Nakit sıkışıklığı had safhada

Amerika kaynaklı durgunluk endişesi, parti kapatma davası ve tüketicinin alışverişte kredi kartına ağırlık vermesi, küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri ciddi nakit sıkıntısıyla karşı karşıya bıraktı.

Bu durum ticari hayatı felç ederken; çeklerden çalışanların ücretlerine kadar birçok ödemenin yapılması giderek zorlaşıyor. Esnaf, ortaya çıkan para problemini aşmak için banka kredisine başvuruyor. Önce bireysel ihtiyaç kredisi almak için başvuran esnaf, eğer bankaların 'kara listesi'nde ise güvenilir komşusuna ricada bulunuyor. Daha büyük nakit sıkıntısı çekenler ise işyerini yeğenine ve kuzenine taksitle satıyor, oradan aldığı para ile borcunu ödüyor. Protestolu senet sayısının 2006'da 1 milyon 177 binden 1 milyon 470 bine çıkması, aynı dönemde karşılıksız çek tutarının 9,6 milyar yeni liradan 11,7 milyar yeni liraya yükselmesi de işletmelerin ödeme güçlüğünü ortaya koyuyor.

Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, piyasadaki daralmadan kaynaklanan sıkıntı nedeniyle son dönemde birçok işletmenin kepenk kapatmak zorunda kaldığını dile getiriyor. Kapatma davasıyla başlayan siyasi belirsizliğin piyasayı son derece olumsuz etkilediğini dile getiren Palandöken, "Dükkânının kirasını, yanında çalıştırdığı işçinin parasını ödemekte zorlanan esnaflar ya bankaya koşuyor ya da kepenk indiriyor." diyor. Hükümetin iç telebi canlandıracak adımlar atması gerektiğine dikkat çeken Palandöken, aksi takdirde daha birçok işletmenin darboğaza düşeceği uyarısında bulunuyor.

İstanbul'un köklü ticaret merkezlerinden Mercan, bu gelişmelerin en çok hissedildiği yerlerden biri. 45 yıldır tekstil sektöründe faaliyet gösteren Halil Eroğuz, uzun bir süredir böyle durgunluk yaşamadıklarını anlatıyor. Çekmecesinde ödenmeyi bekleyen çekleri gösteren Eroğuz, piyasadaki durgunluğu "Yıllar önce, burada bir dükkân boşaldığında aynı gün bir başkası gelirdi. Şimdi dükkânlar bomboş duruyor." sözleriyle özetliyor. Dörtler Tekstil'in sahibi Eroğuz, boş dükkân sayısının artmasını durgunluğun en önemli işareti olarak anlatıyor.

Türkiye'nin ekonomik başkenti İstanbul'daki en önemli ticaret merkezlerinden Mercan, son bir yıldır sıkıntılı günler yaşıyor. Bir dönem Anadolu'nun her yerinden gelen perakende esnafını ağırlayan Mercan'da esnaf halk deyimiyle 'sinek avlıyor.' Anadolu'daki bayilerin ve satış temsilcilerinin ayağını Mercan'dan kesmesi ile birlikte buradaki esnafın nakit sıkıntısı arttı. Ürünlerini satmak için çevre illere gönderenler ise tahsilatta zorluk yaşıyor. Eroğuz, mal sattığı bir müşterinin, çekini ödeyemediği için dönüp kendisine 'Benim adıma banka kredisi alır mısın?' dediğini aktarıyor. Çünkü malı alan esnafın işleri bozulduğu için ödemelerini yapamamış ve banka tarafından kara listeye alınmış. Başta tekstil olmak üzere diğer sektörlerde yaşanan değişim de işlerin bozulmasının bir diğer önemli sebebi olarak gösteriliyor. Üst sınıf olarak bilinen büyük markaların fiyatları aşağıya çekmesi, küçük esnafın rekabet etmesini imkânsız kılıyor. Esnaflara göre Çek Kanunu'ndaki 10 günlük hapis cezasının kalkması da borçların ödenmesini zorlaştırdı