Özel üniversite furyası başlıyor

Dershaneciler yeni üniversite kurmak için sıraya girdi...

2008 Programı'nda vakıf üniversitelerine arsa tahsisi ve mali desteğin artırılacağı, şirket ve kişilere de özel üniversite kurmanın yolunun açılacağı ifadelerine yer veren hükümet, eğitimcileri harekete geçirdi.

Özellikle dershane sahipleri üniversite kurmanın hesaplarını yaparken Kavram, Murat, Mef ve Yavuzlar Dershanesi'nin sahipleri üniversite kurmaya hazırlanıyor. Eğitim sektöründe 100'e yakın kişinin üniversite kurmaya hazırlandığı ifade ediliyor.


2008 Programı'nı açıklayan hükümetin, vakıf üniversiteleri konusundaki hedef ve öncelikleri eğitimcileri harekete geçirdi. Özel üniversitelerin önündeki engellerin kaldırılacağı, vakıf üniversitelerine yönelik arsa tahsisinin kolaylaştırılıp, mali desteklerin artırılacağı yönündeki ifadeler karşısında özellikle yükseköğretime yatırım yapmak isteyen dershane sahipleri üniversite kurmak için düğmeye bastı. Bazı eğitimciler destek mesajının ardından mevcut üniversite projelerini büyütme kararı alırken birçok eğitimci de üniversite kurmanın planlarını yapmaya başladı. Kavram Dershaneleri'nin sahibi Bahattin Durmuş, Murat Dershanesi sahibi Feridun Farımaz ve Yavuzlar Dershanesi sahibi İrfan Yavuz önümüzdeki 2-3 yıl içinde üniversite kuracak olan isimler arasında yer alıyor. Daha önce sahip olduğu MEF Dershaneleri'ni kapatan İbrahim Arıkan da MEF Üniversitesi'ni 2008-2009 döneminde eğitime açmayı planlayanlar arasında. 2008 Programı'nda yer alan, vakıfların yanı sıra kişi ve şirketlere de üniversite kurma hakkı getirecek olan yeni düzenlemenin hayata geçirilmesi halinde ise çok kısa sürede 10'larca yeni üniversitenin kurulacağına işaret ediliyor. Türkiye Özel Okullar Birliği Başkanı Rüstem Eyüboğlu, "Özel üniversitelerin önündeki engellerin kaldırılması halinde sadece eğitim sektöründen en az 100 girişimci üniversite kurmaya hazır" diyor.

Hükümetin geçen hafta açıkladığı 2008 Programı'nda öne çıkan başlıklar, enflasyon, cari açık, büyüme ve işsizlik oranı gibi noktalar oldu. Programın eğitim ana başlığında yer verdiği yükseköğretimle ilgili ifadeler kamuoyunda yer bulamasa da sektörde geniş yankı buldu. Vakıf üniversitelerinin yanı sıra özel üniversite kurulmasına yönelik ifadeler, eğitimcilerin dört gözle beklediği düzenlemenin ilk sinyalleri olarak algılandı.



Yatırımların tutarı en az 20 milyon dolar


Şu anda 27 olan vakıf üniversitelerinin sayısı hızla artıyor. Eğitim uygulanan üniversitelerinin yanı sıra Özyeğin, Acıbadem ve İzmir olmak üzere kuruluş izni almış olan 3 vakıf üniversitesinin daha önümüzdeki yıl eğitime geçmesi planlanıyor. Vakıf üniversitesi kurmanın en düşük maliyeti 20 milyon dolardan başlıyor. Meslek yüksekokulu için ise en az 5-6 milyon dolarlık yatırım gerekiyor. Büyük holdinglerin başlattığı akım, önceleri Sabancı, Koç ve Kadir Has gibi grupların kurdukları vakıf üniversiteleriyle ilk örneklerini verdi. Daha sonra Bahçeşehir, Kültür, Fatih ve İstanbul Aydın Üniversitesi gibi eğitim kökenli kişilerin kurduğu üniversiteler yükselişe geçti. Son trend ise dershane sahipleri olacak gibi görünüyor. Sektörde uzun yıllardır dershanecilik alanında faaliyet gösteren girişimciler art arda üniversite kurmaya hazırlanıyor. Kavram Dershaneleri'nin sahibi Bahattin Durmuş, Kavram Üniversitesi'ni 2009'a yetiştirecek. Yavuzlar Dershanesi'nin sahibi İrfan Yavuz'un kuracağı Yavuzlar Üniversitesi için İstanbul Bakırköy'de Veli Efendi Bölgesi'nde arazi hazır. MEF Dershaneleri'ni kapatarak dershanecilikten çıkan Arıkanlı Holding'in patronu İbrahim Arıkan da Silivri'deki üniversite projesini 2009'da hayata geçirmeyi planlıyor. Bir başka dershaneci, Murat Dershanesi sahibi Feridun Farımaz ise üniversite kuracak dershaneciler kervanına katılan bir diğer isim.



Üniversite projemizi yeniden şekillendirdik


Kavram Dershaneleri'nin sahibi Bahattin Durmuş, açıklanan 2008 Programı sonrasında üniversite yatırımı projesini şekillendiren eğitimcilerden biri. Geçen aylarda 6 milyon YTL yatırımla Kavram Meslek Yüksekokulu'nu kuran Durmuş, "Bunun devamı olarak bir üniversite kurma projemiz vardı. Az sayıda öğrenciye eğitim verecek butik bir üniversite kurmayı planlıyorduk. Ancak şimde 2008 Programı'ndaki yeni düzenlemeleri görünce, planlarımızı revize etmeye karar verdik. Daha büyük, geniş çaplı bir üniversite kurabiliriz. Destekler karşısında artık daha büyük düşüneceğiz. Üniversiteyi 2009-2010 eğitim dönemine yetiştirmeyi planlıyoruz" dedi. İzlenen ekonomi politikalarının sektörü yıprattığını ve dershanelerin sıkıntıda olduğunu söyleyen Durmuş, "Dershanecilerin üniversite kurma konusundaki ilgisi gerçek. Ama bu, 'Dershanecilikte durum iyi değil, bari üniversite kuralım' anlayışı içinde yapılan bir şey değil. Eğitim işi, para kazanmak için yapılmaz. Eğitimciler için üniversite kurmak bulaşıcı bir hastalık gibi. Sosyal bir organizasyon, sorumluluk projesi olarak görüyoruz. Para kazanmak isteyen biri eğitime yatırım yapmaz. Ama sonuçta bir işletme kuruyorsunuz ve ayakta kalmak, artı değer yaratmak zorundasınız. Bu nedenle hükümetin vakıf üniversitelerine yönelik destek kararı çok yerinde" diye konuştu.



Üniversite kuracak en az 100 eğitimci var


İstanbul Bakırköy'de Yavuzlar Üniversitesi'ni kurmaya hazırlanan Yavuzlar Dershanesi sahibi İrfan Yavuz ise açıklanan programın hayata geçirilmesi halinde dershaneciler başta olmak üzere eğitim sektöründen pek çok girişimcinin üniversite kurmaya hazırlandığına işaret etti. Yavuz, "Biz vakıf üniversitesi için gerekli ilk adım olan Yavuzlar Eğitim Vakfı'nı kurduk. İstanbul Bakırköy'de 6 dönümlük arsamız hazır. Burayı merkez kampus yapacağız. Ayrıca ikinci bir kampus için yer bakıyoruz. 2008'in hemen başında inşaat projesine geçmeyi planlıyoruz. 2009 ya da en geç 2010 yılında eğitime başlayacağız. Eğitim kadromuzun yüzde 60'ı hazır diyebilirim. Mütevelli heyetini de kafamızda oluşturduk. Yabancı bir üniversiteyle de eğitim içeriği ve model konusunda işbirliğine gitmeyi planlıyoruz" dedi.

Programda yer alan "özel üniversiteler" ifadesinin hayata geçirilmesi halinde Türkiye'de kısa bir süre içinde 100 yeni üniversite kurulacağını söyleyen Türkiye Özel Okullar Birliği Başkanı Rüstem Eyüboğlu ise "Eğitim sektörü içinden en az 100 kişi, gerekli düzenlemlerin yapılması halinde üniversite kurmaya hazır. Ama desteklerin artırılması gerekiyor. Bunlar sonuçta bu ülkenin üniversiteleri olacak" diye konuştu.



Destek zorunluluğu kalksın, teminat miktarı artırılsın


Eğitimcilerin gidilecek yeni düzenlemeler arasında öncelikli talebi ise arsa ve mali yardımların yanı sıra üniversiteye yüzde 20 destek zorunluluğunun kaldırılması. Mevcut yasaya göre kurucu vakıf her yıl üniversitenin cari giderlerinin en az yüzde 20'sini karşılamak zorunda. Sektör temsilcileri, üniversite kendi kendini çevirecek duruma gelene kadar bu desteğin verilmesi ancak kurum kendini finanse edecek konuma geldiğinde bu zorunluluğun kaldırılmasını istiyor. Bir diğer talep ise kurumdan istenen teminat miktarının artırılması. Şu anda üniversite kurabilmek için 500 bin YTL alt limit şartı aranıyor. Sektör temsilcileri bu oranın en az 5-6 milyon dolara yükseltilmesini talep ediyor. Eğitimciler, ancak bu sayede sağlanacak mali destek ve teşviklerin gerçekten bu işi yapabilecek mali altyapıya sahip kişilere gidebileceğine işaret ediyor.


Bahattin Durmuş-Kavram Dershaneleri sahibi


Arsa tahsisi yatırımların önünü açar


2008 Programı'nda bu konuya yer verilmesi çok yerinde bir karar. Yükseköğretim yatırımlarının daha sağlıklı bir şekilde yapılması için bu gerekli. Burada en önemli nokta arsa tahsisi. Çünkü arsa, toplam yatırım maliyetinin en az yüzde 35-40'ını oluşturuyor ve vakıf üniversitelerinin yaygınlaşmasının önündeki en büyük engel bu maliyet. İkinci olarak, yasaya göre kurucu vakıf her yıl üniversitenin cari giderlerinin en az yüzde 20'sini karşılamak zorunda. Yani üniversite para kazansa bile, vakıf onu finanse etmeye devam etmek zorunda. Bu konuda da yeni bir düzenleme gerekiyor. Vakıf, üniversite para kazanıncaya kadar destek versin ama üniversite kendi kendini götürebiliyorsa bu zorunluluk ortadan kaldırılsın. Bu sayede vakıf maddi gücünü eğitimin iyileştirilmesi yönünde başka işlerde kullanabilir. Eğitim girişimcileri "Nasıl Ar-ge yapabilirim, eğitimi nasıl daha kaliteli hale getiririm" gibi projelere yoğunlaşabilmeli. Yalnız, "Devlet maddi destek olsun derken" kastettiğimiz her önüne gelene teşvik sağlansın değil. Şu anda yasaya göre üniversite kurmak için vakfın 500 milyarı (500 bin YTL) olması gerekiyor. Bu çok küçük, göstermelik bir oran. Çünkü sadece bina maliyeti en az 5-6 milyon YTL tutuyor. Teminat miktarının yükseltilmesi gerekiyor ki, gerçekten bu işi yapabilecek kişiler ayırt edilebilsin. Bu, hükümetin yeni üniversitelerin kurulması konusunda gidilecek yeni düzenlemelerde dikkat etmesi gereken en önemli nokta.

rfan Yavuz-Yavuzlar Dershanesi sahibi


Düzenleme yatırımları hızlandıracak


Başbakan, "Sağlığa, eğitime yatırım yapan her müteşebbise destek olacağız" dedi. Bu, eğitime yapılacak yatırımları çabuklaştırır. Eğitim sektörünün içinde olup da üniversite kurmak isteyen çok kişi var. Hükümetin bu tür girişimlere yönelik yeni destekleri 2008 Programı'na almasıyla bunların önü açılacak. Ancak yine de seçici olunmalı. Üniversite kurmak isteyen girişimci nereden gelmiş, nelerle uğraşmış, bugüne kadar neler yapmış bunu araştırmalı. Eğitim kadrosu ve mütevelli heyeti de önemli.

Üniversite kurulmanın önü açılmalı ama her önüne gelen de vakıf kuramamalı. Çıtanın yükseltilmesi lazım. Bu kişi eğitim sektörünün içinden gelen biri de olsa, seçici davranılmalı. En önemlisi, üniversite kuracak kişi, maddiyat boyutuna sahip olduğunu ispatlamalı. Yeni düzenlemede, en az 3-5 milyon dolar teminat vermesi şart koşulmalı. Yoksa üniversiteler açılır ama kısa süre sonra kapanması gibi bir sıkıntı yaşarız. Aynı şekilde eğitim kadrosu, üniversite arazisinin bulunacağı yer gibi kriterlerde de seçici olunması gerekiyor. Yeni üniversitelerin kuruluşunda bu ciddiyet olursa, alacağınız eğitim kalitesi dünya çapında olur. Sınırlı sayıda öğrencisi olup butik tarzında bir üniversite de olsa, standartların üzerine çıkar, dünya ile yarışır hale gelir. Aksi halde her önüne gelen vakıf kurarsa sıradanlaşır.




Rüstem Eyüboğlu - Türkiye Özel Okullar Birliği Başkanı


En az 100 eğitimci üniversite kuracak


Vakıfların yanı sıra şahıs ve şirketlerin de üniversite kurmasının önünün açılması gerekiyor. ABD'de 4 bine yakın üniversite var, 75 bin kişiye 1 üniversite düşüyor. Türkiye'de bu oran 750 bin kişiye 1 üniversite. Mutlaka yeni üniversitelerin açılması lazım. Bu kadar çok üniversite devlet eliyle kurulamaz. Bu sorunu ancak özel sektör çözer. 2008 Programı'nda "özel üniversite" vurgusunun yapılması çok sevindirici. Özel üniversite kurulması için anayasa değişikliği gerekiyor, çünkü mevcut yasalar buna izin vermiyor. Fakat programdaki ifadeler gidilecek bu değişikliğin ilk sinyallerini verdi. Özel üniversite kurmanın önü açılırsa, eğitimciler olarak en az 100 tane yeni üniversite kurulur. Biz bunu hep söylüyoruz. Türkiye'de özel okul kuruluyor da niye özel üniversite kurulmasının önü açılmıyor? Bu sorunun başka çözümü yok. Özel üniversitelerin önünün açılmasının yanı sıra, 2008 programında vakıf üniversitelerine yönelik gidilecek kolaylaştırıcı hususlar da çok katkı sağlayacaktır. Şu anda da belli şartlar doğrultusunda arsa tahsisi ve belli mali destekler var. Ama bunların artırılması gerekiyor. Bunlar sonuçta bu ülkenin üniversiteleri.




Vakıf üniversitesi kurmak için yasal prosedür nasıl işliyor?


1- Vakıf üniversitesi kurmak için öncelikle üniversitenin bünyesinde faaliyet göstereceği bir vakıf kurulması gerekiyor. Vakfın kurulabilmesi için ise ilk etapta vakfın bağış yoluyla elde ettiği en az 500 milyar liralık (500 bin YTL) malvarlığının bulunması gerekiyor. Üniversite kurulduktan sonra ise vakfın, her yıl üniversitenin cari giderlerinin en az yüzde 20'sini karşılamaya devam etmesi gerekiyor. Vakıflar hiçbir şekilde kâr amacı güdemiyor. Bütün gelirleri üniversiteye kalıyor.

2- Vakıf bünyesinde üniversite kurmak için, bakanlar kurulu kararı ile cumhurbaşkanının onayı gerekiyor. Meslek yüksekokulu için ise YÖK kararı ve bakanlar kurulu onayı yeterli oluyor. İzin sürecinde dikkat edilen en önemli kriterler ise vakfın mali yeterliliğinin yanı sıra fakülte ve bölüm sayısı, program içeriği ile mütevelli heyeti gibi unsurlar.

3- İzin alındıktan sonra en geç 3 yıl içinde üniversitede eğitime geçilmesi gerekiyor. Aksi takdirde izin geçerliliğini yitiriyor.




2008 Programı üniversitelerle ilgili ne diyor?

- Vakıf üniversitelerinin yükseköğretimdeki payı artırılacak.

- Özel üniversite kurulmasına olanak sağlayacak gerekli mevzuat değişikliği yapılacak.

- Vakıf üniversitelerine sağlanan teşvikler kapsamında arsa tahsisi kolaylaştırılacak ve mali destekler artırılacak.