İzmir limanı kabus yaşatıyor

İzmir Limanı'nda belirsizlik uzadı ihracatçılar faturadan şikâyetçi. İşte ayrıntılar..

Özelleştirilmesi yılan hikâyesine dönen İzmir Limanı'nda yine 'sıkışıklık' kâbusu yaşanıyor. Körfez, yükleme veya indirme için bekleyen gemilerle dolarken, işadamlarını 'sıkışıklık zammı artılır mı?' endişesi sardı.

Sıkıntıların temelinde 'ertelenen' yatırımların yattığı kaydedilirken, liman yönetimi yoğunluğun 'gemilerin hafta sonunda alınan mesai ücretini ödememek için hep perşembe ve cuma günlerini tercih etmesinden' kaynaklandığını ifade ediyor. İzmir Limanı'nda 2004'ten bu yana yaşanan sıkıntı sebebiyle, sıkışıklık zammı uygulaması yapılıyor. İhracatçılar, Avrupa ülkelerine giden konteynırlar için 25-50 Euro, Amerika'ya gidenler içinse 60-120 dolar sıkışıklık zammı ödüyor.

Devlet Demiryolları şirketine (TCDD) ait İzmir Limanı 22 ay süren özelleştirme çalışmalarının ardından Mayıs 2007'de 1 milyar 275 milyon dolara satıldı. Alsancak'taki limana söz konusu fiyatı 49 yıllığına, Çinli dolar milyarderi Li Ka Shing'in sahibi olduğu Hutchison firması, Global ve Ege İhracatçı Birliği'nden oluşan ortaklık teklif etti. Ege Bölgesi ihracatının yüzde 90'ı, Türkiye ihracatının da üçte biri bu limandan yapılıyor.

İhaleyi alan grup, şartnamede de yer alan yeni yatırımları yapacağını ve kapasiteyi iki katına çıkaracağını açıklamıştı. Ancak Liman-İş Sendikası'nın özelleştirmeye karşı Danıştay'da açtığı dava halen sürüyor. Açılan dava, 1 yıla yaklaşan bir süredir görüşüldüğü için limanda devir teslim yapılamıyor. Ege İhracatçı Birlikleri Başkanlar Kurulu Başkanı Mustafa Türkmenoğlu, "İzmir Limanı'nın özelleştirilmesi 22 ay sürdü.

4 Mayıs 2007'den bu yana da yargı süreci devam ediyor. Sürecin uzaması sıkıntıları artırıyor. En büyük endişemiz, firmaların 'İzmir Limanı'nda çok bekliyoruz' düşüncesiyle buradan kaçınmaları." diye sitem ediyor. Ege Kuru Meyve İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu üyesi Eli Alharal, mart ve nisan ayları ihracatçılar için en ölü dönem olmasına rağmen limanda ciddi sıkışıklık yaşanmasına dikkat çekiyor. Gemilerin uzun süre körfezde beklemek durumunda kaldığını anlatan Alharal, grev döneminde bile böyle bir sıkışıklık yaşamadıklarını belirtiyor. Yoğunluğun sebebini de, "Limanda acilen yapılması gereken yatırımlar gecikti." diyerek açıklıyor.

Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı Geza Dologh'a göre ise Alsancak'ta sistem problemi yaşanıyor. Bir geminin körfezde bir gün beklemesinin maliyetinin en az 20 bin dolar olduğunu aktaran Dologh, kamu eliyle limanın ancak bu şekilde işletilebildiğini, sıkıntının da ancak özelleştirme sonrasında yapılacak yatırımlarla çözülebileceğini söylüyor. Odanın İzmir Şubesi Meclis Başkanı Erdoğan Yılmaz da gemilerin limana yanaşma süresinin üç güne çıktığını belirterek, bunun çok büyük zaman kaybı anlamına geldiğini ifade ediyor.

"Armatörler bile gemilerinin ne zaman yanaşacağını bilmiyor." diyen Yılmaz, konteynırlar gemilere yüklenemediği için limanın boşaltılamadığını dile getiriyor. Ulaşılan ihracat potansiyeli sayesinde gemilerin boylarının büyüdüğünü vurgularken, büyük gemileri yüklemenin daha uzun sürdüğünü kaydediyor. Limandaki vinç ve çekicilerin eski ve yetersiz kaldığına işaret ediyor. Yılmaz, 2004 yılından beri uygulanan sıkışıklık zammının artırılmasından endişe ettiklerini belirtirken, "İhracatçılar, sıkışıklık zammı adı altında şu ana kadar 350-400 milyon dolar civarında para ödedi. Bu parayla bir liman daha yapılırdı." ifadelerini kullanıyor.

'Mesai ücretinden kaçıyorlar'

Liman yetkilileri ise sıkışıklığın altında, işadamlarının gemiyi 'hafta sonu' limana yanaştırmak istememelerinin yattığını öne sürüyor. Hafta sonu mesai ücretleri arttığı için gemilerin limana yanaşmak istemediğini ifade eden yetkililer, "Bu yüzden hafta sonunda oluşan sıkışıklık, pazartesi de devam ediyor. Ama salıdan sonra herhangi bir sıkışıklık yaşanmıyor. Şu anda hiçbir sıkıntı yok." açıklamasında bulunuyor. Liman yetkilileri, vinçlerin ve bütün ekipmanların düzenli çalıştığını, geçen yıla göre gemi trafiğinde bir artış da bulunmadığını, sıkıntının trafiğin haftanın yedi gününe yayılmamasından kaynaklandığını belirtiyor.