Finans piyasasında korku filmi

Uluslararası finans piyasalarında ağustos ayından bu yana yaşanmakta olanların en ürkütücü korku filmlerinden fazla bir farkı yok.

Zaten yaşanmakta olan büyük kargaşayı açıklamaya çalışan yorumcular da artık korku filmlerinin deyimlerini kullanmaya başladılar. Cinayetlerden hastalıklara, savaş terimlerinden doğal afet benzetmelerine kadar uzanan bir yelpaze içinde farklı deyimler kullanılarak yaşanmakta olan olayın ne kadar sıra dışı olduğu anlatılmaya çalışılıyor.

Panik havası
Yaşanmakta olan olayın çok boyutlu analizine daha sonraki yazılarda gireceğiz ama şu anda yaşanmakta olan panik havası kendi başına çok önemli ve çok şey ifade ediyor aslında. Öyle kimilerinin sandığı gibi geçici bir dalga falan değil yaşanmakta olan, küresel finans sistemini ve bu sistemin büyük oyuncularını temelden sarsan bir büyük olay söz konusu.
Hemen belirtelim ki bu yazıda aktaracağım görüşler ve ifadeler benim kendi değerlendirmelerim değil, konuyla ilgili uluslararası uzmanların ve yorumcuların değerlendirmeleri.
Geçen haftanın en çarpıcı olayı ABD ve AB merkez bankalarıyla İngiltere, İsviçre ve Kanada merkez bankalarının ortaklaşa eyleme geçerek para varanlarını açarak sisteme likidite pompalamaya karar vermelerini açıklaması oldu. Financial Times gazetesinin kıdemli yorumcusu Martin Wolf'a göre, merkez bankaları likidite sıkıntısı içindeki piyasalara helikopterle para yağdırmak için koordineli davranmaya karar vermişti. İhtiyaç sürdükçe yeni helikopter filoları devreye girecekti. (FT, 12 Aralık 2007)
Ancak dünyanın para merkezlerinin merkez bankaları tarafından açıklanan bu ortak hareket planı bile finans kurumlarının yaşamakta olduğu büyük korkuyu giderememişti. Daily Telegraph gazetesinin ekonomi yorumcusu Ambrose Evans-Pritchard'ın aktardığına göre, önemli bir fon yöneticisi durumu şöyle değerlendiriyordu: "ABD ve AB merkez bankaları daha önce de para pompaladı piyasaya ama bankalar ellerine geçen parayı çevirmiyor, stokluyor çünkü henüz ortaya çıkmamış olan cesetlerin nerede gömülü olduğunu kimse bilmiyor." (DT, 13 Aralık 2007)
İsviçre'nin önde gelen bankalarından UBS'nin piyasa stratejisti William O'Donnell "Merkez bankalarının bu çabası bizi bu noktaya getiren kanseri tedavi edemez", diyor. (FT, 14 Aralık 2007) The Economist dergisi ise son sayısında Citibank ve UBS gibi ağır yara alan bankaların bir süre "yoğun bakım"da kalacağını belirtiyor.

Model çöküyor mu?
Sıkı bir piyasa savunucusu olan Martin Wolf, yaşanmakta olan olayın önceki krizlerden farklı boyutta olduğunu vurgulayarak "Anglo - Sakson finans kapitalizmi modelinin çok ağır bir darbe yediğini" belirtiyor ve bu modelin geleceğinin tartışma gündemine geldiğini ifade ediyor. (FT,12 Aralık 2007). İktisat tarihçisi Niall Ferguson ise "Piyasalarda aşırı soğuk bir kış mı yoksa bir buzul çağı mı yaşanmakta olduğunu önümüzdeki aylar belirleyecek, kimlerin dinozor olduğu da bu süreçte ortaya çıkacak", diyor. (FT, 14 Aralık 2007).
Bu korku filmi devam edecek, kendinizi yeni şoklara hazırlayın.