Nükleerin önü açılıyor

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in bir kez daha görüşülmesi için geri gönderdiği Nükleer Güç Santralları yasası yeniden meclise geliyor.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in bir kez daha görüşülmesi için geri gönderdiği Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun, yarın TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda ele alınacak.

Komisyon üyesi AK Parti'li milletvekillerince hazırlanan 11 adet değişiklik önergesi, yasada birçok değişiklik öngörüyor. Önergelerin kabul edilmesi halinde, daha önce şirketlere EPDK'dan lisans alma mecburiyeti getirilen düzenleme değiştirilecek. Böylece nükleer güç santrali kuracak veya işletecek şirketlerin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) ''Lisans alma mecburiyeti'' kaldırılacak.

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), nükleer santral kurup işletecek şirketlerin karşılaması gereken ölçütleri bir ay içinde yayınlayacak. Yarışmanın şartları, şirketin seçimi, yer tahsisi, lisans bedeli, altyapıya yönelik teşvikler, seçim süreci, yakıt temini, üretim kapasitesi, alınacak enerjinin miktarı ve enerji birim fiyatını oluşturma usul ve esasları için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yönetmelik hazırlanacak.

Bu yönetmelik Bakanlar Kurulu onayına sunulacak. Yönetmelik yayınlandıktan sonra kurulması öngörülen nükleer güç santralları için en geç bir ay içerisinde Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) tarafından ilana çıkılacak.

ÜRETİLECEK ENERJİNİN SATIŞI...

Önergelerde, nükleer güç santrallarından üretilecek enerjinin tamamına alım garantisi ve alım bedeline açıklık getiriliyor. Böylece üretilen enerjinin tamamı, TETAŞ tarafından satın alınacak. Bu enerji santralın devreye girmesinden itibaren her yıl faaliyette bulunan perakende ve toptan satış lisansı sahibi tüzel kişilere yapılacak ikili anlaşmalar çerçevesinde TETAŞ'ın alım fiyatı üzerinden satılacak.

Perakende ve toptan satış lisansına sahip tüzel kişilerin alacakları enerji miktarı, bir önceki yılki Türkiye toplam enerji tüketimindeki payları oranında her yıl belirlenecek. TETAŞ tarafından toptan ve perakende satış şirketlerine yapılacak enerji satışına ilişkin usul ve esaslar ile tarafların yükümlülükleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yönetmelikle belirlenecek.

SANTRALIN SÖKÜMÜNDEN ŞİRKET SORUMLU OLACAK

Veto gerekçeleri doğrultusunda, nükleer atıkların bertaraf edilmesi, depolanması ve santralın işletmeden çıkarılma masraflarının karşılanması için hesap oluşturulacak. Bu hesaba ödenecek bedel, dolar cinsinden olacak. Hesapta birikecek para, tüm vergilerden müstesna tutulacak.

Hesaba ödenmesi gereken payları zamanında yatırmayanlar hakkında Amme Alacakları Tahsili Usulü hakkında kanunun hükümleri uygulanacak. Nükleer güç santralini işleten şirket, TAEK'in yayınlayacağı ölçütler çerçevesinde yakıt temininden ve işletme döneminin sonunda santralın devreden çıkarılması ve sökümünden sorumlu olacak.

KAMU ŞİRKETLERİ SANTRAL KURABİLECEK

Bakanlar Kurulunca, yurt içinde veya yurt dışında santral kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek ve üretilen elektriğin satışını yapmak üzere kamu şirketi kurulmasına karar verilebilecek. Kurulacak ve özel hukuk hükümlerine tabi olacak kamu şirketleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının görev vermesi halinde nükleer güç santrallarını yapabilecek. Kurulacak şirkete, özel sektör şirketlerinin hisse sahibi olmasına izin verilebilecek. Bu şirketin denetimi KİT ile TBMM'nin Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'a göre yapılacak.

ARSA BEDELSİZ KULLANILACAK

Üzerinde santral kurulacak taşınmazların, Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması halinde, bu taşınmazlar üzerinde şirket lehine Maliye Bakanlığı tarafından, diğer kamu kurum veya kuruluşların mülkiyetinde bulunması halinde ise Bakanlar Kurulu Kararı ile bedelsiz olarak kullanma izni, irtifak hakkı tesis edilecek. Sözleşme sürelerinin sonunda nükleer güç santralının sökülmesi zorunlu tutulacak.

Söküm işinden ve taşınmazın çevre kuralları kapsamında kabul edilebilir hale getirilerek Hazineye iadesinden şirket sorumlu tutulacak. Söküm maliyeti İşletmeden Çıkarma Hesaplarından (İÇH) karşılanacak. Eğer İÇH kaynaklarının yetersiz kalması durumunda, İÇH'den oluşmuş kaynakların yüzde 25'ine kadar maliyetler Hazine tarafından bunun da yetmemesi halinde şirket tarafından karşılanacak.

ENERJİ ALIM SÖZLEŞMESİ...

Kanunun geçici maddesinde verilecek bir önergeyle de Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), yerli kömür yakıtlı elektrik santralı yapılması amacıyla kömür tahsis ihalesi yapabilecek. İhale sonucunda yapılacak santralların 1000 megavat ve üzeri güçte olması ve santralın tamamının 2014 yılı sonuna kadar işletmeye girmesi halinde, belirlenen elektrik enerjisi satış fiyatı üzerinden ve santralın işletmeye geçme tarihinden itibaren 15 yıllığına enerji satış anlaşması imzalanacak.

Santral sahası hariç olmak üzere ihale konusu maden sahası ile ihale konusu projenin gerçekleşmesi için zorunlu olan baraj ve su alma yapı yerlerinin kamulaştırmaları, EÜAŞ tarafından bedeli ödenmek suretiyle yapılacak. Yapılacak santralların sözleşmelerinde öngörülen sürede işletmeye alınamaması halinde uygulanacak yaptırımlar şartname ve sözleşmelerde yer alacak.

Gerekli enerji nakil hatları TEİAŞ tarafından, şirketle TETAŞ arasında yapılacak sözleşmede belirlenecek olan santral ünitelerinin işletmeye giriş programına uygun olarak yapılacak. Gecikmeden dolayı oluşan zararlar TEİAŞ tarafından karşılanacak.