Borç sicili güvenilir olmayanlara kredi veren mortgage sektöründe geciken ödemelerin artması, ABD piyasalarındaki yatırımcıları hisse senetlerini satmaya ve güvenilir devlet tahvilleri almaya yöneltince ABD borsaları yüzde 2 oranında düştü. 

Güney Amerika, Asya ve Avrupa borsaları ile birlikte Türkiye de ABD'deki ağır kayıpları takip etti. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası yüzde 2,79 kayıpla 40 bin 502 puana gerilerken 1,4350 Yeni Türk Lirası'na kadar yükselen dolar 1,4230 yeni liradan kapandı. Ilımlı seyir izleyen bono faizleri ise yarım puan kadar artarak yüzde 20,5 seviyesini gördü. 

Analistler, uluslararası piyasaların ABD konut piyasasındaki olumsuzluk sebebiyle gergin olduğunu; ancak büyük satış gözlenmediğini söyledi. Uzmanlar, zayıf bir tepki yükselişinin gelebileceğini; ancak üst üste gelen olumsuz dataların piyasalarda satış baskısını devam ettireceğini öngörüyor. 


Amerikan mortgage piyasalarında artan kaygılar ve Japon Yeni'ndeki değerlenmenin sürmesi, uluslararası piyasalara yeniden satış dalgası getirdi. Borç sicili güvenilir olmayanlara kredi veren mortgage sektöründe geciken ödemelerin artması, ABD piyasalarındaki yatırımcıları hisse senetlerini satmaya ve güvenilir devlet tahvilleri almaya yöneltince ABD borsaları yüzde 2 oranında düştü. Güney Amerika, Asya ve Avrupa borsaları ile birlikte Türkiye de ABD'deki ağır kayıpları takip etti. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası yüzde 2,79 kayıpla 40 bin 502 puana gerilerken 1,4350 Yeni Türk Lirası'na kadar yükselen dolar 1,4230 yeni liradan kapandı. Ilımlı seyir izleyen bono faizleri ise yarım puan kadar artarak yüzde 20,5 seviyesini gördü. Analistler, uluslararası piyasaların ABD konut piyasasındaki olumsuzluk sebebiyle gergin olduğunu; ancak büyük satış gözlenmediğini söyledi.

ABDde mortgage kredisi alanlar önemli ölçüde kredilerini geciktirirken ödeyememe sorunuyla karşılaştı. Sistemde kredibilitesi düşük kredilerle başlayan gecikme işlemlerinde asıl endişe verici konu bunun tüm sisteme ve ekonomiye yayılarak ABD Merkez Bankası'nın bir faiz indirimine gitmesi. Goldman Sachs ABD ekonomik araştırma grubu tarafından hazırlanan raporda, "Mortgage bankacılar birliğinin verisi, mortgage kredi kalitesi probleminin güvenilir olmayan sektörlerin de ötesine geçtiğini gösteriyor. Bu, güvenilir değişken faizli mortgage işlemlerinde yapılan hataların hızla artmasından görülüyor." denildi. Mortgage sisteminden borçlananlara, bir pazarlama tekniği olarak girişte çok düşük faiz teklif edilmesi ve borçlananın daha sonraki piyasa şartlarına göre daha yüksek faizleri ödemek zorunda kalması sistemin tamamını bozucu bir etki olarak görülüyor. ABD Hazine Bakanı Henry Paulson ise konut piyasasındaki düşüşün, borç güvenilirliği düşük olanlara kredi veren mortgage piyasalarında bir miktar zarara yol açtığını, ancak ekonominin genelini olumsuz etkilemediğini söyledi. Sektördeki dalgalanmanın dünyanın en büyük ekonomisinin genelini etkileyebileceği yönündeki kaygılar yatırımcıların riskli varlıklardan kaçmasına sebep oldu. Hisse senetleri hızla elden çıkarılınca dünyanın en büyük borsasında Dow Jones endeksi yüzde 1,97, Nasdaq ise yüzde 2,15 değer kaybetti. ABD'deki büyük kayıp tüm dünya borsalarına yansıdı. Japon Yeni dolar karşısında 116,12 ile son üç ayın en yüksek seviyesine çıktı. ABD ve Asya borsalarının düşmesinin ardından Avrupa borsaları da yüzde 2 civarında düşüşle güne başladı. Ancak ABD borsaları, yatırımcıların düşen mali hisselere yönelmesiyle yükselişle açıldı. Ardından Dow Jones yüzde 0,48, Nasdaq yüzde 0,9 prim yaptı. Brezilya ve Arjantin borsaları da yüzde 1'den fazla değer kazandı. Bu durum, tüm dünyada toparlanma sağladı. Açılışta yüzde 3,5 düşüşle 40 bin 183 puana kadar gerileyen İMKB ise gün içinde toparlanmasına karşın yüzde 2,79 kayıpla kapandı. 41 bin 666 ile 40 bin 183 arasında hareket eden endeks 40 bin 502 puandan kapandı. İşlem hacmi hafif artışla 1,2 milyar YTL oldu. Deniz Portföy Fon Yönetim Bölüm Müdürü Metin Türkeş'e göre tamamen dış piyasaların etkisi altındaki İMKB'de bugün de belki zayıf bir tepki gelebilir.

'Dolar 1,40-1,46 YTL'de dalgalanır'

Bankalararası döviz piyasasında ise dolar YTL karşısında değer kazandı. Gün içinde 1,4350 YTL'ye kadar yükselen dolar, bu seviyelerden gelen müşteri satışlarıyla 1,42 seviyelerine geriledi. Bankacılara göre dünkü yükselişe dış etkenlerin neden olduğu söylenirken teknik analizler de şubat sonundaki dalgalanmadan sonra yeniden 1,44 seviyelerine işaret ediyordu. Bir bankacı, "Yarın (bugün) Para Politikası Kurulu toplanıyor, ancak yine her şey dış piyasalardaki gelişmelere bağlı olacak." dedi. Aylık olağan toplantısını bugün yapacak olan Para Politikası Kurulu'nun yüzde 17,5 seviyesindeki kısa vadeli faizleri değiştirmesi beklenmiyor. Faizler daha ılımlı reaksiyon verdi. 26 Kasım 2008 vadesinde önceki gün ortalama yüzde 20 civarında kapanan ortalama faiz, dün yüzde 20,20-35 aralığında kaldı.

Bu arada Türkiye'deki yabancı yatırımcıların bono/tahvil piyasasındaki pozisyonlarını global bir çalkantı sırasında hızla elden çıkaramamaları sebebiyle kendilerini döviz ve türev piyasalarda garantiye almaları dolar/YTL paritesinde her iki yönlü dalgalanmayı artırıyor. Özellikle bu yılbaşından itibaren daha kötümser olan yerel yatırımcılar ile daha iyimser olan yabancı yatırımcılar arasında uzun vadeli beklentiler farklılaştı. Akbank Hazine Müdür Yardımcısı Barış Sözen'e göre, dolar/yen paritesinin 110-111 seviyesine gerilemesi ve Dow Jones'ta yüzde 5-6'lık bir kaybın daha görülmesi, yatırımcıların global düzeltmenin bittiğine kanaat getirmelerini sağlayacak. TEB Para Piyasaları Yöneticisi Levent Güven ise çok büyük ölçüde global piyasalara bağlı olmak kaydıyla kısa vadede doların 1,40-1,46 bandında dalgalanacağını, 1,46 seviyesi kırılırsa 1,50 YTL'ye kadar gitmesinin mümkün olduğunu kaydetti. Uzun vadede dolar/YTL için 1,38-1,50 bandından söz edilebilir. Ekonomi Servisi

En fazla değer kaybı Arjantin'de

Düşüş (%)

ABD* - 1,97

Japonya - 2,92

Brezilya* - 3,39

Arjantin* - 3,76

İngiltere - 2,61

Almanya - 2,66

Fransa - 2,52

Türkiye - 2,79

(*) 13 Mart verileri