Ankara, 3 yıl önce mahkemelik olduğu İran'a en az 2 milyar dolarlık yatırım yapmayı kabul etti. İki ülkenin ortak şirketi İran'da açılacak doğalgaz ve petrol kuyularını işletecek. İran petrolü Ceyhan'dan dünyaya pazarlanacak. 

İran'la stratejik ortaklık gündemde 2 milyar dolar hazır

Türkiye, enerji politikasında köklü değişikliğe hazırlanıyor. Bugüne kadar Doğu ile Batı arasında transit geçiş ülkesi olarak kabul edilen Türkiye, İran ile başlatacağı işbirliği sonucu dünya enerji ticaretinde kilit ülke konumuna ulaşacak. Türkiye, doğalgaz konusunda 2004'te tahkimlik olarak karşısına aldığı İran'la, enerji ticaretinde üç alanda ortaklık kuracak.

Pakette, yarı yarıya ortaklıkla kurulacak bir şirket aracılığıyla İran'da yeni doğalgaz ve petrol kuyuları açılarak Türkiye tarafından işletilmesi, İran tarafında 3 adet doğalgaz elektrik santrali kurulması ve İran petrolünün Ceyhan terminalinden dünya pazarına pazarlanması yer alıyor. Türkiye'nin sadece İran doğalgazının pazarlanması ve işletilmesi için şimdiden en az 2 milyar dolarlık finansman sağlamayı kabul ettiği öğrenildi.

İran tarafının teklife sıcak bakmasıyla birlikte konu İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mottaki'nin şubat ayında yaptığı Türkiye ziyaretinde üst düzeyde konuşuldu. Anlaşma sağlanırsa Türkiye, dünyanın ikinci büyük doğalgaz rezervine sahip İran'ın rezervlerini işletme hakkını da kazanacak. Ayrıca bu anlaşmalarla Türkiye transit geçiş ülkesi olmaktan ticarete katılan ülke konumuna yükselecek.

Türkiye, enerji politikasında köklü değişikliğe hazırlanıyor. Bugüne kadar Doğu ile Batı arasında transit geçiş ülkesi olarak kabul edilen Türkiye, İran ile başlatacağı işbirliği sayesinde artık dünya enerji ticaretinin ortağı haline gelecek. Bu nedenle Türkiye'nin doğalgaz konusunda tahkimlik olarak karşısına aldığı İran'la, yeni dönemde enerji ticaretinde ortaklık kuracağı öğrenildi.

İşbirliği paketinin içinde yarı yarıya ortaklıkla kurulacak bir şirket aracılığıyla İran'da yeni doğalgaz ve petrol kuyuları açılarak Türkiye tarafından işletilmesi, İran tarafında 3 doğalgaz elektrik santralı kurulması ile İran petrolünün Ceyhan terminalinden dünya pazarına pazarlanması yer alıyor. Bütün bu faaliyetler İran-Türkiye ortaklığında gerçekleştirilecek. Türkiye'nin sadece İran doğalgazının pazarlanması ve işletilmesi için şimdiden en az 2 milyar dolarlık finansman sağlamayı kabul ettiği öğrenildi.

İran gazına çıkış kapısı bulundu

Uzun zamandır Ankara-Tahran arasında sürdürülen ikili görüşmelerde Türkiye ile İran'ın enerjide ticaret ortaklığı yapması görüşü belirdi. Türk tarafı İran'a yüzde 50-50 oranında ortak olunacak şekilde bir şirket kurmayı önerdi. Bu şirket aracılığıyla İran'da yeni petrol ve doğalgaz kuyuları açılmasının planlandığı ve çıkarılacak bu kaynağın Türkiye üzerinden Avrupa pazarına satılacağı kaydedildi. Böylece dünyanın ikinci büyük doğalgaz rezervine sahip olan İran, bu rezervini gaz ihtiyacı her geçen gün artan Avrupa'ya ulaştıracak. Türkiye ise böylece sadece geçiş ücreti alan bir transit ülke değil, aynı zamanda ticaret ortağı olacak. Yani Avrupa pazarında İran gazının satışında Türkiye de projenin içinde olacak.

İran tarafının bu teklife sıcak bakmasıyla birlikte konu İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mottaki'nin şubat ayında yaptığı Türkiye ziyaretinde de üst düzeyde konuşuldu. Bu anlaşma sağlanırsa, Türkiye İran'daki doğalgaz rezervlerini işletme hakkı da kazanacak.



Avrupa, İran gazını istiyor


Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ise Rusya'ya olan doğalgaz bağımlılığını azaltmak ve kaynak çeşitlendirmesine gitmek istiyor. Bu nedenle AB'nin İran gazına sıcak baktığı belirtiliyor. İran sınırından Yunanistan'a kadar kesintisiz bir doğalgaz boru hattı bulunması nedeniyle Türkiye'nin proje için ek bir boru hattı yatırımı yapması da gerekmiyor. Bu durum Nabucco Projesi'ni de olumlu etkileyecek. Sadece Marmara geçişinde 48 inç'lik bir güvenlik hattı yapılması gerekecek. Güvenlik hattı, ana iletim hattının yetmediği ya da sorun yaşandığı zaman kullanılacak.



3 doğalgaz santral kurulacak

İran-Türkiye işbirliği paketinde İran tarafında 3 ayrı doğalgaz santralı kurulması da planlanıyor. Her biri 2 bin MW olmak üzere toplam 6 bin MW kurulu gücünde olacak santrallardan üretilen elektriğin 2 bin MW'si İran iç tüketimine, geri kalanı ise elektrik ticaretine yönlendirilecek. Bir süre önce de İran tarafından Türkiye'ye elektrik verilmesine yönelik bir teklif gelmiş ve bu konu tartışmaya açılmıştı. İran tarafı yakın dönemde 1 kWh'si 3.5 cent olmak üzere Türkiye'ye yıllık 1 milyar kWh elektrik vermeyi teklif etmişti. Kurulması planlanan doğalgaz santrallarından üretilecek elektriğin Türkiye üzerinden Avrupa'ya satışı için öncelikle Avrupa Elektrik İletimi Enterkonnekte Birliği'ne (UCTE) uyumun sağlanması gerekiyor. Bu uyumun ise bu yılın sonunda tamamlanacağı öğrenildi.

İşbirliğinin üçüncü ayağını ise petrol oluşturacak. Rafineri kurulumu, petrol arama ve İran petrolünün Türkiye üzerinden Ceyhan Limanı'na indirilerek dünya pazarına açılmasının da işbirliği paketinde bulunduğu belirtildi. Buna göre, Türkiye'nin Batman-Yumurtalık hattı üzerinden İran petrolünün Ceyhan'a inmesi sağlanacak. Bunun için ilave boru hattı yatırımı yapılması gerekecek. Bundan sonra İran petrolü, Ceyhan enerji terminali üzerinden tankerlerle dünya pazarına satılabilecek. Böylece Ceyhan sadece Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı ile gelen Hazar petrolüne değil İran petrolüne de ev sahipliği yapacak.





İşbirliği paketinde ne var
* Türkiye ve İran yarı yarıya ortak olacakları bir şirket kuracak.
* Şirket aracılığı ile İran'da Türkiye tarafından işletilecek yeni doğalgaz ve petrol kuyuları açılacak.

* İran'da 3 adet doğalgaz elektrik santralı kurulacak.

* İran petrolü dünya pazarına Ceyhan terminalinden pazarlanacak.