Sanayi üretiminde sürpriz

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak kabul edilen sanayi üretimi, ekim ayında beklentilerin de üzerine çıkarak yüzde 6.5 arttı. Böylece kriz dönemini kapsayan 14 ay boyunca sanayi üretimi ilk kez artıya geçmiş oldu. Bir önceki aya göre ise artış oranı yüzde 13.7’yi buldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan ekim ayı sanayi üretim endeksi sonuçları, sürpriz oldu. 2008 Ağustos ayından bu yana gerileyen sanayi üretimi Ekim 2009’da beklentilerin de üzerine çıkarak, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 6.5 arttı. Daralmanın bir miktar arttığı eylül ayına göre ise bu artış oranı, yüzde 13.7’ye yükseldi.

Şubatta dekor kırmıştı
Üretimdeki daralma şubat ayında yüzde 23.8’le rekor kırmıştı. Sanayi üretimi martta yüzde 20.9, nisanda yüzde 18.5, mayısta yüzde 17.4, haziranda yüzde 9.7, temmuzda yüzde 9.2, ağustosta yüzde 6.3, eylülde yüzde 8.6 düşüş göstermişti.

Eksi 8.2’den artı 6.6’ya
Ekim ayı verilerinde sanayinin alt sektörlerine bakıldığında, geçen yılın aynı döneminde 8.2 oranında gerileyen imalat sanayinde üretim endeksi, bu yılın aynı döneminde yüzde 6.6 oranında artış gösterdi. Söz konusu ayda madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 5.2, elektrik, gaz ve su sektörü endeksi ise yüzde 6.4 arttı.

Düşüş sermaye malında
Ana Sanayi Grupları Sınıflamasına göre, 2009 yılı Ekim ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre tek düşüş yüzde 3 ile sermaye malı imalatında görüldü. Bu konusu sınıflamaya göre diğer gruplar incelendiğinde, enerji yüzde 1,9, ara malı imalatı yüzde 11, dayanıksız tüketim malı imalatı yüzde 8,1, dayanıklı tüketim malı imalatı yüzde 7 oranında arttığı gözlendi. İmalat sanayi üretim endeksi alt gruplarının ekim ayında, 2008 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en yüksek artış oranı yüzde 38.3 ile tıbbi hassas ve optik aletleri ile saat imalatında görüldü. Bunu yüzde 19.1 oranındaki artış ile ağaç ve ağaç mantarı ürünleri imalatı takip etti. Metal cevherler madenciliği yüzde 16.7 oranında yükseldi. En yüksek düşüş ise yüzde 31.5 ile büro makineleri ve bilgisayar imalatında gerçekleşti.

Bu artış son çeyrek büyümenin pozitife döneceğinin işareti

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, mart ayından itibaren toparlanma eğilimi gösteren sanayi üretim endeksinin ekim ayı ile birlikte yıllık bazda artışa geçtiğine dikkat çekerek şu değerlendirmeyi yaptı:

* Ortaya çıkan bu rakam aynı zamanda son çeyrek büyüme rakamlarının da pozitife döneceğinin işareti.

* Ekimde kapasite kullanımında eylül ayına göre 1.7 puanlık yükseliş olması, çalışılan gün sayısının önceki aya ve geçen yılın aynı ayına göre normale dönmesiyle oldu.

* Beklentilerin de üzerinde yüksek artış gösteren sanayi üretim endeksinde, bundan sonraki dönemde mevsimsel ve takvim etkileriyle, bazı aylarda küçük dalgalanmalar görülse de, artış trendinin devam etmesini bekliyoruz.

* Dünyanın çeşitli bölgelerindeki son üretimi verileri incelendiğinde, genel olarak küresel krizin etkilerinin azaldığına dair ipuçları alınıyor.

* Bu bağlamda, dış talep konusunda gelişmekte olan ülkelere olan ihracat büyük önem kazanıyor.

* İyimser yaklaşımları korumanın yanı sıra dünyadaki gelişmeler de yakından takip edilmeli. Kötümser yorum ve yaklaşımlarla, beklentilerin olumsuz etkilenmesi ekonomik aktörlerin yararına olmaz.

İSO: Şaşırtıcı ancak ümit verici, rehavete yol açmamalı

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Tanıl Küçük, “Sanayide artıya geçiş, son çeyrek büyümesini de olumlu etkileyecektir. Ancak, moralleri düzelten bu gelişme, aşırı bir iyimserliğe ve rehavete yol açmamalıdır” dedi. Küçük’ün endekse ilişkin yorumu şöyle: “Üretimde artıya geçişin beklenenden önce ve oldukça yüksek bir oranda gerçekleşmesi, şaşırtıcı ancak Türkiye’nin sanayisi ve ekonomisi adına olumlu ve ümit verici bir gelişme olduğunu kaydetti. Sanayi üretiminde, 2008 Ağustosu’nda başlayan ve 14 ay aralıksız devam eden küçülme süreci nihayet sona erdi. Sanayide artıya geçişin, son çeyrek büyümesini de olumlu etkileyecek. Ancak, moralleri düzelten bu gelişme, aşırı bir iyimserliğe ve rehavete yol açmamalıdır. Sanayi üretimi henüz istikrar kazanmadı. Mesele, artışın istikrarını sağlayabilmek.”

Üretimdeki artış ihracata paralel gerçekleşti

DIŞ Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, ihracattaki artışın sanayi üretimindeki artışı da beraberinde getirdiğini vurgulayarak, “Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış yüzde 11 ile ara malı İmalatında görüldü. Bu da, Türkiye içinde aramalı üretiminin hareketlenmeye başladığının işaretidir” dedi. Çağlayan, şunları söyledi: “Sanayi üretimindeki bu yükselişin işaretleri aslında ekim ayı ihracat rakamlarında da görülmekteydi. Üstelik daha önce ara malı ithalatı ile ihracata yönelik üretim gerçekleştirilirken, ekim ayı sanayi üretim endeksinin detaylarında görüldüğü gibi ara malı üretiminin Türkiye’de gerçekleştirildiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, giderek artan enerji tüketimi de sanayi üretimin arttığını gösteriyor. Bu artış istihdam üzerinde de olumlu katkı yapacak. Türkiye ekonomisinin büyümesinin motoru yine dış ticaret ve özellikle ihracat.”

TİM: Sanayideki artışı yerli üretimle yapmalıyız

TÜRKİYE İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, ekimdeki en yüksek artışın yüzde 11’le ara malı imalatında görülmesinin önemine dikkat çekerek, şunları söyledi: “Sanayi üretim artışını sürekli ve istikrarlı kılmanın en önemli unsurunun ve aracının ihracat artışı olduğu bir kez daha ortaya çıktı. Türkiye sanayi üretiminde artışını ve büyümesini yine ihracat artışı ile sağlayacaktır. Önceki dönemlerden farklı olarak, ithal girdi yerine bunu yerli üretim ile yapmamız gerekiyor. Burada da en kritik faktör, rekabetçi kur desteğidir. Ekimde ilk defa ihracat artışı sağladık. Bir önceki yılın ekim ayına göre yüzde 4.6 ve bir önceki aya göre yüzde 18.6’lık ihracat artışını, kriz sonrasında bir dönüm noktası olarak değerlendirdik. Bizim 1 Kasım’da açıkladığımız çıkışın TÜİK sanayi üretim endeksi ile desteklendiğini de görüyoruz. İhracat kayıt rakamları ekonomideki gelişmelerin pusulası konumunda. 2009 yılının son çeyreğinde pozitif büyüme beklediğimizi daha önce söylemiştik. Açıklanan veriler de bizim bu yöndeki beklentimizi destekliyor. Türkiye en kötüyü geride bıraktı, bir iyileşme yaşanıyor, önümüzdeki dönemde de ihracatın, sanayi üretiminin, istihdamın ve büyümenin artacağını öngörüyoruz.”