O seksi değil duygusal karardı

Ali Sabancı soyadı için değil ’Ali’ için başarıya odaklanmış biri. Bu yüzden de Sabancı Holding çatısı altından çıkıp, kendi girişimleriyle girdiği sektörde farklılık yakalama sevdasında.

Ali Sabancı, krize rağmen eleman azaltmayacağını, hatta çalışanlarına prim vereceğini açıkladı. Sabancı’daki hisselerini borsaya kote ettiren Ali Sabancı bu konuda ise “Kararımız tamamen duygusal! Sabancı Holding de, Akbank da benim için bir yatırım” dedi.

Ali Sabancı, enerjik, konuşkan ve komik biri. Röportaj sırasında geziyor! İş yapma biçimi çok farklı. Zaten bunu da 2005 yılında girdiği havacılık sektöründe yaptıklarıyla kısa zamanda gösterdi. Şevket Sabancı’nın oğlu, Esas Holding Yönetim Kurulu Üyesi, Pegasus Havayolları Yönetim Kurulu Başkanı... Ali Sabancı soyadı için değil ’Ali’ için başarıya odaklanmış biri. Bu yüzden de Sabancı Holding çatısı altından çıkıp, kendi girişimleriyle girdiği sektörde farklılık yakalama sevdasında. Havacılık sektörü babası Şevket Sabancı’nın hayaliymiş, gerçekleştirme fırsatını Ali Sabancı bulmuş.

Şirkete yapılan iş başvurularından bir bedel alan, Türkiye’de ilk kez uçaklardaki yeme-içme hizmetini ücretli hale getiren, yaptığı promosyonlarla bir öğle yemeği fiyatına iç hat uçuş imkanı sağlayan Sabancı’yla hem global krizin havacılık sektörüne etkilerini hem de Sabancı Holding’teki hisselerini kote etme kararı almalarını konuştuk.

Sabancı Holding yönetiminde olmayan hissedarlar olarak bir karar aldınız ve hisseler satılmadan önce yapılması gereken kote işlemini gerçekleştirdiniz... “Hisselerini satıyorlar” olarak algılanan bu karar neden ve nasıl alındı?

Bu basit bir karardı. Büyütüldü biraz...

Aile, Sabancı Ailesi tamamen çatladı şeklinde değerlendirmeler oldu...

Koptu moptu çatladı... Romantik ve seksi bir karar değil. Halka açık şirketlerin iki türlü hissesi var. Borsaya kote olanlar ve olmayanlar. Bizimkiler kote değildi. Yarın öbür gün satmak istesek borsaya bir masraf ödüyorsun. Binde 2 piyasa değeri üzerinden masraf var. Akbank 25 milyar dolardayken binde 2 farklı, 8 milyar dolardayken farklı. Siz de bu hisseler olmuş olsa, şimdi satar mısın? Biz masraflar hazır düşükken, çünkü piyasa değeri düşmüş, yakın zamanda da yükselmez, bundan yararlandık, o kadar. Kararımız tamamen duygusal! Sabancı Holding de, Akbank da benim için bir yatırım. 1.8 milyar TL kâr açıklayan bir hisseyi satar mısınız? Bizim niyetimiz maliyetleri ve masrafları düşürmek.

Ne zaman satarsınız?

Kayıt yaptırdıktan sonra 99 yıl içinde satmalıyız, biz 10 yıl gibi bir süre biçtik. 2011’e kadar zaten durumların düzeleceğini sanmıyoruz. Daha önceden de benzer fırsatlar çıksaydı bunu yapardık. Kısacası, o binde 2’lik pay düştüğü için, hazır piyasa değeri düşmüşken bunu yaptık.

2005 yılında girdiniz havacılık sektörüne ve hızla büyüdünüz. 2008 yılını nasıl geçirdiniz?

2008 dünya havacılık sektörü için dönüm noktasıydı. 2008’in Temmuz ayına kadar yakıt fiyatları 147 doları gördü. Biz Pegasus’u satın aldığımızda bir varil petrolun fiyatı 32 dolardan 36 dolara çıktığında panik olmuştuk, sonra 50 dolara ve daha da yukarıya çıktı. Temmuz ayında 147 doları da gördü. Havacılık sektöründeki cironun yüzde 30-35’i Temmuz ayında yapılır. Ciro yapmak için de sonuçta uçman lazım. Uçtuğunda da yakıt harcıyorsun. Uçurduğun misafirlerinin biletlerini de daha önceden satmışsın, mesala onlar 80 dolarlık yakıta göre fiyatlanmış biletlerden almışlar. Halbuki sen yakıta 145 dolar veriyorsun. Kriz böyle başladı. Temmuz ayından sonra yakıt fiyatları yine düşüşe geçti. Ama bu kez de talep daralması yaşanmaya başladı.

4.5 milyon misafir taşıdık

Siz Pegasus olarak bu gelişmelerden nasıl etkilendiniz?

Kârımız bir evvelki yıla göre yüzde 20 düştü. Ciromuz 2007’de 320 milyondu, 2008’de 370 milyon euroya çıktı. Taşıdığımız misafir sayısında da rekora ulaştık. 2008’de 4.5 milyon misafir taşıdık.

Mesela dünyanın önde gelen uçak üreticilerinden Boeing’te grev oldu. Bu grev 51 gün sürdü. Boeing bu grevin bitmesi için çözümleri yavaştan aldı. Boeing yavaşlamanın 6 ay sonra bitmeyeceğini gördü. Üretimini azaltacağını gördüğü için de sendikalara taviz vermedi. Bu da bizi birebir etkiledi. İki uçağımız vardı onlarda. Geçen hafta geldi bir tanesi. Ece adlı uçağımız Kasım’da gelecekti, yeni geldi. Haziran’da da 2 uçağımız gelecekti, onlar da Ağustos’ta geliyor.

Dolayısıyla krizden etkilenmemek mümkün değil, yani teğet geçmiyor!

İstanbul-Diyarbakır hattında uçsan da Seattle’da (Seattle’da Boeing’in en büyük üretim tesisi var) ne olduğu havacılıkta seni çok ilgilendiriyor. Amerika’daki adam hapşırınca sen burada soğuk alıyorsun, hatta yatağa düşebilirsin! Amerika’da bu kriz, Boeing’te de durum böyle olunca bir anda firmalar 2008’i nakit nötr bitirdiler. Küçülme ihtiyacına girdiler. Kış döneminde zaten cirolar çok düşer havacılık sektöründe.

Nedir durum havayolları şirketlerinde?

Şu anda Avrupa’nın en önemli bayrak taşıyıcılarından biri olan Air France uçaklarını finanse etmekte zorluk çekiyor. Boeing’e sipariş vermiş ödemelerde zorlanıyor. Finansman bulmakta çok zorlanıyor.

Siz zorlanmıyor musunuz?

Biz zaten bulmuştuk finansmanımızı. Finansman darboğazı da olunca durum kritikleşti sektörde. Çünkü uçakları nakitle fonlamıyorsun. Uçakların yüzde 85’i Eximbank garantili yurtdışı bankalar tarafından 12 yıllığına finanse ediliyor.

THY her yere uçmamızı önlüyor

Yıllarca Türkiye’de sektörde tek oyuncu vardı. Sizin gibi şirketler henüz yolun başında. THY’nin de çok avantajı var. Bu kriz THY dışındaki oyuncuları nasıl etkiler?

Türkiye’de yeni yeni rekabet var. Şu anda hâlâ sektörde THY dominant. Bir kere THY’nin çok uçağı var. Biz bu yaz 24 uçak olacağız. Ayrıca haksız rekabet söz konusu.

Ne gibi?

THY’nin yıllardır yapılmış ikili anlaşmaları var, THY taraf. Ben bugün İran’a uçmak istesem, uçamıyorum. THY anlaşma yapmış, Türkiye’den başka bir havayolu şirketi uçamıyor. Bu kime fena? Ben kâr ediyorum. İran’a ucuz uçmak isteyenlerden talep var ama uçamıyorum. Bu misafirlerimiz için kötü. Pahalı uçmak zorundalar, çünkü seçenek yok.

Sizin hedefiniz THY’den sonra en büyük olmaktı Pegasus’u aldığınızda, şu anda durum nedir?

Bu ortamda bakınca biz bu şirketi aldığımızda 2005’in Ocak ayında bir hayalimiz vardı, biz 2007’nin Haziran ayında bu hedefe ulaştık. Misafir sayısı olarak buna ulaştık. Ama şu anda Onur Air’in filosu bizden büyük ama o da bu yaz değişir. Şu anda Türkiye’de markasına en çok yatırımı yapan havayolu şirketi biziz. 2008 yılında havacılıkta yapılmış reklam harcamasının yüzde 50’sini biz yaptık. Diğer yüzde 50 içinde THY de var. Yanlış mı yapıyoruz? Hayır ben yeni bir markayım, markamın da oturmasına ihtiyacım var, THY oturmuş bir marka.

19.99 TL’ye nasıl bilet satıyor?

19.99 YTL’den başlayan fiyatlarla bilet satışı yaptığınız bir kampanyanız oldu. 19.99’a bilet satınca, nasıl para kazandığınız sorusu akıllara geliyor...

19.99’dan bilet satılınca, ’Adamlar nereden kesiyor?’ diyorlar. Yazın 360 YTL’ye de Bodrum’a uçan var. Aynı uçakta farklı fiyatlardan uçanlar oluyor. Kampanyalara katılanlar avantajlı. Önceden alırsan ucuz uçarsın. Önemli olan ortalama fiyat.

Bu kampanyalar sayesinde hep doluyor uçaklarınız, öyle mi?

Evet, bu kampanyalarla bizim doluluk oranlarımız arttı. Abla ucuza gitmek istiyor herkes. Ece adlı uçağımız yepyeni. Bunlardan 5 tane var bende. Ama müşterilerin çoğu yeni, eski görmüyor. Biz de ön planda olan fiyat, Feel Like a Star yok!

Nasıl buldunuz THY’nin Kevin Costner’lı reklamını?

Bizim vatandaş o reklamdan ne anlar bilemiyorum. Bizim vatandaş önce fiyata bakıyor.

Yazın Louis Vuitton çanta artıyor

Biri 19.99 TL’den diğeri de 39.99 TL’den başlayan fiyatlarla kampanyalar yaptınız, kaç bilet sattınız?

8 Ocak’tan bugüne 45 günde kampanyamızda 79.147 bilet satılmış. Günde 1772 bilet satılmış. Bu biletler satıldı ama misafirler uçmuş da olabilir, uçmamış da olabilir. 19.99 TL’den başlayan fiyatlarla, bu kampanyaya da 6 Şubat’ta başlamışız, 26.763 kişi bilet almış. Bu sene yazın 300 TL üzeri de bilet satacağım. Zaten ablacım yazın gel bagajlara bakalım, göreceğim bagajda Louis Vuitton çantalar artıyor.

Yani yazın zenginler de size geliyor...

Artık gerçek mi taklit mi bilemem ama, en azından taklit olsa bile öyle gösteren çantalarla gezen müşterileri taşıdığımızı görüyorum.

5.5 milyon euroyu uçurdum

“Bir hata yaptım geçen yıl ben. Hedge ettim yakıt fiyatını, 125 dolardan. Bu kararı da ben verdim. ’Benim ailem pariteyi hep hedge ediyor’ dedim yönetim kuruluma, vizyon var ya bende, yönetim kurulunu dinlemedim. 5.5 milyon euro benim yüzümden uçtu.”

KRİZDE ADAM ATMAYACAĞIM, PRİM DAĞITACAĞIM

Krize rağmen işlerimiz iyi, prim dağıtabileceğim çalışanlarıma, işten çıkarma da yapmayacağım. 2009’da daha iyi duyurmam lazım Pegasus’u. 2008’de 45 değişik promosyon yapmışız. Yani 8 günde bir promosyon. Artık hep promosyon var! 2008’de 7 milyon euroluk reklam harcaması yapmışız, 2009’da bunun 2.5 katını, yani 16-17 milyon euro yapacağım. Bu yatırımı haftada 5 gün uçtuğumuz Londra’da da yapıyorum. 9 yabancı şehre uçuyoruz. Oralarda da reklam yatırımı yapıyoruz.