Rusya'da BP-TNK'ya baskın

Rusya ve İngiltere arasında yaşanan 'soğuk savaşa' önceki gün yeni bir kriz daha eklendi.

Rusya'da faaliyette bulunan İngiliz BP petrol şirketinin Moskova merkez binasına baskın düzenleyen Federal Güvenlik Servisi (FSB) tüm belgelere ve bilgisayar kayıtlarına el koydu. Gizli servisin baskından önce de iki üst düzey yöneticiyi 'enerji ajanlığı' yaptıkları gerekçesi ile göz altına aldığı kaydediliyor.

Rusya'da faaliyette bulunan İngiliz-Rus ortaklığı BP-TNK'de çalışan ABD ve Rusya vatandaşlıkları olan Ilya Zaslavsky ve kardeşi Aleksander Zaslavsky 'enerji ajanlığı' yapmakla suçlanıyor. Üst düzey yöneticilerin Rusya'nın 2020 yılına kadar planladığı 'çok gizli enerji stratejileri' ile ilgili bilgileri çeşitli petrol ve doğalgaz şirketlerine verdikleri iddia ediliyor.

FSB'den konu ile ilgili yapılan açıklamada, "TNK-BP enerji şirketinde üst düzey yöneticilik yapan Ilya Zaslavsky ve kardeşi Aleksander Zaslavsky illegal yollardan elde ettikleri enerji stratejileri ile ilgili gizli bilgileri çeşitli petrol ve doğalgaz şirketlerine verdikleri tespit edilmiştir. Bu çerçevede gözaltına alınan Ilya'nın bölgelerde kapatılan İngiliz kültür temsilcilikleri British Council'le de bağlantılı olduğu anlaşılmıştır." denildi. İki kardeşin 12 Mart'ta gizli bilgileri Rus petrol şirketlerinin rakiplerine ulaştırmaya çalışırken gözaltına alındıkları belirtildi.

FSB incelemelerde petrol ve doğalgaz üretim alanları ile ilgili çok gizli bilgilerin fotokopilerinin bulunduğunu, ticari gizliliği olan belgelerin ele geçrildiğini, yabancı askeri teşkilatlara ve CIA'e ait kimlik kartlarının ele geçirildiğini açıkladı.

British Council iddialara cevaben Ilya'nın resmi çalışan elemanları olmadığını, ancak mezunlar kulübünde aktif olarak çalıştıkları kaydedildi. Olaylardan sonra TNK-BP hisseleri Rusya borsasında yüzde 4,5 değer kaybetti. BP Moskova ofisi yöneticisinin de polis gözetiminde olduğu belirtiliyor. TNK-BP'den yapılan açıklamada da illegal çalışmalarda bulundukları ile ilgili iddialar yalanlanırken, "Şirket Rusya'nın çıkarlarına zarar verecek herhangi bir çalışma içinde bulunmamıştır." denildi.

İngiltere daha önce de ajanlık suçlamaları ile gündeme gelmişti. Rusya başsavcılığı Ekim 2006'da bir kısım devlet görevlileri hakkında bazı gizli belgeleri TNK-BP'ye uaştırdıkları gerekçesi ile dava açmıştı. Ocak 2006'da da Rus gizli servisi dört İngiliz diplomatın gelişmiş elektronik araçlarla ajanlık yaptıklarını tespit etmişti. Rusya ve İngilterearasında soğuk savaş yıllarını aratmayan sorunlar zinciri eski KGB ajanı Aleksander Litvinenko'nun 2006 yılında Londra'da zehirlenerek öldürülmesi ile başlamıştı. Boris Berezovski gibi Rus oligarklara siyasi sığınma hakkı veren Londra'nın kültür merkezleri olan British Council'ün Moskova dışında bölgeelrde bulunan 13 ofisi de yıl başında kapatılmıştı.

2003 yılında faaliyete başlayan TNK-BP'ye İngiliz BP şirketinin yüzde 50 hissesine sahip olduğu, diğer yüzde 50'nin de üç Rus milyardere ait olduğu belirtiliyor. Rusya enerji şirketlerinde yabancı ortaklığının yüzde 50'lerde olmasını enerji stratejileri açısından uygun bulmuyor. Daha önce Rus enerji şirketi Gazprom Sakhalin-2 petrol sahasında çalışmalarda bulunan Royal Dutch Shell petrol şirketini satın almıştı. Gazprom'un satın almayı düşündüğü ilk sıradaki şirketin TNK-BP'deki BP hisseleri olduğu iddia ediliyor. Ancak TNK-BP yönetimi şirketin Gazprom'a satılacağı ile ilgili iddiaları yalanlamıştı.