İşyeri açılması sürecinde yaşanan bürokrasi ortadan kaldırılıyor. Beyana dayalı sistemin uygulamaya konulmasıyla işyeri açmak isteyenler, başvuru yaptıkları gün işyeri ruhsatını alabilecek. Ruhsatlandırma yetkisi ise tüm işyerleri için belediyelere ve il özel idarelerine devrediliyor.

Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı tarafından hazırlanan "İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatları Yönetmeliği" Bakanlar Kurulu'nda imzaların tamamlanmasının ardından bugün onay için Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'e gönderilecek. Türkiye'de yeni kamu yönetimi anlayışının amaçlarına uygun olarak vatandaşların hayatını kolaylaştıracak düzenlemeler yapmak üzere yeni bir misyon üstlenen Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı, işyeri açılması sürecinde bürokrasiyi azaltacak bir düzenlemeyi tamamladı. Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer, sağlık hizmetlerindeki işlemlerin ve tapu kadastro hizmetlerinde sürecin kısaltılmasına yönelik çalışmaların ardından temel dayanak noktası Belediyeler Kanunu olan yönetmeliğin, ilgili kurumların da katılımıyla hazırlandığını belirtti. Hastanelerle ilgili çalışmaların takibinin yapıldığını kaydeden Dinçer, süreci kısaltan tedbirlerin sonunda bir hastanın hastaneye girişinden, hastane kapısından çıkışına kadar olan sürenin 280 dakikadan 160 dakikaya düştüğünü açıkladı. İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarıyla ilgili yönetmeliğin ardından gümrük kapılarında bürokrasinin azaltılması ve özel sağlık kurumlarının açılmasıyla ilgili çalışmalar da yapılacağını ifade eden Dinçer, 1 yıl içinde 3-4 çok önemli projeyi tamamladıklarına dikkat çekti.


İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatları Yönetmeliği ile ruhsatlandırmaya ilişkin yetkiler Belediye Kanunu'nda da öngörüldüğü gibi yerel yönetimlere devrediliyor. Ruhsatlandırma yetkisi belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyelere, belediye sınırları dışında ise il özel idarelerine ait olacak. Bürokrasi ve kırtasiyeciliğin azaltılması, yatırım ortamının iyileştirilmesi, mevzuat dağınıklığının giderilmesi ve kurumlar arası görev çakışmalarının giderilmesini amaç edinen düzenleme, işyeri sahiplerinin çok çabuk ve kolay ruhsat alabilmesi ilkesiyle hazırlandı.


Mevcut ruhsatlandırma sistemine göre şirketler gibi sıhhi işyerlerinin ruhsatlandırılmasında istenen evrak sayısı ortalama 52, umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatlandırılmasında istenen belge sayısı ortalama 68, üretim tesisleri, fabrikalar, benzin istasyonları gibi gayri sıhhi müesseselerin ruhsatlandırılmasında istenen evrak sayısı ise ortalama 43. Gayri sıhhi müesseseler için ayrıca 38 işgünü süren ÇED sürecinde de birçok belge isteniyor. Mevcut sistemle ilgili yapılan anketlere göre işyeri sahiplerinin yüzde 45'i müracaatı izleyen işgünü içinde ruhsat alamadığını ifade ederken, en çok sıkıntı yaşanan kurum ise Belediye Ruhsat Müdürlükleri, Emniyet Müdürlükleri ve Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Müdürlükleri olarak gösteriliyor. Ankete göre en çok zaman alan işlem itfaiye müdürlüğü işlemleri. Ankete katılanların yüzde 65'i belgeleri hazırlama süresini 1 hafta olarak belirtiyor.


Yeni hazırlanan ve onay için Köşk'e gönderilecek olan yönetmelik ise, ruhsatlandırma sürecindeki merkeziyetçi yapıyı kaldırarak yetkileri mahalli idarelere devrediyor. Yönetmelikle "Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeliği", "İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik" ve "Açılması İzne Bağlı Yerlere Uygulanacak İşlemler Hakkında Yönetmelik" yürürlükten kaldırılarak düzenlemeler tek yönetmelikte birleştiriliyor. Yönetmelikle ruhsatlandırma sürecinde beyan usulünün esas alınması ve istenen belge sayısının azaltılması öngörülüyor. Ruhsatlandırma için başvuru formunun doldurulmasının yanı sıra açılacak işyerinin konumunu ve durumuna göre bazı belgeler istenecek. Sıhhi işyerlerinde kat mülkiyetine tabi yerlerde alınması gereken izin, özel yapı şeklini gerektiren işyerlerinde yapı kullanma izni, karayolları trafik güvenliği açısından ilgili işyerleri için izin, umuma açık eğlence ve istirahat yerleri için mesafe krokisi, özel öğretim kurumları için kurum açma izni ve öğretime başlama izni istenecek. Umuma açık eğlence yerlerinin cami ve ibadethanelere en az 100 metre uzaklıkta kurulabilmesi öngörülüyor.

HANGİ MÜESSESELERDEN ÇED RAPORU İSTENECEĞİNİ BELİRLENECEK
Gayrı sıhhi müesseselerde ise, başvuru formunun yanı sıra ÇED Yönetmeliği kapsamında ÇED Olumlu Belgesi, gerekiyorsa karayolları trafik güvenliği açısından ilgili işyerleri için izin, itfaiye raporu, emisyon iznine tabi ise analiz raporu, deşarj iznine tabi ise analiz raporu, tehlikeli atıklarla ilgili lisansa tabi ise belgesi istenecek. Yönetmelikle ruhsatlandırma işlemleri kesin sürelere bağlanıyor. Sıhhi işyerlerinde başvuru ve beyan formunun verildiği gün içinde ruhsat verilecek. Umuma açık eğlence ve istirahat yerlerinde 1 ay içinde, 1. sınıf gayri sıhhi müesseselerde en geç 20 gün, 2. ve 3. sınıf gayrı sıhhi müesseselerde en geç 10 gün içinde ruhsat verilecek. Sıhhi işyerleri için ruhsatı veren idare, 1 ay içinde beyanların doğruluğunu kontrol edecek. Denetleme sonunda rapor olumluysa ruhsat kesinleşecek. Beyanda eksiklik bulunması halinde işyerine kesin ruhsat için 1 hafta süre verilecek. 1. sınıf gayri sıhhi müesseseler için ÇED raporu istenecek. 2. ve 3. sınıf müesseseler için ÇED raporu istenip istenmeyeceğine ise 5 kişilik yerel komisyon karar verecek. Komisyon, hangi müesseselerden ÇED raporu isteneceğini belirleyecek.


Çarşı, işhanı gibi yerlerde daha önce aynı çarşıda bulunan tüm işyerlerinden istafiye raporu istenirken, yönetmelikle tüm çarşı için tek itfaiye raporu yeterli hale getirilecek. Bir aşamada istenen bir belge, daha sonraki aşamalarda yeniden istenmeyecek. Yer seçimi izni ile tesis kurma izni birleştirilerek, yer seçimi izni alan işyerine tesis kurma izni verilmemesinin önüne geçilecek. Birinci sınıf gayrı sıhhi müesseselerde deneme izninin ruhsat yerine geçmesi sağlanarak ihtiyaç duyulan hammadde ve malzeme ithalatındaki sıkıntılar sona erdirilecek ve girdi temini hızlandırılacak. Bu müesseselere ruhsat verilmesinde meclis veya encümen kararı aranmayacak.


Yönetmelikle Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) bulunan işyerlerinin ruhsatlandırılması yeni esaslara bağlanıyor. OSB'de bulunan işyerlerine ruhsat verilmesi yetkisi OSB tüzel kişiliğine devrediliyor. OSB içindeki işyerlerine ruhsatlarını verecek olan OSB tüzel kişiliği, gayrı sıhhi müesseseler inceleme kurulu görevini de yapacak. OSB tüzel kişiliği, işyerlerinden ruhsatlandırmada alacağı harçları ise ilgili belediyeye devredecek. Faaliyeti ve mekanı değişmeyen işyerlerinin devri halinde yeni belge istenmeden ruhsat verilecek. Sahibinin ölümü halinde ruhsatın yasal mirasçılar adına intibakının yapılması öngörülüyor. Yönetmelikle 'Alındı Belgesi Sistemi' de getiriliyor. Belge, başvuru formunun doldurulduğu günü ruhsat alınamaması halinde sorumlu memurun belli olmasını sağlayacak. Hesap sorulabilirliği sağlayacak bu belgede işlemi yapan memurun adı ve ön kontrolde tespit edilen eksiklikler belirtilecek.


Öte yandan düzenlemeyle, ruhsatlandırma konusunda tek yetkili belediyeler ve il özel idareleri kılınırken, Sağlık Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı gibi bakanlıkların denetleme yetkileri ise korunuyor. Turistik tesisler için belediyeden ruhsat alınması gerekirken, bu tesisler işletme belgesini Turizm Bakanlığı'ndan alacak. Bu tesislerde hizmetin kalitesinin belgelendirilmesi Turizm Bakanlığı tarafından yapılacak. Gıdayla ilgili işyerlerinde de işyerinin gıda kodeksine uygunluğu Tarım Bakanlığı tarafından denetlenecek. İlgili bakanlıklar, mal ve hizmetlerin standartlarının koyulması ve denetlenmesi konusunda yetki sahibi olacak. Düzenleme, fiziksel öğeler, Maliye ile ilgili öğeler ve üretilen malla ilgili öğeler konusunda yaşanan içiçeliği de önleyecek. Tüm öğelerle ilgili yetkili birim sayısı teke indirilecek.