İMKB-30'a derin darbe

Küresel kriz borsa şirketlerinin değerinden 90 milyar dolar götürdü...

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) yılbaşından bu yana yaşanan yüzde 28,4'lük düşüş, dolar kurundaki artışla birleşince şirket patronlarının servetleri ve yatırımcıların da birikimleri toplam 90 milyar dolar eridi.



ABD kaynaklı krizin tüm piyasaları altüst ettiği yılbaşından bu yana, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) yaşanan yüzde 28,4'lük düşüş, şirket değerlerindeki kayıpla birlikte servet birikimlerini de eritti. Borsadaki düşüşün yanı sıra, döviz kurunda yaşanan artışın da etkisiyle, borsadaki şirketlerin 2007 sonunda 289 milyar 986 milyon dolar olan piyasa değeri, 21 Mart 2008 itibari ile yaklaşık 90 milyar dolarlık kayıpla 200 milyar dolara geriledi.

Ortalama halka açıklık oranının yüzde 30 olduğu borsada, halka açık kısmın yani, yatırımcıların elinde tuttukları hisselerin değeri 27 milyar dolarlık düşüşle 60 milyar dolara indi. Şirketlerin ana ortakları olan patronların sahip olduğu hisselerin değeri ise 63 milyar dolarlık kayıpla 140 milyar dolara geriledi. Halka açık kısım içerisinde yaklaşık yüzde 72'lik payı bulunan yabancıların elindeki hisselerin değeri de 19.4 milyar dolarlık düşüşle 43.2 milyar dolara indi.



Türkiye'nin riski artıyor

ABD Merkez Bankası'nın (FED) attığı tüm adımlara rağmen, şu an itibari ile, mali kurumlarda 285 milyar dolarlık zarara yol açan ve Bear Stearns'ü batıran krizin bir süre daha devam etmesi bekleniyor. Küresel piyasalardaki dalgalanma devam ederken, Türkiye'nin iç siyasi risklerinin de artması krizin piyasada daha fazla hissedilmesine yol açıyor. Türban gerilimi, Ergenekon operasyonu, AK Parti'ye yönelik kapatma davası Türkiye'ye ilişkin belirsizlikleri artırırken, hükümetin yapısal reformlarda adım atmaması da son dört yıldır gözardı riskleri gündeme getirdi. Uluslararası Para Fonu (IMF) ile ilişkilerde mayıs sonrasına ilişkin durumun hala belirsiz olması, sosyal güvenlik yasa tasarısında atılan geri adımlar, Avrupa Birliği ile ilişkilerin adeta donması hükümete yönelik eleştileri artırdı. Reformlardaki gecikme ile birlikte, uzun süredir gündeme alınmayan yüksek cari açık, enflasyon hedefinden sapma, kronikleşen işsizlik ve yabancı girişindeki kısmi daralma satış için bahane edilir hale geldi.



Yabancı tavrı belirleyici
Borsada 1.5 yıl önceki seviyesine gerileyen endekse rağmen risklerin arttığına dikkat çekilirken, yurtdışındaki krizin boyutları ve süresi, iç piyasa için belirleyici olacak. Piyasanın yüzde 72'sini elinde bulunduran yabancıların yılın ilk iki ayında 772 milyon dolarlık satış yaptı. Krizin devam etmesi ve likidite ihtiyacının artması durumunda endeksteki geri çekilmenin devam etmesi bekleniyor. Fakat, uluslararası piyasalarda toparlanma sürecinin başlaması ve iç siyasi risklerin de azalması halinde, İMKB'nin düşüşte olduğu gibi çıkışta da ilk sıralarda yer alacağına dikkat çekiliyor.

Uluslararası likiditenin daralması sonucu içeride kaynak maliyetlerinin artması beklenirken, son 4 yıldır hisseleri çok hızlı değer kazanan bankaların, bu yıl kâr artış hızında frene basabileceği belirtiliyor. İMKB'de endeksin yüzde 28,4'luk kayıp yaşadığı bu yıl, banka endeksindeki düşüş ise yüzde 35'e ulaştı. Bu yıl sanayi endeksi yüzde 18,2, hizmetler endeksi yüzde 14,7, mali endeks ise yüzde 34 değer kaybetti.



İMKB-30'a derin darbe
Türkiye'nin dev şirketlerinin yer aldığı İMKB-30 Endeksi'nde bu yıl yüzde 30'luk düşüş yaşandı. Endeksteki düşüşe paralel olarak da İMKB-30 şirketlerinin piyasa değeri 64.2 milyar dolar azalarak 185 milyar 76 milyon dolardan, 120 milyar 843 milyon dolara indi. Sabancı Holding bünyesinde faaliyet gösteren Akbank'ın değeri yüzde 35,4 azalarak 14.4 milyar dolara inerken, Garanti Bankası'nın değeri de yüzde 45,6 azalarak 18.9 milyar dolara düştü.

İş Bankası'nın değeri yüzde 33,1, Vakıfbank'ın değeri yüzde 42,1, Yapı Kredi Bankası'nın değeri yüzde 38,6, Şekerbank'ın değeri yüzde 49,5 azaldı. İMKB-30 içerisinde en az kayıp Petrol Ofisi'nde yaşandı. Şirketin piyasa değeri yüzde 10,9 azalarak 2.2 milyar dolara indi. Erdemir'deki kayıp yüzde 17,7, Migros'taki kayıp yüzde 19,8, Tüpraş'taki kayıp yüzde 24,1, Turkcell'deki kaşıp ise yüzde 23,9'da kaldı.