Mini krizin nedeni?

Düşük gelir grubuna yüksek faizle verilen subprime mortgage kredilerinde yaşanan sorunun Bear Stearns’dan sonra ABN Amro’yu da kıskacına alması tüm dünya borsalarına satış getirdi. İMKB, yüzde 4.23’lük kayıpla seçim sonrası kazançlarının hepsini geri verdi.

İstanbul serbest piyasada dolar 1,3060 YTL, avro 1,7900 YTL'den güne başladı. Kapalıçarşı'da 1,3010 YTL'den alınan dolar 1,3060 YTL'den satılıyor. 1,7850 YTL'den alınan avronun satış fiyatı ise 1,7900 YTL olarak belirlendi.

Serbest piyasada dünkü kapanışta doların satış fiyatı 1,2830 YTL, avronun satış fiyatı 1,7560 YTL olmuştu.

Dünya borsalarında dün patlak veren panik satışlar herkesin gözünü korkuttu. Mortgage kredilerinde yaşanan sorunun yayıldığının anlaşılması üzerine tüm Avrupa borsalarına satış geldi. Avrupa borsalarından sonra açılan Amerika borsalarında da satış etkisi dalga dalga yayıldı. Dow Jones endeksi açılır açılmaz yüzde 2.3’e yakın kayba ulaştı.

Yen 118.97 dolara kadar yükseldi. Bu, carry trade oyuncularının riski yüksek bulup pozisyonlarını kapamaya başladığı şeklinde algılandı. Bu düzeltme tüm dünya borsalarına satış getirdi. Analistler, bu satışın geçici bir düzeltme olup olmadığını anlamaya çalışıyor.

Fitili ABN Amro ateşledi
Global piyasalar düşük gelir gruplarına yüksek faizle kredi veren subprime mortgage kredilerinde yaşanan sorunun ekonominin geneline yayılabileceği endişesiyle sarsıldı.

Hollandalı finans devi ABN Amro’nun Avusturalya’da subprime piyasasına yatırım yapan iki hedge fonunun işlemlerinin durdurulduğu açıklandı. Absolute Capital fonunun işlemlerin durdurulması, 200 milyon dolarlık fonun batmış olabileceği sorularını gündeme getirirdi.

Bear Stearns’ün 3.2 milyar dolarlık 2 hedge fonunu tamamen sıfırlamasının ardından subprime kredi piyasasına yatırım yapan başka hedge fonların da ardı ardına batabileceği endişesiyle global piyasalarda tedirginlik dün pik yaptı. Piyasalarda subprime riski sebebiyle oluşan riskten kaçınma dalgası, tüm dünya borsalarında satışa neden oldu.

En büyük düşüş İMKB’de
Avrupa borsalarında dün yüzde 2’lere yaklaşan kayıplar meydana geldi. Brezilya ve Rusya borsası da düşüşten nasibini aldı. Ancak en büyük düşüş 22 Temmuz seçimlerinden sonra 56 bin puana kadar tırmanan İMKB’de yaşandı. Bu yükselişte büyük bir gap’in oluşması, düşüşün de sert olmasına neden oldu. İMKB 100 endeksi seçimlerden önceki haftayı 52 bin 935 puan seviyesinden kapatmıştı. Seçim sonuçlarının belli olmasından sonra da ilk iki gün hızlı bir yükseliş yaşayarak 56 bin 309 puan seviyesine kadar çıkmıştı. Çarşamba gününü hafif kâr realizasyonları ile geçiren, ancak satışların alışlarla desteklendiği görülen borsada dün telaş vardı. Gözü dış piyasalarda olan İMKB, ateşin düşmediğinin anlaşılması ile birlikte özellikle ikinci seansta hızlı bir satış yedi. Endeks kapanışta 52 bin 512 puana geriledi. Böylece Cuma günü kapanışın da altına gelinmiş oldu. İMKB’de kaybın yüzde 4.23 olduğu, yani tüm dünyada en büyük kaybın İMKB’de yaşandığı gözlendi.

FT: Çankaya sorunu piyasalara köstek
Financial Times (FT), Türkiye piyasasında yatırımcıların cumhurbaşkanlığı sorunu çözümleninceye kadar hisse ve tahvil piyasasında yeni yatırım yapmaya isteksiz olduğunu yazdı. FT, Çankaya seçiminin piyasalar açısından bir engel oluşturduğunu öne sürdü. FT yazarı Vincent Boland da, Abdullah Gül’ün Çankaya ile ilgili sözlerinin potansiyel bir çatışma izlenimi uyandırdığını bunun da bir belirsizlik ortaya çıkardığına dikkat çekti.

Haziran bütçesini “Zorlu” denkledi
Türk Telekom’da peşin ödeme sayesinde Mayıs ayı bütçesini kurtaran Hükümet, Haziran ayı bütçesinde de en büyük desteği Karayolları arazisi satışından gelen 800 milyon dolarlık gelirden aldı. Ahmet Nazif Zorlu’nun ödemesi Haziran ayında merkezi yönetim bütçesine girdi. Böylece Haziran’da faiz dışı açık yerine fazla verilmesi sağlandı. Analistler bütçenin Ağustos ayında yeni tedbirlere ihtiyaç duyabileceğini bu konuda IMF ile ek tedbirlerin masaya yatırılacağı konuşuluyor.

DÜNYA KRİZİ KONUŞUYOR


Deutsche: Kredi piyasaları tehlikede
Deutsche Bank’ta 12 milyar dolarlık özel sermaye fonunu yöneten New York Baş Ekonomisti Gary Pollack, gün içinde yaşanan olayları Bloomberg haber ajansına şöyle yorumladı: Yaşanan sorunlar güvenli yatırımlara talebi akıl almaz hızla artırdı. Herkes subprime kredilerde başlayan sıkıntının genele yayılabileceği endişesi taşıyor. Kredi piyasaları işleyişi tehlikede görüşü bile oluşmaya başladı. Subprime piyasasına yapılan yatırımlarla desteklenmiş bonoların takasında işlem yapmak gün geçtikçe zorlaşıyor.

Merrill Lynch: Bir bütün olarak dünya etkilenecek
Merrill Lynch: Subprime sektöründeki kredilerin göstergesi niteleiğindeki ABX endeksi tarhininde ilk defa 40 seviyesinin altına indi. Geçen hafta 50.33 seviyesine kadar yükselen endeksin 38.16 seviyesine gerilemesi tüm piyasalar için tehlike çanlarının çaldığı anlamına gelir. Dünya ekonominin bir bütün olarak bu riskten etkilenmeyeceğini söylemek hayal olur.

RBC Capital: Subprime kolay kolay durulmaz
ABD’li yatırım bankası RBC Capital ekonomistlerinden Adam Cole: ABD piyasalarının yüzde 1’in üzerinde değer kaybetmesine sebep olan subprime kredileri dünya piyasalarındaki dengeleri bozdu. Bu kısa sürede atlatılabilecek bir duruma da benzemiyor. ABD’de hazine bonolarına olan talep rekor seviyelere ulaşabilir.

UZMANLAR NE DİYOR?

1.35 seviyesine kadar krizden bahsedilemez
Erkan Savran (Ak Yatırım Araştırma Müdürü): Son dönemde hızlı çıkmış kağıtlarda kâr satışları görüyoruz. Son bir aydır ciddi bir ralli yaşadık. Dış piyasalardaki yüksek oranlı düşüşü de normal karşılamak lazım. Dolarda 1.35 seviyeleri, faizde yüzde 19 seviyeleri aşılmadığı takdirde krizden bahsetmek yanlış olur.

Gül’ün adaylığına asker tepkisi merak ediliyor
Muhittin Küley (İktisat Yatırım Araştırma Müdürü): MHP’nin Meclis’teki oylamaya katılacak olması bazı yatırımcıları tedirgin etti. Abdullah Gül aday olursa askerden ‘Acaba ne tepki gelecek’ diye düşünenler de var. Bu yüzden dışarıdaki tedirginlik bizde çok daha keskin bir düşüş getirdi.