Karları yüzde 35 eridi

İŞ dünyası dergisi Fortune, ‘Türkiye’nin en büyük 500 şirketi’ listesinin 2008 yılı sonuçlarını açıkladı.

Satış hasılatı en büyük şirketlerin yer aldığı Fortune 500 Türkiye listesinde, net satış gelirlerini yüzde 35.2 artırarak 30.4 milyar liraya çıkaran Tüpraş, 2008’de de liderliğini korudu. Fortune 500 şirketlerinin geçen yılın son çeyreğinde patlak veren küresel ekonomik krizden etkilendiği görüldü. Listede yer alan 500 şirketin toplam satış gelirleri 2008’de yüzde 16.3, ihracat gelirleri de yüzde 18.7 artarken, toplam net kârları ise yüzde 35.5 düştü.

392.3 milyar lira ciro

Finansal kurumlar ve holding şirketlerinin kapsam dışı olduğu Fortune 500 listesine giren şirketlerin net satış gelirleri 2008’de yüzde 16.3 artarak, 392.3 milyar liraya ulaştı. 2007’de bu rakam 337.2 milyar lira olarak açıklanmıştı. 2007’de net satışlar bir önceki yıla göre yüzde 22 artmıştı. Listeye giren ilk 62 şirket 1 milyar liranın üzerinde (2007’de 53 şirket) satış geliri elde etti.

Exxon Mobil’in yarısı kadar

Türkiye’nin 500 büyük şirketinin net satışlarının toplamı Exxon Mobil (442.8 milyar dolar) veya Wal-Mart Stores’un (405.6 milyar dolar) yarısının bir miktar üzerinde bir büyüklüğe ancak ulaşabiliyor. Türkiye 500’ün toplam satışları ancak ABD 500’de üçüncü sırada yer alan Chevron’u (263.1 milyar dolar) yakalayabiliyor. Merkez Bankası’nın 2008 yıl sonu dolar alış kuruyla yapılan hesaplamaya göre, Türkiye 500’ün net satış geliri 258 milyar 68 milyon dolar. Bu da Exxon Mobil’in ancak yüzde 58.3’üne denk geliyor.

Yüzde 76’sı iç pazar

Fortune 500 listesinde yer alan şirketlerin ihracatı da 2008’in son aylardaki düşüşe rağmen yüzde 18.7 artarak 94 milyar 681 milyon liraya yükseldi. Listede yer alan şirketlerin net satışlarının yüzde 76.87’sini iç pazar satışları oluştururken, ihracatın payı yüzde 23.13’lerde kaldı. İlk 50 şirket açısından satışların dağılımına bakıldığında ihracatın payı yüzde 20 olurken, ilk 10 şirketin satışları içerisinde ihracatın payı yüzde 11 olarak gerçekleşti.

142 şirket zarar yazdı

Fortune 500 Türkiye listesinde yer alan şirketlerden 358’i kâr açıklarken, 142’si zarar yazdı. Kâr açıklayan şirketlerin kârları da bir önceki yıla göre ciddi boyutlarda geriledi. Fortune 500 şirketlerinin toplam net kârı 2008’de yüzde 35.5 geriledi. 2007’de listeye giren şirketlerin toplam kârı 20 milyar 67 milyon lira iken, geçen yıl bu rakam 12 milyar 927 milyon liraya düştü. Listesine giren şirketlerin net satış kârlılığı bir önceki yıla göre yüzde 45.5 civarında düştü. Fortune 500’deki ilk 10 şirketin net satış kârlılığı ise bir önceki yıla göre yüzde 53.1 oranında azaldı.

Listenin yarısı İstanbul sıçrama Ankara’dan geldi

Fortune 500’de yer alan şirketlerin illere göre dağılımına bakıldığında, İstanbul’un, 243 şirketle ağırlığını koyduğu görülüyor. 211.3 milyar lira net satış geliri bulunan İstanbul şirketleri, toplam satışlardan ise yüzde 53.9 oranında pay alıyor.
48 şirketle ikinci sırada yer alan Ankara şirketlerinin 77.5 milyar liralık net satış geliriyle toplam satışlardan aldığı pay ise yüzde 19.8.
40 şirketle üçüncü sırada yer alan İzmir’in toplam satışlardan aldığı pay yüzde 4.5.
28 şirketle Bursa, listede en fazla şirketi bulunan dörnüncü il durumunda iken, toplam satışlardan aldığı pay ise yüzde 1.9.
24 şirketle Bursa’nın arkasında yer alan Kocaeli’nin Fortune 500 şirketlerinin net satışlarından aldığı pay ise yüzde 10.8.
Kayseri, listeye 15 şirketle girerken, Gaziantep 13 şirketle listede yer aldı.
Küresel kriz nedeniyle tekstil sektörünün yaşadığı sıkıntılardan nasibini alan Denizli ise bu yıl listeye 9 şirket sokabildi.
Türkiye’deki 81 kentten 42’sinin giremediği sıralamada, en önemli sıçrama listedeki şirket sayısı 41’den 48’e yükselen Ankara’dan geldi.

Tüpraş ciroda ve ihracatta lider

GEÇEN yıl satışlarını yüzde 35.2 oranında artıran Tüpraş, 30 milyar 456 milyon 399 bin lira net satış geliriyle listede zirveyi bırakmadı. 5 milyar 785 milyon 292 bin lira ihracatla en çok ihracat yapan şirket unvanını da koruyan Tüpraş’ın, listedeki şirketlerin toplam satış gelirleri içindeki payı yüzde 7.8 oldu.

En fazla zarar eden TEDAŞ oldu

BOTAŞ, 21 milyar 82 milyon 298 bin 517 lira geliriyle listeye ikinci sıradan girerken, 20 milyar 652 milyon 829 bin 21 lira satış geliriyle üçüncü sırada yer alan Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş (TEDAŞ)), geçen yıl olduğu gibi bu yıl da Fortune 500’ün en fazla zarar eden şirketi oldu.