İcraya verilince tahsilatlar arttı

2005 yılında özelleştirme kapsamına alınan elektrik dağıtım şirketleri, yaklaşan ihaleler öncesinde büyük bir temizlik operasyonuna başladı.

Şirketler, abonelerin yıllardır ödemediği faturaların da bulunduğu yüz milyonlarca YTL'lik alacaklarının peşine düştü. İcra takibi için borçluların adreslerine gidildiğinde ise ilginç olaylarla karşılaşılıyor. Bazı abonelerin yıllar önce öldüğü, bazılarının da adreslerinden uzun süre önce taşındığı ortaya çıkıyor. Borçlu abonelere icra takibini hızlandırmak için devreye özel hukuk büroları sokuluyor. Bürolardaki avukatlar dağıtım şirketlerinden gelen on binlerce dosyayı yasal takibe koymak için vardiyalar halinde 24 saat esasına göre çalışıyor. 3,5 milyon aboneye sahip Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ (BEDAŞ), geçen yıl toplam 166 milyon YTL borç takan 80 bin abonesi hakkında icra takibi başlattı. Şirketin önceki yıllardan kaynaklanan borçlar da dahil edildiğinde peşine düştüğü alacak miktarı 300 milyon YTL'yi (270 milyon USD) buluyor. 10 yıl sonra kapılarının çalınmasına şaşıran aboneler yasal takipten kurtulmak için BEDAŞ hukuk servisinin yolunu tutarak borçlarını ödemek için taksitlendirme talep ediyor. İcra takibi sayesinde tahsilat da önemli ölçüde arttı. 2006'da icra takibi sonucu elde edilen gelir 19 milyon YTL iken 2007'de 26 milyona ulaştı. Bu yıl rakamın taksitlendirmelerden elde edilecek gelir sayesinde 50 milyon YTL'nin üzerine çıkması bekleniyor.

Türkiye genelinde en yüksek elektrik abonesine sahip İstanbul Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ (BEDAŞ), hukuk servisi aracılığıyla büyük bir alacak operasyonu başlattı. 200 bine yakın aboneden alacağı bulunan şirket, uzun yıllardır personel yetersizliği ve bürokrasi nedeniyle icra takibine konulamayan tozlu dosyaları tek tek raftan indiriyor. Bunların içinde 1990'lı yıllara ait çok sayıda dosyanın varlığı dikkat çekiyor. İcra takibi için bankalar gibi özel hukuk büroları devreye sokuluyor. Bürolarda çalışan avukatlar diğer işlerini bırakıp sadece BEDAŞ'ın gönderdiği binlerce dosyanın icra takibini yapar hale geldi. Gece gündüz vardiya usulü çalışan avukatlar aynı zamanda icra müdürlüklerinde işlerin hızlı yürümesi için adliyelerde dosyaların yakın takibini yapıyor. BEDAŞ'a bağlı 13 farklı ilçedeki işletmede oda tahsis edilen ikişer avukat eski dosyalarla ilgili gerekli işlemleri yapıp merkeze gönderiyor. Bu sayede işletmelerden BEDAŞ merkezine gelen dosya sayısı önceden ayda 150 iken şimdi bu rakam ayda 4.500'e çıktı. Yoğun göç alan şehirde icra takipleri de kolay olmuyor. İcra takibi için kapısı çalınan bazı abonelerin yıllar önce yaşamını yitirdiği ortaya çıkıyor, bazılarının da uzun süre önce adreslerini değiştirdiği tespit ediliyor. BEDAŞ'ın sıkı takibi sonucu yıllardır fatura borcunu ödemeyen aboneler hukuk servisinde kuyruk oluşturmaya başladı. Geçtiğimiz yıl yasal takipten kurtulmak isteyen yaklaşık 10 bin abone taksitlendirme ya da direkt ödeme yoluyla borcunu ödedi. Hukuk servisinin çalışması sonucu icra takibi yapılmayan dosyaların sayısı 50 bine indi. Bu abonelere de 2008 yılı içinde gerekli yasal takibat yapılacak. BEDAŞ'ın hedefi önümüzdeki yıl yasal takip yapılmamış hiçbir abone bırakmamak. BEDAŞ yetkilileri artık üç faturasını üst üste ödemeyen aboneler hakkında hemen işlem yapılacağını, dosyaların birikmesi gibi bir durumun tarihe karışacağını belirtiyor.

Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle ilgili süreç 3 yıl önce başladı. Çeşitli nedenlerle bugüne kadar ertelenen özelleştirme ihalelerinin bu yıl gerçekleştirilmesi bekleniyor. İlk ihale geçen yıl satışa çıkarılan ve ertelenen Sakarya, İstanbul Anadolu Yakası ve Başkent Dağıtım bölgeleri için gerçekleştirilecek. Özelleştirme kapsamında 20 dağıtım bölgesi bulunurken, elektrik dağıtım şirketlerinin tamamlanmasının ardından, elektrik üretim şirketlerinin özelleştirme sürecinin başlaması bekleniyor.

Özelleştirme kapsamındaki dağıtım şirketlerinin en büyük sıkıntısı her yıl daha da artan sorunlu alacaklarını tahsil edememeleri. Sanayi şirketleri, konutlar, resmî daireler, belediyeler, KİT'ler ve hayır kurumlarının TEDAŞ'a olan toplam borcu 10 milyar YTL'ye ulaştı. Şirketlerin konutlardan alacağı, gecikme cezasıyla birlikte 1 milyar 250 milyon YTL, ticarî abonelerden alacağı 900 milyon YTL civarında. Bu tutarın bir kısmını ödenmeyen faturalar bir kısmını da kaçak elektrik kullandığı tespit edilen abonelere kesilen cezalar oluşturuyor. Bazı şirketler, özelleştirme öncesi alacaklarını sıfırlamak için gayret gösteriyor.

TEDAŞ'ın alacağı 10 milyar YTL'ye yaklaştı

Özelleştirme kapsamındaki TEDAŞ'ın Eylül 2006 itibarıyla toplam 8 milyar 350 milyon YTL olan alacağının şimdi 10 milyar YTL'ye yaklaştığı belirtiliyor. TEDAŞ'a en çok belediyelerin borcu var. Belediyelerin gecikme cezasıyla birlikte toplam 2 milyar 709 milyon 271 bin 604 YTL borcu bulunuyor. TEDAŞ'ın sanayi şirketlerinden 325 milyon 366 bin yeni lira, konutlardan 1 milyar 175 milyon YTL, resmî dairelerden 1 milyar 286 milyon 417 bin lira, ticarethanelerden 817 milyon 606 bin YTL alacağı var. TEDAŞ'ın, içme sularında kullanılan elektrikten kaynaklanan 143 milyon 574 bin yeni lira, tarımsal sulamada kullanılan elektrikten kaynaklanan 1 milyar 376 milyon 967 bin YTL alacağı bulunuyor. TEDAŞ'a en az borcu olan kurumlar ise 57 milyon 586 bin YTL ile KİT'ler ve 49 milyon 257 bin yeni lira ile hayır kurumları.