranlar üretemeyen “Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı” yerine yeni bir programın açıklanması, sektörlere yeni bir hız verebilir. Merkez Bankası'nın faiz oranlarındaki kademeli ama dişe dokunur oranlardaki indirimleri ise yatırımları canlandırarak ekonomiye yeni bir ivme kazandırabilir.



Sektörlerde yıllık
değişim (%)
Gıda
2006 7,7
2007 -8,2
Tekstil
2006 -1,7
2007 -2,9
Petrol
2006 3,8
2007 0,1
Kimyasal
2006 -0,3
2007 12
Ana metal
2006 12,5
2007 5
Otomotiv
2006 9,1
2007 5,1